 | |
| Producent | |
|---|---|
| Klasa | |
| Data premiery |
1960 |
| Okres produkcji |
1961-1968 |
| Miejsce produkcji | |
| Napęd | |
| Silnik |
1-cyl. dwusuwowy |
| Pojemność |
173 cm³ (M11) |
| Stopień sprężania |
6,9 |
| Moc |
9 lub 10 KM (M11) |
| Moment obrotowy |
14,7 Nm przy 3500 |
| Skrzynia biegów |
3 stopniowa (M11) |
| Ogumienie | |
| Rozmiar opon |
3,00-19 lub 3,00-18 |
| Wymiary i masa | |
| Długość |
2010 mm |
| Szerokość |
660 mm |
| Wysokość |
960 mm |
| Wysokość siedzenia |
760 mm |
| Rozstaw osi |
1290 mm |
| Masa własna |
112-115 kg |
| Pojemność baku |
13 l[1] |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
90 km/h (M11) |
| Inne | |
| Poprzednik |
SHL M06 |
| Następca | |
SHL M11 – polski motocykl klasy 175 cm³ produkowany w latach 1961-1968 w zakładach KZWM Polmo-SHL w Kielcach.
Historia i opis
SHL M11 był następcą modelu M06T z silnikiem o pojemności 150 cm³. Pomimo podobieństwa, stanowił nową konstrukcję[2] i był pierwszym polskim motocyklem klasy 175 cm³. Nadwozie motocykla zostało opracowane w KZWM i w stosunku do poprzedniego modelu miało wzmocnioną ramę, z zamkiem kierownicy i zamykanym schowkiem pod kanapą[3]. Wprowadzono także nowe eleganckie blaszane obudowy boczne, osłaniające gaźnik, akumulator i filtr powietrza[3]. Z modelu M06T został przejęty rodzaj zawieszenia przedniego na wahaczu pchanym z dwoma amortyzatorami teleskopowymi z tłumieniem hydraulicznym. Powiększono jednak skok zawieszenia, a dodatkowo układ kierowniczy wyposażono w amortyzator cierny[3]. W całości przejęto z poprzedniego modelu m.in. koła z hamulcami bębnowymi, przedni błotnik i instalację elektryczną[3]. Opracowano też początkowo wersję M11S z widelcem teleskopowym, lecz nie weszła do produkcji z uwagi na koszty[4].
Nowy silnik S-32, produkowany w WFM, opracowano na bazie silnika S-06 (wywodzącego się z kolei z niemieckiego silnika DKW RT 125)[5], lecz jego pojemność wzrosła do 173 cm³ przez zwiększenie średnicy cylindra. Otrzymał nowy cylinder, głowicę, gaźnik, sprzęgło i wydech[3]. Od 1966 produkowano aluminiowe cylindry z żeliwną tuleją cylindrową[1] zamiast cylindra całkowicie żeliwnego. W 1967 roku w modelu M11W wprowadzono nowy silnik polskiej konstrukcji (inż. Wiesława Wiatraka) W-2A Wiatr, o minimalnie większej pojemności 174 cm³, lecz mocy zwiększonej do 12 KM (o 3 KM w stosunku do bazowego S-32, a o 2 KM w stosunku do ulepszonego S-32U)[1]. Pozwoliło to na zwiększenie dynamiki motocykla. Silnik W-2A produkowano w Zakładach Metalowych Dezamet w Nowej Dębie[1].
