Kolska scena polityczna i samorządowa. Koło jest gminą miejską i siedzibą władz powiatu kolskiego.
Na czele magistratu stoi burmistrz, od 2002 r. wybierany w wyborach bezpośrednich co 4 lata. Jest on również organem wykonawczym miasta. Stanowi on jednoosobowy zarząd. Funkcję doradczą dla burmistrza miasta stanowi jego zastępca.
Organem uchwałodawczym jest rada miejska składająca się z 21 radnych wybieranych w wyborach bezpośrednich odbywających się co 4 lata. Sesje Rady Miasta odbywają się w sali konferencyjnej kolskiego ratusza.
Miejska Rada Narodowa w Polsce Ludowej
24 stycznia 1945 r. - cztery dni po wyzwoleniu Koła spod niemieckiej okupacji przez wojska Armii Czerwonej, komendant wojenny mjr Mercen powołał na stanowisko tymczasowego starosty powiatowego – Jana Oliskiewicza. Wówczas to starosta powołał na stanowiska kierowników wszystkich najważniejszych instytucji. Tymczasowym burmistrzem wybrano Teodora Ostrowskiego. Jednak pierwsze posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej (przekształconej w 1990 r. w Radę Miejską) odbyło się dopiero 15 marca 1945 r. Historycznemu posiedzeniu przewodniczył Zenon Krygier. W tymże roku MRN odbyła 11 posiedzeń. W organizacji struktur administracji lokalnej w Kole do 1950 r. wzorowano się głównie na systemie II Rzeczypospolitej przystosowanym do nowych warunków Polski Ludowej.
W 1946 r. w Miejskiej Radzie Narodowej w Kole zasiadało 21 radnych, z czego: 6 wywodziło się z Polskiej Partii Robotniczej, 5 z Polskiej Partii Socjalistycznej, 2 ze Stronnictwa Ludowego, 5 ze Stronnictwa Demokratycznego oraz 3 bezpartyjnych. Ówczesnym głównym zadaniem rajców było stworzenie warunków do rozwoju istniejących już placówek gospodarczych, powoływanie nowych oraz szczególnie gospodarka mieszkaniowa i komunalna.
Od dnia 8 października 1949 r. przewodniczącym MRN był Józef Bartosik. Następnie 5 grudnia 1949 r. zastąpił go Stanisław Ogrodziński. W tym roku rada liczyła 24 członków (18 – PZPR, 2 – SL, 3 – SL, 1 – bezpartyjny).
Konstytucja z 22 lipca 1952 r. wprowadziła w życie jednolite założenia systemu powoływania organów władzy lokalnej. Pierwsze wybory powszechne do rady narodowej odbyły się 5 grudnia 1954 r. Mieszkańcy Koła wyłonili 50 swoich przedstawicieli (28 – PZPR, 4 – ZSL, 5 – SD oraz 13 bezpartyjnych). Wśród nich było 6 kobiet. Po przeprowadzonej reformie administracyjnej Miejska Rada Narodowa zajmowała kluczową pozycję w strukturze władzy w mieście. Jej rola jako gospodarza terenu uległa znacznemu zwiększeniu.
Po wyborach 2 lutego 1958 r., w których wyłoniono 45 radnych, na sesji w dniu 14 lutego MRN powołała następujące komisje: Finansów i Budżetu, Ochrony Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego, Budownictwa i Gospodarki Komunalnej, Zaopatrzenia Ludności i Rolnictwa, Oświaty i Kultury, Zdrowia i Opieki Społecznej. Kolejne bezpośrednie wybory MRN miały miejsce co 4-5 lat.
W skład radnych w kadencji 1973–1978 wchodziło 60 radnych (26 – PZPR, 5 – ZSL, 6 – SD, 23 – bezpartyjni). Niemal połowa zatrudniona była na co dzień jako pracownik umysłowy, trzecia część to robotnicy. Oprócz nich w radzie zasiadali m.in. nauczyciele, lekarze i rzemieślnicy. Połowa rajców posiadała wykształcenie średnie, 16 – wyższe, a 14 – podstawowe.
