Podgrzybek grubosiatkowany
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

borowikowate

Rodzaj

podgrzybek

Gatunek

podgrzybek grubosiatkowany

Nazwa systematyczna
Boletus ferrugineus (Schaeff.) Alessio
Boletus Dill. ex L. (Saronno): 282 (1985)

Podgrzybek grubosiatkowany, podgrzybek żeberkowany (Xerocomus ferrugineus (Schaeff.) Alessio) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Xerocomus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1774 r. Jacob Christian von Schaeffer nadając mu nazwę Boletus ferrugineus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Carlo Luciano Alessio w 1985 r.[1]

Niektóre synonimy nazwy naukowej:

  • Boletus spadiceus Schaeff. 1763
  • Boletus ferrugineus Schaeff. 1774
  • Boletus spadiceus Schaeff. ex Fr. 1838
  • Boletus spadiceus Krombh. 1846
  • Boletus variicolor Berk. & Broome [as variecolor] 1865
  • Boletus subtomentosus var. spadiceus (Schaeff. ex Fr.) Cooke & Quél. 1878
  • Versipellis spadicea (Schaeff. ex Fr.) Quél. 1886
  • Xerocomus spadiceus (Schaeff. ex Fr.) Quél. 1888
  • Suillus spadiceus (Schaeff. ex Fr.) Kuntze 1898
  • Suillus variicolor (Berk. & Broome) Kuntze 1898
  • Boletus citrinovirens Watling 1969
  • Boletus spadiceus var. gracilis A.H. Sm. & Thiers 1971
  • Boletus spadiceus var. rufobrunneus Thiers 1975
  • Boletus spadiceus var. furcatus T.J. Baroni, Largent & Thiers 1976
  • Xerocomus subtomentosus var. ferrugineus (Schaeff.) Krieglst. 1991
  • Xerocomus subtomentosus var. variicolor (Berk. & Broome) H. Engel & E. Ludw.
  • Xerocomus spadiceus var. gracilis (A.H. Sm. & Thiers) L.D. Gómez 1997
  • Xerocomus ferrugineus f. variicolor (Berk. & Broome) Klofac[2].

Nazwa polska podgrzybek żeberkowany pojawiła się w 1993 r. w opracowaniu Alicji Borowskiej, Edmunda Garnweidnera i Aliny Skirgiełło. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany też był jako grzyb kasztanowaty i podgrzybek zajączek odmiana grubosiatkowana[3]. W niektórych atlasach grzybów opisywany jest jako podgrzybek żeberkowaty[4]. W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy podgrzybek grubosiatkowany[5].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–10 cm, u młodych okazów półkulisty, później staje się łukowaty, na koniec płaski i nieco wgłębiony na środku. Skórka pilśniowa, sucha i jednolicie ubarwiona na kolor żółtawooliwkowy, oliwkowobrązowy, czerwonobrązowy do ciemnobrązowego. Uszkodzone miejsca zmieniają barwę na czerwonobrązową[4].

Rurki

U młodych okazów intensywnie żółte lub złotożółte a pory okrągłe, później brązowożółte lub żółtozielonkawe, a pory graniaste. Kolor porów taki sam jak rurek[4].

Trzon

Wysokość 3–10 cm, grubość 0,5–2,5 cm, walcowaty, pełny i zwarty. Skórka gładka w kolorze od kremowego przez jasnobrązowa do bladoczerwonobrązowej[4]. Strzępki grzybni przy podstawie trzonu koloru cytrynowożółtego[6].

Miąższ

Białawy lub żółtawy o nieokreślonym smaku. Owocniki suche wydzielają nieprzyjemny zapach moczu[4].

Gatunki podobne
  • podgrzybek zajączek (Boletus subtomentosus). Miewa podobne odmiany barwne, ale jego pory sinieją po uciśnięciu, miąższ po przekrojeniu ma podobny kolor w kapeluszu, ale trzon jest zaróżowiony w dolnej połowie. Posiada on również inny kolor strzępek grzybni – biały[4].
  • suchogrzybek oprószony (Xerocomellus pruinatus), ale jego kapelusz nie pęka na poletka, a miejsca uszkodzone i obgryzione przez ślimaki są czerwonobrązowe[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje tylko w Europie. Brak go w Skandynawii, ale jest na Islandii[7]. Rośnie głównie w górskich lasach iglastych oraz pod bukami, szczególnie na glebach piaszczystych[4].

Grzyb mykoryzowy[3]. Grzyb jadalny[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-25].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-06-30].
  3. 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
  6. ↑ Michal Mikšík, Hřibovité houby Evropy, wyd. První české vydání, Praha, s. 358–359, ISBN 80-256-2063-8, OCLC 1089429781 [dostęp 2020-06-29].
  7. ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-09-01].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.