Clément Marot

Sonet francuski – odmiana sonetu, wykształcona we Francji w XVl wieku, nazywana również sonetem marotycznym^[1], od nazwiska poety Clémenta Marota.

Układ francuski różni się od schematu włoskiego porządkiem rymów w końcowej części utworu.

Część początkowa, czyli dwie kwartyny rymuje się tak samo w obu odmianach, czyli abba abba (czasem abab abab). Podstawowa różnica polega na tym, że w sonecie włoskim podkreśla się odrębność tercetów, natomiast w sonecie francuskim przy pomocy rymów wyodrębnia się parę wersów cc dede lub cdcd ee^[2].

Z sonetu francuskiego wykształcił się sonet angielski, którego najbardziej typową cechą jest występowanie końcowego dystychu^[3].

W Polsce sonet francuski od samego początku współwystępował z sonetem włoskim. Francuskiej odmiany używał Mikołaj Sęp-Szarzyński.

Sonet III. Do Naświętszej Panny

Panno bezrówna, stanu człowieczego

Wtóra ozdobo, nie psowała w której

Pokora serca, ni godność pokory,

Przedziwna matko stworzyciela swego!

Ty, głowę starłszy smoka okrutnego,

Którego jadem świat był wszystek chory,

Wziętaś jest w niebo nad wysokie chory;

Chwalebna, szczęścia używasz szczerego.

Tyś jest dusz naszych jak księżyc prawdziwy,

W którym wiecznego baczymy promienie

Miłosierdzia, gdy na nas grzech straszliwy

Przywodzi smutnej nocy ciężkie cienie!

Ale i zarzą już nam nastań raną,

Pokaż twego słońca światłość żądaną.

W praktyce sonety francuskie są zapisywane bardzo często tak samo jak włoskie, czyli 4+4+3+3.

Przypisy