Przykładowe wezwanie do szczepienia przeciwko błonicy i tężcowi.

Program Szczepień Ochronnych (PSO), potocznie kalendarz szczepień – dokument zgodnie z którym realizowane są szczepienia w Polsce. Do 2023 r. PSO był aktualizowany każdego roku przez Główny Inspektorat Sanitarny i publikowany w formie Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na dany rok w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia[1]. Od 2023 r. PSO jest zawarty w rozporządzeniu[2].

PSO zawiera wykaz obowiązkowych i zalecanych szczepień oraz zasady ich przeprowadzania. Składa się z czterech części:

  • szczepienia obowiązkowe
    • szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku – kalendarz szczepień obowiązkowych
    • szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie w związku z przesłankami klinicznymi lub epidemiologicznymi
    • szczepienia poekspozycyjne
  • szczepienia zalecane
  • informacje uzupełniające – zasady szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym
  • ogólne zasady przeprowadzania i organizacji szczepień

Program Szczepień Ochronnych (PSO) jest oparty na danych dotyczących aktualnej sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w kraju oraz możliwości finansowych państwa.

PSO jest opracowywany na podstawie zaleceń szerokiego grona uznanych ekspertów, lekarzy pediatrów, zakaźników, specjalistów zdrowia publicznego i epidemiologów sformalizowanych jako Rada Sanitarno-Epidemiologiczna organu doradczego GIS oraz Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia, rekomendacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC). Na kształt PSO wpływają także opinie konsultantów krajowych z różnych dziedzin medycyny. Eksperci swoje rekomendacje opierają na potwierdzonych danych z badań klinicznych i obserwacyjnych, sytuacji epidemiologicznej w kraju oraz krajach sąsiednich oraz zaleceniach dotyczących szczepień w innych krajach[3].

Program Szczepień Ochronnych w Polsce powstawał w latach 1955–1963.

Uproszczony schemat kalendarza szczepień

Uproszczony schemat kalendarza szczepień obowiązkowych[4]
Wiek BCG WZW B DTP H. influenzae S. pneumoniae Poliomyelitis MMR
1. rok 1. doba T T
2. miesiąc T T T T
4. miesiąc T T T T
6. miesiąc T T T
7. miesiąc T
2. rok 14. miesiąc T T
18. miesiąc T T T
6. rok T T
10. rok T
14. rok T
19. rok T

Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku

Kalendarz szczepień obowiązkowych[4]
Wiek Szczepienie przeciw
1. rok życia w ciągu 24 godzin po urodzeniu WZW typu B – domięśniowo lub podskórnie (pierwsza dawka)[uwaga 1]

gruźlicy – śródskórnie szczepionką BCG[uwaga 2]

2. miesiąc życia (7.–8. tydzień) WZW typu B – domięśniowo (druga dawka)[uwaga 3]

błonicy, tężcowi, krztuścowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP (pierwsza dawka)[uwaga 4]

zakażeniom Haemophilus influenzae typu b – podskórnie lub domięśniowo (pierwsza dawka)

inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae domięśniowo lub podskórnie (pierwsza dawka)

3.–4. miesiąc życia (po 6–8 tygodniach od poprzedniego szczepienia) rotawirusy – doustnie (druga dawka)

błonicy, tężcowi, krztuścowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP (druga dawka)[uwaga 5]

poliomyelitis – podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (pierwsza dawka)[uwaga 6]

zakażeniom Haemophilus influenzae typu b – podskórnie lub domięśniowo (druga dawka)

inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae domięśniowo lub, w przypadkach indywidualnych, podskórnie (druga dawka)

5.–6. miesiąc życia (po 6–8 tygodniach od poprzedniego szczepienia) rotawirusy – doustnie (trzecia dawka)

błonicy, tężcowi, krztuścowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP (trzecia dawka)

poliomyelitis – podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (druga dawka)

zakażeniom Haemophilus influenzae typu b – podskórnie lub domięśniowo (trzecia dawka)

7. miesiąc życia WZW typu B – domięśniowo (trzecia dawka)
2. rok życia 13.–14. miesiąc życia odrze, śwince, różyczce – domięśniowo lub podskórnie atenuowaną szczepionką skojarzoną (typu MMR) (szczepienie podstawowe)[uwaga 7]

inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae domięśniowo lub podskórnie (trzecia dawka)

16.–18. miesiąc życia błonicy, tężcowi, krztuścowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP (czwarta dawka)

poliomyelitis – podskórnie lub domięśniowo szczepionką IPV poliwalentną (trzecia dawka)

zakażeniom Haemophilus influenzae typu b – podskórnie lub domięśniowo (czwarta dawka)

