Okres edukacji

Jego rodzicami byli Sura (Sara) Perla Awner (ur. 1845 w Tuszynie, zm. 26 kwietnia 1906 w Łodzi) oraz Dawid (ur. 1844 w Zgierzu, zm. 4 sierpnia 1907 w Łodzi) Hirszenbergowie. Był najstarszym z jedenaściorga rodzeństwa^[1]. W rodzinnym mieście, w latach 1877–1880, uczęszczał do Szkoły Rzemiosła^[1]. Talent młodego artysty dostrzegł dyrektor łódzkiego Szpitala im. Poznańskich, dr Maksymilian Cohn. To dzięki niemu Samuelowi Hirszenbergowi udało się otrzymać od łódzkich przemysłowców stypendium (m.in. od Izraela Poznańskiego), dzięki któremu w latach 1881–1883 mógł wyjechać do Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie kształcił się w pracowniach Feliksa Szynalewskiego, Izydora Jabłońskiego i Władysława Łuszczkiewicza. Od 1883 nauki pobierał w akademii monachijskiej, pod kierunkiem Alexandra Wagnera (do 1887^[1]), i następnie w Paryżu w Akademii Colarossiego (1888–1889^[1])^[2][3]. W 1885 na monachijskiej akademii został wyróżniony srebrnym medalem. W 1887 ukończył obraz Jeszybot („Szkoła Talmudystów”), za który otrzymał pierwsze wyróżnienia (m.in. w 1889 srebrny medal na Wystawie Światowej w Paryżu), a na zamówienie rodziny Poznańskich namalował Hamana i Esterę (1889)^[1].

Praca twórcza

Po zakończeniu edukacji, na przełomie 1889 i 1890, powrócił w Łodzi^[1], gdzie związał się z tamtejszym środowiskiem artystycznym (m.in. z Natanem Altmanem, Henrykiem Glicensteinem czy Leopoldem Pilichowskim)^[4]. W 1891 wyjechał do Monachium, w którym otworzył pracownię. Wówczas powstały m.in. obrazy Wszechświat oraz Cmentarz żydowski^[1]. Dwa lata później powrócił ponownie do Łodzi. Tutaj wynajął pracownię i mieszkanie w kamienicy Pinkusa, namalował Konferencyjkę oraz skupił wokół swojej osoby tworzące się środowisko artystyczne. W 1894 wziął udział w wystawie twórców należących do Secesji Monachijskiej (Sjesta sobotnia). W latach 1895–1904 wielokrotnie bywał gościem plenerów oraz letnich wakacji Teresy Silberstein w Lisowicach, podczas których portretował członków rodziny fundatorki oraz okoliczne pejzaże. W drugiej połowie 1896 przebywał w Monachium. Prace prezentował na wystawie Secesji Monachijskiej oraz w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. 16 grudnia tego samego roku ożenił się z Marią Anną Pauliną Chretien^[1].

W 1898 Samuel Hirszenberg przebywał w Normandii, gdzie malował sceny rodzajowe oraz pejzaże morskie. W następnym roku ukończył monumentalne dzieło Żyd wieczny tułacz. W 1901 przebywał kilka miesięcy we Włoszech (m.in. w Rzymie), gdzie malował pejzaże, sceny rodzajowe i studia portretowe, które wystawił następnie w Łodzi w salonie Jana Grodka (1901) oraz w następnym roku na indywidualnej wystawie w Salonie Krywulta w Warszawie. Tam też prezentował Żyda wiecznego tułacza. W 1903 przebywał ponownie w Monachium, przygotowując projekty^[1] oraz malując część obrazów^[1] zamówionych przez Leonię Poznańską w celu udekorowania sali jadalnej oraz balowej w pałacu Izraela Poznańskiego^[4]. W 1904 ukończył, malowany od 1896, obraz Wychodźcy^[1], a jesienią 1904 przeniósł się do Krakowa^[2][3], w którym skupił środowisko malarzy żydowskich (Neuman, Gottlieb, Merkel, Kuna, Hochman) i wziął udział pod koniec roku w jubileuszowej wystawie krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. W 1905 ukończył Czarny sztandar, a rok później wziął udział w Salonie Société des Artistes Français w Paryżu, wystawiając Wychodźców. Namalował wówczas Święto w getcie oraz Niedzielę. Lato 1906 spędził w Rytrze, tworząc portrety i studia pejzażowe techniką pastelową^[1].

W 1907 zmarł ojciec malarza, powstał Spinoza wyklęty^[1]. W tym samym roku Hirszenberg wyjechał do Francji (przebywał krótko w Bretanii i Paryżu), skąd udał się, na zaproszenie Borysa Schatza, do Jerozolimy, w celu objęcia posady profesora^[1] w Szkole Sztuk Pięknych i Rzemiosł Besaleela^[2][3]. W Niemczech na wystawie Sztuki Żydowskiej w Berlinie wystawił Wychodźców. W 1908 uczył rysunku i malarstwa w Besaleel, rysował pejzaże i studia portretowe mieszkańców Palestyny.

Pochowany został na cmentarzu na Górze Oliwnej^[1].