Stefan Szymański
Osa, Góral
Ilustracja
Stefan Szymański
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

27 marca 1919
Ćmielów[1]

Data i miejsce śmierci

31 stycznia 1999
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1942–1980

Siły zbrojne

Gwardia Ludowa
Armia Ludowa
Ludowe Wojsko Polskie

Jednostki

1 Brygada AL im. Ziemi Kieleckiej, 5 pułk KBW, 3 Brygada KBW

Stanowiska

dowódca oddziału GL im. Bartosza Głowackiego
dowódca 2 batalionu 1 Brygady AL im. Ziemi Kieleckiej
dowódca Samodzielnego Batalionu Wartowniczego KBW
zastępca dowódcy ds. liniowych 5 Pułku KBW
dowódca 5 Pułku KBW
zastępca dowódcy ds. liniowych 3 Brygady KBW
szef sztabu 18 DP
zastępca dowódcy 12 DP
attaché wojskowy w Korei Północnej
szef Wojsk Obrony Wewnętrznej
attaché wojskowy w Rumunii
attaché wojskowy w Bułgarii
zastępca inspektora ds. nadzoru technicznego i gospodarczego WP

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
Potyczka w Działkach Nosowskich
Bitwa pod Gruszką
Potyczka pod Chotczą

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Order Sztandaru Pracy II klasy Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1943–1989) Krzyż Partyzancki Srebrny Krzyż Zasługi Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej” Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Złota odznaka „Za zasługi w zwalczaniu powodzi” (1961–1984)
Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945”

Stefan Szymański ps. „Osa”, „Góral” (ur. 27 marca 1919 w Ćmielowie, zm. 31 stycznia 1999 w Warszawie) – żołnierz Armii Ludowej, funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa, oficer Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, generał brygady ludowego Wojska Polskiego.

Życiorys

Ukończył szkołę malarską, a następnie był malarzem na porcelanie. 1937-1939 członek TUR. W połowie 1942 wstąpił do Gwardii Ludowej. Był sekretarzem Polskiej Partii Robotniczej w Ćmielowie, a równocześnie dzielnicowym dowódcą GL. Wiosną 1943 został przewodniczącym założonej przez siebie komórki ZWM. W lipcu 1943 wstąpił do oddziału partyzanckiego GL im. Langiewicza, dowodzonego przez Czesława Boreckiego, a w grudniu został dowódcą nowo sformowanego w Okręgu Kielce oddziału GL im. Bartosza Głowackiego, przyjmując początkowo pseudonim „Osa”, a następnie „Góral”. Po powstaniu 1 Brygady AL im. Ziemi Kieleckiej został dowódcą 2 batalionu.

4 kwietnia 1944 w Denkówku schwytał i zamordował 4 żołnierzy Armii Krajowej z oddziału Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurta”: Czesława Kędziorę, Mariana Błażejewskiego, Jerzego Skwarka i Józefa Mazura, których zwłoki zostały ograbione. Piąty schwytany AK-owiec, Bogusław Nowakowski, zdołał uciec.

20 kwietnia 1944 oddział „Górala” został otoczony przez Niemców w rejonie wsi Bałtów. Zginęło 7 Niemców, a 12 zostało rannych. „Góral” został ciężko ranny.

W nocy z 16 na 17 maja 1944 oddział Szymańskiego (wraz z oddziałami Czesława Boreckiego, Tadeusza Maja „Łokietka” i Aleksego Batjana „Aloszy”) brał udział w opanowaniu Iłży.

23 czerwca 1944 stoczył w Działkach Nosowskich walkę z batalionem Narodowych Sił Zbrojnych Henryka Figuro-Podhorskiego „Stepa”, w której zginęło 6 NSZ-owców i 3 AL-owców.

23 lipca 1944 oddział „Górala” ubezpieczał we wsi Chańcza posiedzenie konspiracyjnej kieleckiej Wojewódzkiej Rady Narodowej.

9 listopada 1944 został referentem Wydziału Więzień i Obozów Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach (z siedzibą w Sandomierzu). Od 2 grudnia 1944 kierownik Sekcji 2 WUBP w Kielcach, od 21 lutego 1945 – Sekcji 7 WUBP, od 22 sierpnia 1945 – kierownik Wydziału do Walki z Bandytyzmem WUBP w Kielcach, od 21 lutego 1946 zastępca naczelnika Wydziału III WUBP w Kielcach, od 10 sierpnia 1946 zastępca naczelnika Wydziału I WUBP w Gdańsku, od 1 maja 1947 szef PUBP w Malborku.

