Rośliny zasadolubne, bazyfile, rośliny bazyfilne – rośliny, które optymalne warunki do swojego rozwoju znajdują na podłożu zasadowym, którego pH > 7 (pH 7,0-8,5). Wymagania w stosunku do odczynu gleby są różne dla różnych gatunków. Czasem różnice te występują nawet wśród gatunków tego samego rodzaju, jak np. Rhododendron, gdzie Rh. ferrugineum ma optymalny odczyn przy pH 5,5 (roślina kwasolubna), natomiast Rh. hirsutum przy pH 7,3 (roślina zasadolubna). Przykładem zbiorowiska roślinnego wymagającego zasadowego odczynu gleby są fitocenozy zespołu marzycy czarniawej Schoenetum nigricantis (pH 7,0-7,6), występujące na torfowiskach nakredowych[1][2].
- Przykłady gatunków roślin występujących głównie na glebie zasadowej do obojętnej
- ostróżeczka polna (Consolida regalis)
- miłek letni (Adonis aestivalis L.)
- groszek bulwiasty (Lathyrus tuberosus L.)
- groszek wiosenny (Lathyrus vernus (L.) Bernh.)
- żankiel zwyczajny (Sanicula europaea L.)
- kopytnik pospolity (Asarum europaeum L.)
- szczyr trwały (Mercurialis perennis)
- jaskier kosmaty (Ranunculus lanuginosus)
- zawilec żółty (Anemone ranunculoides L.)
- kokorycz pusta (Corydalis cava)
- czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum L.)
- orlik pospolity (Aquilegia vulgaris L.)
- miechera spłaszczona (Neckera complanata)
Ekofizjologia
Gatunki roślin nie tolerujących niskiego pH gleby przystosowane są do ograniczonej dostępności jonów żelaza, fosforanów[3] oraz manganu[4]. Fosfor w glebach wapiennych występuje głównie w postaci apatytu lub innych podobnych minerałów. Rośliny zwiększają rozpuszczalność fosforanów, a tym samym ich dostępność poprzez wydzielanie do środowiska glebowego kwasu szczawiowego[5]. Efektywność pobierania żelaza poprawiana jest poprzez wydzielanie kwasu cytrynowego, zwiększającego rozpuszczalność jonów tego pierwiastka[3]. Przy wysokim pH gleby maleje rozpuszczalność związków glinu, dlatego gatunki zasadolubne wykazują się niską tolerancją na toksyczne dla roślin jony glinu[6].
Przy wysokim pH wzrasta dostępność jonów Ca2+. Jony te pełnią w komórkach roślinnych funkcję wtórnego przekaźnika sygnału, a ich nadmiar powodowałby zaburzenia w działaniu komórek[3]. Zwiększona ilość jonów wapnia powoduje częściowe zamknięcie aparatów szparkowych. U roślin zasadolubnych jony wapnia gromadzone są w komórkach mezofilu, prawdopodobnie jako szczawian wapnia, dzięki czemu mechanizmy regulujące działanie aparatów szparkowych pozostają niezakłócone[7].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Zbigniew Podbielkowski: Geografia roślin. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991. ISBN 83-02-02678-6.
- ↑ Przewodnik metodyczny. [dostęp 2012-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-25)].
- 1 2 3 Hans Lambers, F. Stuart Chapin III, Thijs L. Pons: Plant Physiological Ecology. Springer Science & Business Media, 17 kwietnia 2013, s. 271–. ISBN 978-1-4757-2855-2. (ang.).
- ↑ J.A. Lee. The Calcicole—Calcifuge Problem Revisited. „Advances in Botanical Research”. 29, s. 1–30, 1998. DOI: 10.1016/S0065-2296(08)60306-7. ISSN 0065-2296. (ang.).
- ↑ A. Zohlen. Soluble Inorganic Tissue Phosphorus and Calcicole-Calcifuge Behaviour of Plants. „Annals of Botany”. 94 (3), s. 427–432, 2004. DOI: 10.1093/aob/mch162. ISSN 0305-7364. (ang.).
- ↑ Germund Tyler. Some ecophysiological and historical approaches to species richness and calcicole/calcifuge behaviour — contribution to a debate. „Folia Geobotanica”. 38 (4), s. 419–428, 2003. DOI: 10.1007/BF02803249. ISSN 1211-9520. (ang.).
- ↑ D.L.R. Silva, A.M. Hetherington, T.A. Mansfield. Where does all the calcium go? Evidence of an important regulatory role for trichomes in two calcicoles. „Plant, Cell and Environment”. 19 (7), s. 880–886, 1996. DOI: 10.1111/j.1365-3040.1996.tb00424.x. ISSN 0140-7791. (ang.).