Pentadiplandraceae
Ilustracja
Pentadiplandra brazzeana
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

Pentadiplandraceae

Nazwa systematyczna
Pentadiplandraceae Hutch. & Dalziel
Fl. W. Trop. Afr. 1: 461. Jul 1928[3]
Typ nomenklatoryczny

Pentadiplandra Baill. (1886)[3]

Pentadiplandraceae – rodzina z rzędu kapustowców (Brassicales). To takson monotypowy z jednym rodzajem Pentadiplandra i jednym gatunkiem – Pentadiplandra brazzeana. Jest to krzew o pędach wspinających się, występujący w tropikach zachodniej Afryki[2]. Owoce zawierają dwa słodkie białka, brazzeinę, wywołującą u ludzi odczucie słodyczy 500-2000 razy większe niż sacharoza[4], oraz pentadynę[5]. Owoce są wykorzystywane do słodzenia potraw przez mieszkańców Gabonu i Kamerunu. Rekombinowaną brazzeinę udało się wytworzyć także przy udziale zmodyfikowanych genetycznie Escherichia coli[6] oraz kukurydzy zwyczajnej[7].

Morfologia

Pokrój
Krzewy, czasem z pędami wspinającymi się jak liany[7].
Liście
Pojedyncze, eliptyczne, całobrzegie, z drobnymi przylistkami[7].
Kwiaty
Mogą być obupłciowe lub jednopłciowe, umieszczone różnie na jednej roślinie (rośliny poligamiczne). Kwiaty pięciokrotne. Działki kielicha są zrośnięte u nasady i tu woreczkowato rozdęte. Płatki korony u nasady zgrubiałe, na końcach cienkie. Organy płciowe na okazałym androgynoforze. Znajduje się na nim około 10 pręcików (prątniczków w kwiatach żeńskich), zrośniętych u nasady nitkami. Zalążnia 4- lub 5-komorowa, szczątkowa w kwiatach męskich, zwieńczona jest znamieniem rozdzielającym się na szczycie słupka odpowiednio na 4 lub 5 płatów[7].
Owoce
Wielonasienne jagody ze słodkim miąższem[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jedna z rodzin w obrębie rzędu kapustowców. Rodzaj Pentadiplandra tradycyjnie zaliczany był do rodziny lipowatych Tiliaceae. Badania molekularne ujawniły przynależność tych roślin do kapustowców[7][2].

kapustowce


Akaniaceae

Tropaeolaceae – nasturcjowate


Moringaceae – moringowate

Caricaceae – melonowcowate

Setchellanthaceae

Limnanthaceae – limnantesowate


Koeberliniaceae

Tiganophytaceae

Bataceae

Salvadoraceae

Emblingiaceae

Pentadiplandraceae

Resedaceae – rezedowate

Gyrostemonaceae

Tovariaceae

Capparidaceae – kaparowate

Cleomaceae

Brassicaceae – kapustowate











Zastosowanie

Owoce Pentadiplandra brazzeana wykorzystywane są przez rdzenną ludność od wieków. Spożywane są zarówno na surowo, jak i służą do sporządzania przetworów. Dzięki odporności brazzeiny na obróbkę termiczną możliwe jest wykorzystanie owoców do słodzenia napojów i potraw[8]. Używana lokalnie nazwa gatunku „l’oubli” pochodzi z języka francuskiego i oznacza „zapomnienie”. Powstanie zwyczajowej nazwy tłumaczone jest przez zachowanie dzieci rdzennej ludności, które poszukując atrakcyjnych owoców zapominają o swoich matkach[9].

W krajach, w których gatunek naturalnie występuje, korzenie rośliny wykorzystywane są w medycynie ludowej, a także jako afrodyzjak. Badania laboratoryjne potwierdziły obecność w ekstrakcie substancji o charakterze androgennym[10].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  2. 1 2 3 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  3. 1 2 James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – P. [dostęp 2016-04-23].
  4. ↑ H. Izawa, M. Ota, M. Kohmura, Y. Ariyoshi. Synthesis and characterization of the sweet protein brazzein.. „Biopolymers”. 39 (1), s. 95-101, Jul 1996. DOI: 10.1002/(SICI)1097-0282(199607)39:1lt;95::AID-BIP10gt;3.0.CO;2-B. PMID: 8924630.
  5. ↑ H.van der Wel, G. Larson, A. Hladik, C.M. Hladik i inni. Isolation and characterization of pentadin, the sweet principle of Pentadiplandra brazzeana Baillon. „Chemical Senses”. 14 (1), s. 75–79, 1989. DOI: 10.1093/chemse/14.1.75. ISSN 0379-864X. (ang.).
  6. ↑ FM. Assadi-Porter, DJ. Aceti, JL. Markley. Sweetness determinant sites of brazzein, a small, heat-stable, sweet-tasting protein.. „Arch Biochem Biophys”. 376 (2), s. 259-65, Apr 2000. DOI: 10.1006/abbi.2000.1726. PMID: 10775411.
  7. 1 2 3 4 5 6 Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 247. ISBN 1-55407-206-9.
  8. ↑ G. Hellekant. Brazzein a Small, Sweet Protein: Discovery and Physiological Overview. „Chemical Senses”. 30 (Supplement 1), s. i88–i89, 2005. DOI: 10.1093/chemse/bjh127. ISSN 0379-864X. (ang.).
  9. ↑ Barry J. Lamphear, Donna K. Barker, Christopher A. Brooks, Donna E. Delaney i inni. Expression of the sweet protein brazzein in maize for production of a new commercial sweetener. „Plant Biotechnology Journal”. 3 (1), s. 103–114, 2004. DOI: 10.1111/j.1467-7652.2004.00105.x. ISSN 1467-7644. (ang.).
  10. ↑ Gina R. De Nicola, Maximilienne Nyegue, Sabine Montaut, Renato Iori i inni. Profile and quantification of glucosinolates in Pentadiplandra brazzeana Baillon. „Phytochemistry”. 73, s. 51–56, 2012. DOI: 10.1016/j.phytochem.2011.09.006. ISSN 0031-9422. (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.