 Wyrobisko nieczynnego kamieniołomu marmuru na terenie rezerwatu | |
| rezerwat przyrody nieożywionej | |
| Typ |
geologiczny i glebowy |
|---|---|
| Państwo | |
| Województwo | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1977 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
89,05 ha |
| Ochrona | |
Położenie na mapie gminy Stronie Śląskie _location_map.png.webp) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°14′00″N 16°50′39″E/50,233333 16,844167 | |
Rezerwat przyrody „Jaskinia Niedźwiedzia” – rezerwat przyrody nieożywionej w południowo-zachodniej Polsce, w Masywie Śnieżnika, w Sudetach Wschodnich, w województwie dolnośląskim. Utworzony został wokół Jaskini Niedźwiedziej dla ochrony samej jaskini oraz występujących w jej sąsiedztwie zjawisk krasowych.
Położenie
Rezerwat położony jest w Sudetach Wschodnich, w północno-zachodniej części Masywu Śnieżnika, na zachodnim i północno-zachodnim zboczu wzniesienia Stroma i górnej części doliny Kleśnicy, na terenie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, w gminie Stronie Śląskie, około 2,5 km na południe od miejscowości Kletno.
Charakterystyka
Jest to rezerwat geologiczny, objęty ochroną czynną[1], położony na wysokości od 725 do 1025 m n.p.m., granicami obejmuje dolną część zachodniego i północno-zachodniego zbocza Stromej, oraz górną część doliny Kleśnicy.
Rezerwat został utworzony w 1977 roku Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, na powierzchni 89,05 ha[2]. 2 stycznia 2023 roku jego powierzchnia została rozszerzona do 233,4 ha[3]. Został utworzony dla zachowania i ochrony Jaskini Niedźwiedziej z bogatą szatą naciekową i znaleziskami kostnymi zwierząt plejstoceńskich, zjawisk krasowych występujących w pobliżu oraz ochrony ciekawych i rzadkich gatunków chronionych oraz naturalnych zbiorowisk roślinnych – m.in. drzewostanu bukowego i świerkowego z interesującymi gatunkami roślin runa leśnego i rzadkimi gatunkami roślin wokół jaskini.
Obszar rezerwatu obejmuje najciekawszą w całych Sudetach Wschodnich partię Masywu Śnieżnika, gdzie występują zjawiska krasowe z najcenniejszą częścią jaką jest Jaskinia Niedźwiedzia we wnętrzu wzniesienia Stroma, oraz wyrobiska nieczynnych kamieniołomów marmuru. Podłoże rezerwatu tworzą skały metamorficzne, łupki łyszczykowe, które występują w Masywie Śnieżnika, oraz zmetamorfizowane należące do metamorfiku Lądka i Śnieżnika – marmury kalcytowe i dolomitowe, występujące w postaci soczew oraz łupków łyszczykowych. W dolinie Kleśnicy w skałach wapiennych zachodzą zjawiska krasowe, w wyniku których powstały jaskinie i szczeliny. Przykładem jest Jaskinia Niedźwiedzia z dobrze rozwiniętą szatą naciekową. Ze względu na brak przemysłu, zanik rolnictwa i ograniczenie gospodarki leśnej, następuje naturalne zalesienie, które w niektórych fragmentach rezerwatu może być postrzegane jako „dzikie”. Warunki w niezniszczonym krajobrazie stwarzają możliwość występowania wielu gatunków roślin i zwierząt, co jeszcze bardziej podkreśla walory rezerwatu.
Flora
Powierzchnię leśną rezerwatu tworzy głównie dolnoreglowy bór świerkowy z udziałem jodły, modrzewia, buka i jawora, zakwalifikowany do boru wysokogórskiego. Lasów tego typu zachowało się w Sudetach bardzo niewiele. Oprócz lasów świerkowych zachowały się tu dwie odmiany buczyny: żyzna buczyna sudecka i kwaśna buczyna górska[4].
Flora obszaru rezerwatu jest niezwykle bogata i interesująca. W runie występują m.in. rośliny wapieniolubne, jak tojad sudecki (smukły), ostróżka wyniosła, driakiew lśniąca, sesleria tatrzańska i inne. W podszycie z ciekawszych roślin chronionych występuje, kwitnący wczesną wiosną wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, barwinek pospolity, marzanka wonna, widłak jałowcowaty, widłak wroniec. W dolinie Kleśnicy dominują monokultury świerkowe.
Rezerwat odznacza się dużym bogactwem roślin z rodziny storczykowatych. Na terenie rezerwatu oraz wokół niego występuje jedna z największych populacji kukułki Fuchsa w regionie, liczącej setki kwitnących osobników. Oprócz niej występuje tu: kruszczyk szerokolistny, kruszczyk rdzawoczerwony (jedyne stanowisko na terenie parku krajobrazowego), buławnik wielkokwiatowy, kukułka szerokolistna. W bezpośredniej okolicy swoje jedyne sudeckie i dolnośląskie stanowiska ma storczyk kukawka i wyblin jednolistny[4].
Flora grzybów jest stosunkowo słabo zbadana, jednak na terenie żyznej buczyny stwierdzono występowanie rzadkiej i chronionej soplówki bukowej.
Fauna
Fauna rezerwatu jest stosunkowo bogata. Zaznacza się tutaj udział wielu gatunków sudeckich, jak i karpackich, a także mezoalpejskich. Do najcenniejszych należą endemity i relikty bezkręgowców, szczególnie przedstawicieli fauny jaskiniowej. W czystych wodach Kleśnicy żyje pstrąg potokowy, minóg strumieniowy i głowacz. Na stokach górskich występuje żmija zygzakowata, zaskroniec, padalec. Z ptaków występuje bocian czarny, jarząbek, cietrzew, głuszec, puchacz, dzięcioł trójpalczasty, czeczotka, pluszcz. Ze ssaków występuje: borsuk, gronostaj, lis, sarna, wiele gatunków nietoperzy, popielica, orzesznica, koszatka leśna, dzik, muflon. W ostatnich latach okresowo pojawia się niedźwiedź brunatny. Dużą atrakcję stanowi stado kozic, które zimą można obserwować w okolicach Jaskini Niedźwiedziej. Jaskinia Niedźwiedzia stanowi naturalne zimowe schronienie dla licznych gatunków nietoperzy, w tym podkowca małego, nocka dużego, nocka orzęsionego i mopka zachodniego.
Turystyka
Przez rezerwatu prowadzi szlak turystyczny
żółty – fragment prowadzący z Hali pod Śnieżnikiem do Stronia Śląskiego przechodzi przez dolną część rezerwatu.
Przypisy
- ↑ Rezerwat przyrody Jaskinia Niedźwiedzia. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-04-27].
- ↑ Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 21 lipca 1977 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (M.P. z 1977 r. nr 19, poz. 107).
- ↑ Jaskinia Niedźwiedzia cz.1 - Przyroda Dolnego Śląska [online], 28 stycznia 2021 [dostęp 2024-03-01] (pol.).
- 1 2 Jaskinia Niedźwiedzia [online], przyrodniczo.pl [dostęp 2018-03-12].
Linki zewnętrzne