60-osobowy skład Miejskiej Rady Narodowej utrzymał się do 1990 roku. Ostatnim Przewodniczącym był Zdzisław Chruścielski.
Władza lokalna w III Rzeczypospolitej
W dniu 8 marca 1990 r. ustawa Sejmu Kontraktowego wprowadziła samorządy w miejsce dotychczasowych władz lokalnych. Zgodnie z tą uchwałą mieszkańcy gminy, tworzący z mocy prawa wspólnotę samorządową, uzyskali prawo wpływania na losy swoich „Małych Ojczyzn” w innym zakresie niż miało to miejsce wcześniej. Likwidacji uległo stanowisko Naczelnika Miasta. Organem wykonawczym stały się zarządy gmin, wybierane przez radę.
Pierwsze wybory samorządowe w wolnej Polsce odbyły się 20 maja 1990 r. Rada miejska, która liczyła 28 członków, wybrała na przewodniczącego – Stanisława Lebiedzińskiego. W drugiej kadencji, wybranej w dniu 19 czerwca 1994 r., przewodniczącym wybrano Andrzeja Szlagę, którego dwa lata później zastąpił Andrzej Korzeniowski. 11 października 1998 r. wybrano radnych III kadencji. Wówczas obradom przez 4 lata przewodniczył Wojciech Jabłoński.
Począwszy od 2002 r. burmistrz przestał być wybierany przez radę gminy, od tego czasu był wyłaniany w drodze głosowania bezpośredniego przez mieszkańców. Kolejno funkcję burmistrza pełnili: Jan Stępiński, Mieczysław Drożdżewski i Stanisław Maciaszek, który najpierw został zawieszony w pełnieniu funkcji, a następnie zrezygnował z jej pełnienia. W krótkim okresie w 2018 r. funkcję burmistrza pełnił Jan Stępiński powołany przez prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego. W 2018 r. na to stanowisko został wybrany Krzysztof Witkowski.
W 2002 r. na funkcję przewodniczącego rady miejskiej IV kadencji wybrano Urszulę Pękacz z SLD. 12 listopada 2006 r. kolscy wyborcy wyłonili 21 radnych V kadencji. Po zblokowaniu list wyborczych i rozdzieleniu mandatów w radzie miejskiej zasiadło 14 kandydatów prawicowych oraz 7 z komitetów lewicowych. Przewodniczącym został Robert Cesarz (PiS).
Po wyborach w 2010 r. najwięcej - sześć mandatów (z 21) uzyskał Sojusz Lewicy Demokratycznej, a przewodniczącą po raz drugi w historii wybrano Urszulę Pękacz, natomiast w kolejnych - w 2014 r. najwięcej mandatów (10) otrzymali kandydaci Towarzystwa Samorządowego, których przedstawiciel - Artur Szafrański, został wybrany na Przewodniczącego Rady Miejskiej. Na zakończenie kadencji 9 radnych przynależało do klubu "Pokolenie 2018+", 4 – SLD Lewica Razem, 3 – Prawo i Sprawiedliwość, a 5 pozostało niezrzeszonych.
Po wyborach w 2018 r. skład rady miejskiej był następujący: Prawo i Sprawiedliwość - 8 radnych, Sojusz Lewicy Demokratycznej - 7 radnych, lokalny komitet Katarzyny Hamigi - 4 radnych, niezrzeszeni (wybrani z listy Koalicji Obywatelskiej) – 2 radnych.
W 2018 r. działało przy radzie 7 stałych komisji:
- Rewizyjna;
- Prawa i Porządku Publicznego;
- Budżetu i Finansów;
- Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska;
- Rozwoju Gospodarczego, Zagospodarowania Przestrzennego;
- Zdrowia i Opieki Społecznej;
- Oświaty, Kultury i Sportu.
Rada Miejska obraduje raz w miesiącu – najczęściej w ostatnią środę miesiąca – w sali konferencyjnej ratusza, na I piętrze, pod adresem Stary Rynek 1. Tam również mieści się siedziba Biura Rady Miejskiej.
