Szczyty-Nowodwory
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

bielski

Gmina

Orla

Liczba ludności (2011)

105[1][2]

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

17-106[3]

Tablice rejestracyjne

BBI

SIMC

0038333[4]

Położenie na mapie gminy Orla
Mapa konturowa gminy Orla, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Szczyty-Nowodwory”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Szczyty-Nowodwory”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Szczyty-Nowodwory”
Położenie na mapie powiatu bielskiego
Mapa konturowa powiatu bielskiego, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Szczyty-Nowodwory”
Ziemia52°44′15″N 23°21′18″E/52,737500 23,355000[5]

Szczyty-Nowodwory (dodatkowa nazwa w języku białoruskim Шчыты-Новодворы) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie bielskim, w gminie Orla[4][6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Prawosławni mieszkańcy wsi należą do parafii Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela w Szczytach-Dzięciołowie, a wierni kościoła rzymskokatolickiego do parafii Najświętszej Opatrzności Bożej w Bielsku Podlaskim[7].

Demografia

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwały 323 osoby, wśród których 23 było wyznania rzymskokatolickiego, 290 prawosławnego, a 10 mojżeszowego. Jednocześnie 43 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, a 280 białoruską. Było tu 67 budynków mieszkalnych[8].

Dom w Szczytach-Nowodworach

Dwór w Szczytach-Nowodworach

Drewniany dwór w stylu barokowym został wybudowany przez Antoniego Wiewiórskiego na przełomie XVIII/XIX wieku. W 1737 roku majątek na terenie którego znajdowała się wieś kupił hetman Jan Klemens Branicki[9], który nadał go pułkownikowi przedniej straży wojsk koronnych Andrzejowi Węgierskiemu. Jego syn Jan Walenty Węgierski herbu Wieniawa w 1796 roku przekazał te dobra usynowionemu przez siebie Antoniemu Wiewiórskiemu, który wybudował istniejący do dziś drewniany dwór. Po nim dwór odziedziczył jego syn Karol, a następnie Stefan, który sprzedał dwór w 1879 roku swojemu krewnemu Józefowi Antoniemu Wiewiórowskiemu posiadającemu Dzięciołowo. Przed II Wojną światową z dworem związani byli spadkobiercy Wiewiórskich. Po zajęciu Białostocczyzny przez ZSRR po 17 września 1939 roku mieszkańcy dworu zostali zesłani na Syberię. Po powrocie części z nich do dworu, ich potomkowie zamieszkują go do dziś.

Drewniany parterowy dwór zbudowano prawdopodobnie w 1 poł. XIX w. Dwór założono na planie prostokąta, fasadę wyróżnia trójosiowy ganek mieszczący główne wejście. Poddasze ma charakter użytkowy. Powyżej ganku widoczna jest facjatka. Dwór nakryty jest czterospadowym dachem. Ganek zdobi niewielki, wycięty w drewnie gzyms, w postaci wzoru przeplatających się półokręgów. Elewacje główna i ogrodowa są symetryczne, posiadają po jedenaście osi. Okna posiadają prostokątne, profilowane opaski i okiennice. Zachował się relikt parku. Dwór został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 394 decyzją z dnia 30.03.1977 r.[10]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Szczyty-Nowodwory w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-11-25], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1255 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 135090
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  8. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 25.
  9. ↑ Szczyty - Nowodwory na dwory.cal.pl
  10. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.