Produkcja
Prototypy motocykla zbudowano w 1959 roku - równocześnie z rozpoczęciem produkcji modelu M06T[4]. Motocykl zaprezentowano na Targach Poznańskich w 1960 roku, a produkcję rozpoczęto w maju 1961. Oprócz wersji bazowej, istniała też wersja rajdowa M11R, posiadająca m.in. zawieszenie przednie z widelcem teleskopowym[6]. W toku produkcji, bazowy model M11 był ulepszany, m.in. wzmocniono mocowanie przedniego zawieszenia (1961/62), wprowadzono lepsze amortyzatory (sierpień 1962) i zmieniono łożyskowanie wahaczy, eliminując konieczność okresowego smarowania[7]. Od 1963 produkowano małe serie lepiej wyposażonych i wykończonych motocykli M11 Lux (m.in. zbiornik, obręcze kół i amortyzatory były chromowane)[7]. W 1965 zmniejszono koła z 19-calowych na 18-calowe[1].
Od 1967 do lipca 1968 produkowano model M11W z nowym silnikiem W-2A Wiatr[1]. Ogółem wyprodukowano ich prawie 180.000, w tym ponad 26.000 M-11W[1]. Cena motocykla wynosiła ponad 15.000 zł[1].
Większość motocykli trafiała na rynek polski, lecz część wyeksportowano, w tym do USA[1]. W 1962 licencję na produkcję modelu M11 zakupiły Indie, gdzie produkowano go aż do 2005 roku pod nazwą Rajdoot[1].
Dane ogólne
- rama: podwójna, typu kołyskowego, spawana z kształtowników o przekroju prostokątnym
- zawieszenie przednie: dwustronny wahacz pchany z dwoma amortyzatorami teleskopowymi z tłumieniem hydraulicznym
- zawieszenie tylne: dwustronny wahacz wleczony z dwoma amortyzatorami teleskopowymi z tłumieniem hydraulicznym
- przeniesienie napędu: łańcuchem na tylne koło
- hamulce: bębnowe, średnica 160 mm[1]
- siedzenia: kanapa dwuosobowa, przykrywająca zamykany schowek
- instalacja elektryczna: 6V prądu przemiennego, prądnica 28W, akumulator 7 Ah (M11) lub 10 Ah (M11W)[1]
- masa własna - 115 kg (M11), 112 kg (M11W)[1]
- prędkość maksymalna – 90 km/h (M11), 100 km/h (M11W)
- zużycie paliwa – 2,9 l/100 km (M11), 3,2 l/100 km (M11W)
Silnik
- Typ – S-32 / S-32U / W-2A Wiatr
- jednocylindrowy, 2-suwowy, chłodzony powietrzem (wszystkie)
- Średnica cylindra – 61,5 / 61,5 / 61 mm
- Skok tłoka – 58 / 58 / 59,5 mm
- Pojemność skokowa – 173 / 173 / 174 cm³
- Stopień sprężania – 6,9[8] / ? / ?
- Moc maksymalna:[1]
- Maksymalny moment obrotowy: 14,7 Nm przy 3500 obr./min[8] / ? / ?
- Sprzęgło – mokre, czterotarczowe, o wkładkach korkowych
- Skrzynka przekładniowa – zblokowana z silnikiem, trzybiegowa (S-32) lub czterobiegowa (W-2A)[1]
- Gaźnik: typu G24 U1[8]
SHL M11
Rajdoot
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Zakrzewski 2010 ↓, s. 131
- ↑ Zakrzewski 2010 ↓, s. 128.
- 1 2 3 4 5 Zakrzewski 2010 ↓, s. 128
- 1 2 Zakrzewski 2010 ↓, s. 129.
- ↑ Zakrzewski 2010 ↓, s. 130-131.
- ↑ Zakrzewski 2010 ↓, s. 129-130.
- 1 2 Zakrzewski 2010 ↓, s. 130.
- 1 2 3 Zieliński 2005 ↓, s. 211.
Bibliografia
- Adam Zakrzewski: Auto-moto PRL: władcy dróg i poboczy. Warszawa: Demart, 2010, s. 128-131. ISBN 978-83-7427-484-5.
- Andrzej Zieliński: Polskie konstrukcje motoryzacyjne 1947-1960. Warszawa: WKiŁ, 2005. ISBN 83-206-1541-0.