Okres przedszkolny 6. rok życia błonicy, tężcowi, krztuścowi – domięśniowo lub podskórnie szczepionką DTaP zawierającą bezkomórkowy komponent krztuśca (pierwsza dawka szczepienia przypominającego)

poliomyelitis – domięśniowo lub podskórnie szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną zawierającą antygeny 1, 2, 3 typu wirusa (dawka przypominająca)


odrze, śwince, różyczce – domięśniowo lub podskórnie atenuowaną szczepionką skojarzoną (dawka przypominająca)[uwaga 8]

Szkoła podstawowa i gimnazjum 10. rok życia odrze, śwince, różyczce – domięśniowo lub podskórnie atenuowaną szczepionką skojarzoną (dawka przypominająca)[uwaga 9][uwaga 7]
14. rok życia błonicy, tężcowi, krztuścowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką dTap ze zmniejszoną zawartością komponentu krztuścowego zawierającą bezkomórkowy komponent krztuśca (druga dawka szczepienia przypominającego)
Szkoła ponadgimnazjalna 19. rok życia lub ostatni rok nauki w szkole błonicy, tężcowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td (trzecia dawka szczepienia przypominającego)[uwaga 10]

Konsekwencje niespełniania obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym

Niespełnienie obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym podlega egzekucji administracyjnej. W razie dalszego uchylania się od tego obowiązku, sąd wymierza grzywnę albo karę nagany[5].

Uwagi

  1. ↑ Szczepienia wyrównawcze u osób niezaszczepionych w pierwszym roku życia należy przeprowadzić w możliwie najwcześniejszym terminie, nie później niż do ukończenia 19 roku życia. Szczepienie należy przeprowadzić według schematu 0; 1; 6 miesięcy.
  2. ↑ Szczepienie noworodków przeciw gruźlicy powinno być przeprowadzone przed wypisaniem dziecka z oddziału noworodkowego.
  3. ↑ Podawana jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki DTP.
  4. ↑ Trzy dawki szczepienia podstawowego przeciw błonicy, tężcowi, krztuściowi szczepionką błoniczo-tężcowo-krztuścową (DTP) są podawane w odstępach czasu. W przypadku dzieci z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw krztuściowi szczepionką pełnokomórkową oraz u dzieci urodzonych przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży lub urodzonych z masą urodzeniową poniżej 2500g należy zastosować szczepionkę błoniczo-tężcowokrztuścową z bezkomórkowym komponentem krztuśca (DTaP). W przypadku dzieci z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw krztuściowi szczepienie jest przeprowadzane szczepionką błoniczotężcową (DT).
  5. ↑ W przypadku dzieci z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw KRZTUŚCOWI szczepionką pełnokomórkową oraz u dzieci urodzonych przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży lub urodzonych z masą urodzeniową poniżej 2500 g należy zastosować szczepionkę błoniczo-tężcowokrztuścową z bezkomórkowym komponentem krztuśca (DTaP). W przypadku dzieci z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw KRZTUŚCOWI szczepienie jest przeprowadzane szczepionką błoniczotężcową (DT).
  6. ↑ Podawana łącznie z drugą dawką szczepionki DTP.
  7. 1 2 Jeśli dziecko przebyło którąś z tych chorób szczepionkę należy podać nie wcześniej niż po 4 tygodniach od wyzdrowienia.
  8. ↑ Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Szczepienie można przeprowadzić po ustąpieniu ostrych objawów i poprawie stanu ogólnego pacjenta.
  9. ↑ W stosunku do dzieci powyżej 10 roku życia, które nie otrzymały dwóch dawek szczepionki skojarzonej przeciw ODRZE, ŚWINCE i RÓŻYCZCE, należy systematycznie uzupełnić brakującą dawkę szczepienia przypominającego, nie później niż do ukończenia 19 roku życia.
  10. ↑ Nie wcześniej niż po upływie 5 lat od ostatniej dawki szcepionki Td.

Przypisy

  1. ↑ Program szczepień ochronnych (PSO). Ministerstwo Zdrowia. [dostęp 2023-03-26].
  2. ↑ Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 września 2023 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2077).
  3. ↑ Co to jest Kalendarz Szczepień? Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 28 czerwca 2018.
  4. 1 2 Program Szczepień Ochronnych na rok 2017 w dzienniku urzędowym ministra zdrowia. [dostęp 2021-10-08].
  5. ↑ Art. 115 Kodeksu wykroczeń.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.