1 kwietnia 1948 został skierowany, jako słuchacz, na Kurs Dowódców Baonów w Wyższej Szkole Piechoty. Od 1 marca 1949 był dowódcą Samodzielnego Batalionu Wartowniczego KBW, od 3 października 1949 zastępcą dowódcy do spraw liniowych 5. Pułku KBW, następnie dowódcą tego pułku (od 1 stycznia 1950). Od sierpnia 1951 zastępca dowódcy 3. Brygady KBW ds. liniowych. Od stycznia 1952 roku dowódca 66 Pułku Piechoty w Olsztynie, a od szefa sztabu 18 Dywizji Piechoty w Ełku. W październiku 1954 r. rozpoczął studia na Fakultecie Operacyjnym Akademii Sztabu Generalnego WP w Rembertowie, kończąc je z oceną dobrą w październiku 1956 roku. Po studiach objął funkcję zastępcy dowódcy 12 Dywizji Piechoty w Szczecinie ds. liniowych, awansując w październiku 1957 roku na stopień pułkownika. Od marca 1959 roku był starszym pomocnikiem szefa Oddziału IV Inspektoratu Szkolenia MON. Od sierpnia 1961 w dyspozycji MON, a od 1 grudnia 1961 roku objął stanowisko attaché wojskowego, morskiego i lotniczego Ambasady PRL w Pjongjangu (Korea Północna). Po powrocie z placówki pozostawał od 17 listopada 1966 roku w dyspozycji szefa Sztabu Generalnego, a 2 stycznia 1967 roku został wyznaczony na stanowisko szefa Wojsk Obrony Wewnętrznej, które powstały na bazie rozformowanego Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

3 października 1967 roku otrzymał nominację na stopień generała brygady, którą wręczył mu 10 października w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL Edward Ochab.

W grudniu 1970 roku został attaché wojskowym, morskim i lotniczym Ambasady PRL w Bukareszcie, a w lipcu 1971 roku przeniesiono go na to samo stanowisko do Sofii. Po powrocie do kraju, od lutego 1974 pozostawał w dyspozycji MON, a w grudniu 1975 roku został powołany na stanowisko zastępcy Inspektora ds. Nadzoru Zaplecza Technicznego i Gospodarczego WP. Od grudnia 1978 ponownie w dyspozycji MON. Na podstawie rozkazu MON z 29 kwietnia 1980 roku został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i przeniesiony w stan spoczynku z powodu ustalenia przez Wojskową Komisję Lekarską niezdolności do służby i osiągnięcia granicy wieku w posiadanym stopniu. Z Wojska Polskiego zwolniony w dniu 27 czerwca 1980 roku.

Członek PPR i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był członkiem Rady Naczelnej ZBoWiD oraz sekretarzem Komisji Braterstwa Broni Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Po 1990 zaangażował się w prace Zarządu Głównego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych oraz Rady Krajowej Żołnierzy Armii Ludowej.

Mieszkał w Warszawie. Pochowany 5 lutego 1999 r. na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera G-1-39)[2].

Życie prywatne

Syn Wacława (zm. 1939), robotnika, członka PPS Lewicy, KPP i FPK oraz Stanisławy z domu Borowiec. Od 1941 żonaty z Krystyną z domu Bednarską (1921-1994). Miał trzech synów[3][2].

Odznaczenia i wyróżnienia

Przypisy

  1. ↑ Katalog pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy organów bezpieczeństwa państwa [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2014-03-09].
  2. 1 2 Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  3. ↑ J. Królikowski, Generałowie i Admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom IV: S–Ż, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010, s. 79–81.
  4. ↑ M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 247.

Bibliografia

  • Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
  • Piotr Gontarczyk, Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941-1944, Warszawa 2003.
  • Piotr Gontarczyk: Szymański Stefan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 50. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Polska Akademia Umiejętności, 2015, s. 205–207. ISBN 978-83-63352-37-0.
  • J. Królikowski, Generałowie i Admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom IV: S–Ż, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010
  • Aparat bezpieczeństwa w województwie gdańskim w latach 1945–1990, Gdańsk 2010.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.