Polana
wieś
Ilustracja
Cerkiew św. Mikołaja z 1790
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

bieszczadzki

Gmina

Czarna

Wysokość

430[1] m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

391[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-709[3]

Tablice rejestracyjne

RBI

SIMC

0348039[4]

Położenie na mapie gminy Czarna
Mapa konturowa gminy Czarna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Polana”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Polana”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Polana”
Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego
Mapa konturowa powiatu bieszczadzkiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Polana”
Ziemia49°18′09″N 22°34′26″E/49,302500 22,573889[5]
Miejsce po drewnianym kościele rzymskokatolickim z 1780 roku
Nowy kościół

Polana – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Czarna[4][6].

Położenie

Wieś położona jest w dolinie potoków Głuchego i Czarnej u podnóża pasma Otrytu. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 894.

Części wsi

Integralne części wsi Polana[6][4][7]
SIMCNazwaRodzaj
0348045Dolny Koniecczęść wsi
0348051Górny Koniecczęść wsi
0348068Ostreczęść wsi

Historia

Wieś została lokowana przez Kmitów między 1436 a 1486 na prawie wołoskim. Wieś prawa wołoskiego, położona była w drugiej połowie XV wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[8]. W 1510 powstał tu jeden z pierwszych rzymskokatolickich kościołów w tych okolicach.

Najazd Rakoczego w 1657 spowodował wyludnienie wsi, a następnie napływ osadników z głębi Polski.

W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej w Polanie była Katarzyna Laskowska[9].

W okresie międzywojennym była to jedyna w tej okolicy wieś z przewagą ludności polskiej – na 1350 mieszkańców około 850 stanowili Polacy. Spis z 1921 wykazał 485 osób wyznania greckokatolickiego, 878 wyznania rzymskokatolickiego oraz 118 wyznania mojżeszowego.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie leskim województwa lwowskiego. W 1939 Polana liczyła około 1,5 tys. mieszkańców. Od października 1939 do sierpnia 1944 wieś była siedzibą urzędu gminy w powiecie sanockim. W latach 1944–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 24 Polaków. W 1946 spalili większość gospodarstw po Ukraińcach przesiedlonych do ZSRR[10].

Po II wojnie światowej wieś należała do ZSRR, a następnie w 1951, w wyniku wymiany terytoriów, znalazła się z powrotem w Polsce. Była wtedy zupełnie wyludniona, ale wkrótce została zasiedlona, głównie przez repatriantów.

Z Polany pochodził Ignacy Zatwarnicki[11].

W latach 1952–1954 miejscowość była siedzibą gminy Polana. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

W miejscowości znajduje się rzymskokatolicka parafia pw. Przemienienia Pańskiego reaktywowana w roku 1982. Jako świątynia parafialna była wykorzystywana dawna cerkiew pw. św. Mikołaja. Budowę nowego kościoła parafialnego rozpoczęto wiosną 1997[12].

Nad brzegiem potoku Czarnego znajduje się jaskinia i nieco dalej duży wodospad. We wsi zabytek przyrody – sporej szerokości lipa znajdująca się przy ruinach kościoła rzymskokatolickiego, do środka której może wejść kilku dorosłych ludzi.

Zabytki

  • Cerkiew św. Mikołaja w Polanie – zabytek Szlaku Architektury Drewnianej. Najprawdopodobniej jest to najstarsza cerkiew w polskich Bieszczadach.
  • Ruiny kościoła rzymskokatolickiego z 1780, który uległ zniszczeniu między rokiem 1944 a 1951. Kościół pozbawiony dachu został rozebrany przez pracowników miejscowego PGR. Blachą z dachu kościoła przykryto budynek mieszczący świetlicę i bibliotekę. Zachowała się murowana dzwonnica z XVIII wieku.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Trasa 8 – Otryt z Dwernika i Polany, [w:] Piotr Sieńko i inni, Niezbędnik turystyczny – Bieszczady, Piwniczna-Zdrój: Agencja Wydawnicza WiT, 2021, s. 72, ISBN 978-83-89580-21-4 (pol.).
  2. ↑ Wieś Polana w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-06-03], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 947 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 GUS. Rejestr TERYT.
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 107123
  6. 1 2 Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany, [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06].
  8. ↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.
  9. ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 167.
  10. ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 397, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
  11. ↑ Stanisław Siwak. Bieszczadzki kurier. „Nowiny”, s. 1, 4, nr 17 z 19 stycznia 1990.
  12. ↑ Strona parafii. [dostęp 2012-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-26)].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.