Władze miasta Koła
- 1917–1918
- pierwszy burmistrz: Maks Geppert
- drugi burmistrz: Michał Ostrowski
- 1918–1919
- burmistrz: Michał Ostrowski
- 1919–1926
- burmistrz: Władysław Klimaszewski
- 1926–1929
- burmistrz: Władysław Krzycki
- 1929–1934
- burmistrz: Stefan Grabowski
- 1935–1939
- burmistrz: Michał Beksiak
- 1939
- komendant miasta: Obersturmführer Toffling
- 1939
- burmistrz: Waldemar Baumgardt
- 1939–1940
- burmistrz: Otton Arnold
- 1940-?
- burmistrz: Arthur Draheim
- 1945
- komendant miasta (niemiecki): płk. Voigt
- 1945
- komendant miasta (radziecki): mjr. Marcen[uwaga 1]
- 1945
- burmistrz: Teodor Ostrowski
- przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej: Zenon Krygier
- 1945–1949
- burmistrz: Piotr Wojciechowski
- przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej: Józef Bartosik
- 1949–1950
- burmistrz: Wiktor Graczyk
- przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej: Stanisław Ogrodziński
- 1950–1952
- przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej: Stanisław Ogrodziński
- 1952–1956
- przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej: Adam Pawlak
- 1956
- przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej: Stanisław Hass
- 1956–1973
- przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej: Wiktor Graczyk
- 1973
- przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej: Tadeusz Paszkiewicz
- 1973–1978
- naczelnik: Eugeniusz Sanigórski
- przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej: Ireneusz Waszak
- 1978–1984
- naczelnik: Zbigniew Nowak
- przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej: Edmund Janowski
- 1984–1988
- naczelnik: Grzegorz Cieślak
- przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej: Antoni Frankowski
- 1988–1990
- naczelnik: Zenon Zyznarski
- przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej: Zdzisław Chruścielski
- 1990–1994
- burmistrz: Czesława Gutkowska-Kicińska
- zastępca burmistrza: Wojciech Kraszewski
- przewodniczący rady miejskiej: Stanisław Lebiedziński
- zastępcy przewodniczącego rady miejskiej: Kazimierz Kijewski, Andrzej Migus
- 1994–1998
- burmistrz: Józef Dużyński
- zastępca burmistrza: Kazimierz Gauden
- przewodniczący rady miejskiej: Andrzej Szlaga[1], Andrzej Korzeniowski[1]
- zastępcy przewodniczącego rady miejskiej: Maciej Goździkowski, Henryk Perzyński
- 1998–2002
- burmistrz: Jerzy Przybylski
- zastępca burmistrza: Florian Olejniczak
- przewodniczący rady miejskiej: Wojciech Jabłoński
- zastępcy przewodniczącego rady miejskiej: Tomasz Gajewski, Mariusz Kozajda
- 2002–2006
- burmistrz: Jan Stępiński
- zastępca burmistrza: Zenon Zyznarski
- przewodniczący rady miejskiej: Urszula Pękacz
- zastępcy przewodniczącego rady miejskiej: Robert Cesarz, Zygmunt Sołtysiak
- 2006–2010
- burmistrz: Mieczysław Drożdżewski
- zastępca burmistrza: Ewa Bedlechowicz[2]
- przewodniczący rady miejskiej: Robert Cesarz
- zastępcy przewodniczącego rady miejskiej: Zenon Nowak[3], Jarosław Świder[3], Mariusz Hanefeld[4]
- 2010–2014
- burmistrz: Mieczysław Drożdżewski
- zastępca burmistrza: -
- przewodniczący rady miejskiej: Urszula Pękacz
- zastępcy przewodniczącego rady miejskiej: Teresa Dąbrowska, Artur Szafrański
- 2014–2018
- burmistrz: Stanisław Maciaszek[5], Jan Stępiński[6]
- p.o. burmistrza: Elżbieta Modrzejewska[7], Barbara Szelągowska-Bugajak[8]
- zastępca burmistrza: Jan Zieliński[9], Daria Skupin[10], Elżbieta Modrzejewska[11]
- przewodniczący rady miejskiej: Artur Szafrański
- zastępcy przewodniczącego rady miejskiej: Mariusz Hanefeld, Alicja Wapińska[12].
