Ponte Morandi

Ponte Polcevera

Długość całkowita	1182[1] m
Państwo	Włochy
Miejscowość	Genua
Podstawowe dane
Przeszkoda	strumień Polcevera, linia kolejowa Turyn – Genua, linia kolejowa Genua – Mediolan
Długość	1182 m
Szerokość: • całkowita	18 m
Wysokość	45 m
Rozpiętość przęseł	210 m
Data budowy	1963–1967
Data zburzenia	14 sierpnia 2018 (zawalenie)
Projektant	Riccardo Morandi
Położenie na mapie Włoch Ponte Morandi
44°25′33″N 8°53′20″E/44,425833 8,888889

Ponte Morandi, viadotto Morandi, właściwie viadotto Polcevera (most Morandiego, wiadukt Morandiego, wiadukt Polcevera) – dawny wiadukt będący częścią autostrady A10 (i trasy europejskiej E80) nad doliną rzeki Polcevera w Genui, na zachód od centrum miasta. Znajdował się między dzielnicami Sampierdarena i Cornigliano.

Konstrukcja

Wiadukt przed katastrofą (runęła część zaznaczona na czerwono)

Innowacyjny wiadukt, będący dumą Włochów i symbolem Włoch, zaprojektował włoski inżynier Riccardo Morandi (stąd jego potoczna nazwa). Znajdował się na najważniejszej osi transportowej Genui^[2]. Zbudowano go w latach 1963–1967. Miał długość 1182 m, 18 metrów szerokości i miejscami 45 metrów wysokości przęsła nad dnem doliny. Pylony wznosiły się 90 metrów w górę. Otwarto go uroczyście 4 września 1967 w obecności ówczesnego prezydenta Republiki Włoskiej Giuseppe Saragata.

Do pogorszenia stanu technicznego wiaduktu przyczynił się ogromny wzrost w transporcie ilości samochodów ciężarowych oraz znaczne zwiększenie masy ciężarówek^[2]. Od lat siedemdziesiątych XX wieku był systematycznie konserwowany z powodu pękającego żelbetu. Eksperci co najmniej od 2009 rozważali jego rozbiórkę^[3]. Liny podtrzymujące przęsła zaczęto wymieniać w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, a prace zakończono w 2016^[4].

Katastrofa

Widok po katastrofie

14 sierpnia 2018 r. około godziny 11.30, w czasie burzy poprzedzonej wielogodzinną ulewą, doszło do zawalenia się około 200–250-metrowego^[5][6] odcinka wiaduktu. Zniszczeniu uległ odcinek jezdni oraz pylon, które runęły do wody, na ulicę oraz znajdujące się pod wiaduktem zabudowania. Według relacji niektórych świadków obiekt chwilę wcześniej został trafiony piorunem^[7]. Zdaniem prof. inż. Jana Biliszczuka, projektanta wielu budowli mostowych (w tym mostu Rędzińskiego we Wrocławiu), przyczyną katastrofy mogła być korozja lin nośnych^[8].

W katastrofie budowlanej zginęły 43 osoby^[9]. 18 sierpnia 2018 odbył się państwowy pogrzeb ofiar katastrofy; tego też dnia we Włoszech ogłoszono żałobę narodową^[10].
28 czerwca 2019 roku o godzinie 9.38 pozostałości wiaduktu zostały zburzone ładunkami wybuchowymi. Na czas burzenia ewakuowano 3,4 tys. ludzi w promieniu 300 metrów.

Śledztwo ws. katastrofy

Śledczy prokuratury i Gwardii Finansowej z Genui na 2000 stron akt śledztwa wykazali mnóstwo zaniedbań eksploatacyjnych, konserwacyjnych i nadzorczych wielu ludzi i podmiotów, które przyczyniły się do katastrofy budowlanej, sporządzili 69 aktów oskarżenia. Prokuratura posiłkowała się ekspertyzą specjalistów liczącą 177 stron, przygotowano ją w dwa lata. Śledztwo trwało dwa i pół roku, do 24 kwietnia 2021 r.^[11]. 24 czerwca 2021 r. prokuratura wniosła do sądu akty oskarżenia przeciwko 59 oskarżonym, a akta 10 podejrzanych przeniesiono do odrębnych postępowań^[12][13].

Budowa następnego wiaduktu

Właściwy etap budowy nowej przeprawy rozpoczął się w sierpniu 2019 roku, co nastąpiło niedługo po zburzeniu pozostałości dawnego wiaduktu. W kwietniu 2020 roku budowniczy mimo niesprzyjających warunków epidemicznych w kraju, po położeniu ostatniego przęsła wiaduktu, połączyli dwa brzegi doliny strumienia Polcevera. Prace, z uwzględnieniem ścisłych przepisów bezpieczeństwa, były kontynuowane w trakcie szczytu pandemii COVID-19. Od momentu rozpoczęcia budowy robotnicy pracowali codziennie, w dzień i w nocy; tylko w Boże Narodzenie zarządzono przerwę w wykonywaniu robót drogowych. Prace wykończeniowe miały potrwać do połowy lipca 2020 roku. Z okazji połączenia przęseł nowego wiaduktu, konstrukcję podświetlono reflektorami w barwach narodowej flagi Włoch^[14].

W miejscu zawalonego powstał nowy, Wiadukt Genova San Giorgio. Koszt jego budowy szacowano na ok. 200 milionów euro^[15][16]. Wiadukt Genova San Giorgio otwarto 3 sierpnia 2020 roku przy asyście urzędników^[17][18][19], 5 sierpnia rozpoczęto ruch.

Przypisy

Bibliografia

• Riccardo Morandi, Il viadotto del Polcevera, w: „Il nuovo cantiere” nr 8 (wrzesień 1967), s. 18–21.
• Riccardo Morandi, Il viadotto sul Polcevera per l’autostrada Genova-Savona, w: „L’Industria Italiana del Cemento”, rok XXXVII, grudzień 1967, s. 849–872.
• P.A. Cetica (red.), Riccardo Morandi ingegnere italiano, Florencja 1985.
• Marzia Marandola, Un volteggio sopra la città, w: „Casabella”, rok LXX n. 1, nr 739/740 (grudzień 2005/styczeń 2006), s. 26–35.