- 2018–2024
- burmistrz: Krzysztof Witkowski
- zastępca burmistrza: Lech Brzeziński[13]
- przewodniczący rady miejskiej: Tomasz Sobolewski
- zastępcy przewodniczącego rady miejskiej: Mariusz Budny, Artur Szafrański
- 2024–2029
- burmistrz: Krzysztof Witkowski
- przewodniczący rady miejskiej: Mariusz Hanefeld
- zastępcy przewodniczącego rady miejskiej: Ewa Baryła, Adrian Król
Skład rady miejskiej
| Ugrupowanie | Kadencja 2002–2006[14] | Kadencja 2006–2010[15] | Kadencja 2010–2014[16] | Kadencja 2014–2018[17] | Kadencja 2018–2023[18] |
|---|---|---|---|---|---|
| Platforma Obywatelska | – | 5 | 3 | 1[19] | 2[20] |
| Prawo i Sprawiedliwość | – | 6 | 4 | 3 | 8 |
| Praworządność-Wiedza-Kompetencje | 3 | 3 | 3[21] | – | – |
| Sojusz Lewicy Demokratycznej | 11[22] | 4 | 6 | 5 | 7 |
| Towarzystwo Samorządowe | 2 | 1 | 4 | 10 | – |
| KWW Katarzyny Hamigi | – | – | – | – | 4 |
| KWW Kolska Koalicja Obywatelska | 1 | – | – | – | – |
| KWW Mieszkańców Miasta Koła | – | – | – | 1 | – |
| KWW Nasza Mała Ojczyzna | 3 | – | – | – | – |
| KWW Nasze Miasto 2006 | – | 2 | – | – | – |
| KWW Porozumienie Prawicy | – | – | – | 1 | – |
| KWW Porozumienie Samorządowo-Ludowe | 2 | – | 1[23] | – | – |
Uwagi
- ↑ lub Mercen
Przypisy
- 1 2 od 22 listopada 1996
- ↑ odwołana z urzędu 25 lutego 2010
- 1 2 do 2007
- ↑ od 2007
- ↑ zawieszony decyzją prokuratury w dniu 20 września 2017 r., zrzekł się funkcji z dniem 8 października 2018
- ↑ powołany przez prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego 24 października 2018
- ↑ pełniła obowiązki w okresie zawieszenia burmistrza przez prokuraturę do zrzeczenia się funkcji przez burmistrza w dniach 21 września 2017 – 8 października 2018
- ↑ pełniła funkcję organu wykonawczego jako sekretarz gminy w dniach 8–24 października 2018
- ↑ pełnił urząd w okresie 18 grudnia 2014 – 26 marca 2015
- ↑ pełniła urząd w okresie 5 sierpnia – 31 grudnia 2016
- ↑ pełniła urząd od 4 maja 2017 do 8 października 2018
- ↑ zrezygnowała ze stanowiska 25 stycznia 2017
- ↑ od 1 stycznia 2019
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2018-11-19].
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2018-11-19].
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2018-11-19].
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. samorzad2014.pkw.gov.pl. [dostęp 2018-11-19].
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2018.pkw.gov.pl. [dostęp 2018-11-19].
- ↑ KWW Krzysztofa Mazurkiewicza
- ↑ KKW Koalicja Obywatelska
- ↑ KWW PWK Przyjazny Samorząd
- ↑ SLD-UP
- ↑ KWW Samorządowe Porozumienie pow. Koła
Bibliografia
- P. Łączkowski, M. Pochwicki. Koło. Rozwój miasta 1948-1978. Poznań-Koło 1978
- Józef Stanisław Mujta. 635 lat miasta Koła. Koło 1997