Paprocice
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

kielecki

Gmina

Nowa Słupia

Liczba ludności (2020)

200[1]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

26-006[2]

Tablice rejestracyjne

TKI

SIMC

0255533[3]

Położenie na mapie gminy Nowa Słupia
Mapa konturowa gminy Nowa Słupia, na dole znajduje się punkt z opisem „Paprocice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Paprocice”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Paprocice”
Położenie na mapie powiatu kieleckiego
Mapa konturowa powiatu kieleckiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Paprocice”
Ziemia50°49′38″N 21°04′33″E/50,827222 21,075833[4]

Paprocice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Nowa Słupia[3][5].

Były wsią benedyktynów świętokrzyskich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Integralne części wsi Paprocice[3][5]
SIMCNazwaRodzaj
0255540Pod Lasemczęść wsi

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 756.

Przez wieś przebiega szlak turystyczny czerwony Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego z Gołoszyc do Kuźniaków.

Paprocice mają powierzchnię 168,7 ha. We wsi znajduje się szkoła podstawowa, gimnazjum oraz kaplica, której patronem jest św. Adam Chmielowski.

Historia

Paprocice w roku 1580 nazywano Paproczka Wola, w roku 1584 pisano o Woli Paprockiej, od 1662 przyjęła się nazwa Paprocice[7].

W roku 1580 Tomasz Polanowski, opat konwentu świętokrzyskiego, pragnąc zwiększyć dochodowość dóbr, zezwolił Bartoszowi Paprockiemu ulokować wieś, która nazywać się miała Paprocka Wola. Miała się ona znaleźć w lesie, po wycięciu i wykarczowaniu drzew i krzewów, w miejscu zwanym Mostki, nad strugami Mostki oraz Mostkowy Strumień (obecnie Słupianka). Nadanie miało miejsce w Klasztorze Świętokrzyskim na Łysej Górze 19 grudnia 1580 roku. Obecni przy tym byli szlachcice: Wojciech Gromacki, Jan Suchorabski, Marcin Otwinowski, Krzysztof Maglowski, pisarz opata i kommendarz słupski. Bartosz Paprocki uzyskał ją z prawem dziedzicznym i pełną swobodą dysponowania przez 100 lat, po których opactwo miało prawo wykupić Paprocice za 1000 grzywien.

Paprocice ulokowano w rzeczywistości na terenie nieistniejącego już Zerzęcina. Lokacja Zerzęcina z 1369 r. nie powiodła się i już w 1374 r. teren ten przyłączony został do Ratajów czyli do obszaru Wólki Milanowskiej. Stan taki utrzymywał się jeszcze w XV w.[8] Granice Paprocic wyznaczała rzeka Mostki od granic należącej do biskupa włocławskiego wsi Ząbkowa Wola (obecnie Zamkowa Wola) do granic dóbr Krzysztofa Mieleckiego, z drugiej zaś strony miała się rozciągać tak, jak z dawna oznaczono, do granic dóbr konwentu. Od lokowania w roku 1580 wieś była zwolniona z dziesięciny do 1592 r., po czym miała płacić rocznie 20 florenów polskich. Dziesięcina ta należała do stołu opata. W roku 1584 opat Tomasz Polanowski zamierzał przeznaczyć dochód z przyszłej dziesięciny w Paprocicach na prebendę dla kościoła klasztornego, ale śmierć udaremniła ten zamiar.

Od Bartosza Paprockiego Paprocie otrzymał jego bratanek, Stanisław Paprocki, który w roku 1599 zrzekł się tej wsi na rzecz Stanisława Czelatyńskiego[7]. Następnie Paprocice albo Paprocka Wola „przeszła na dożywocie Barbary z Ożarowa Niemojewskiej”, a po jej śmierci wróciły do opactwa.

W roku 1662 pogłówne pobierane było od czeladzi folwarcznej i mieszkańców wsi. W roku 1673 pogłówne liczono od szlachcianki wdowy Niemojewskiej oraz 14 osób czeladzi folwarcznej i mieszkańców wsi. W roku 1679 Mikołaj Gośki, opat klasztoru świętokrzyskiego, nadał wójtostwo Paprocice swojej siostrzenicy z Wolskich, wdowie po Janie Kostro, na 30 lat.

W latach 1780-82 przy podziale dóbr wchodzących w skład stołu opata Paprocice przydzielone zostały opatowi klaustralnemu [uwaga 1] i należały do klucza starosłupskiego. Wieś posiadała wówczas 10 dymów – 8 zagrodników znanych jest z nazwiska: Franciszek Sala, Jan Sala, Wawrzyniec Sala, Kazimierz Stępień, Wawrzyniec Stępień, Ludwik Szczodrak, Mateusz Łebek i Antoni Czekaj. Pracowali oni po 2 dni tygodniowo pieszo i odrabiali po 2 łokcie oprawy. Wieś posiadała także jednego komornika nazwiskiem Łukasz Stępień – pracował on jeden dzień tygodniowo pieszo. O gruntach wiadomo że były słabe. We wsi była mała karczma ze stajnią. Subsidium charitativum wynosiło 64 zł. W roku 1787 Paprocice liczyły 47 mieszkańców, w tym 5 żydów. W roku 1819 wieś z karczmą należała do stołu opata świętokrzyskiego.

Podług spisu z 1827 roku we wsi było 11 domów i 98 mieszkańców[9].

Uwagi

  1. ↑ Opat klaustralny w odróżnieniu od komendatariusza wybierany był przez zgromadzenie. Nuncjatura, papieska wywołując wiele sprzeciwów w sejmie i senacie, przygotowywała konkordat, który podpisano we Wschowie w 1737 r. Zarazem skończył się okres komendatariuszów, którzy — zachowując jedynie tytuł opacki oraz znaczne dochody — zeszli zupełnie na ubocze w dziejach zakonu.

Przypisy

  1. ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 6 [dostęp 2022-03-16]
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 903 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 3 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 96982
  5. 1 2 Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 112.
  7. 1 2 Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010-2012 - Edycja elektroniczna
  8. ↑ Jan Długosz: LB, T. III, s. 232
  9. ↑ Paprocice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 851.

Bibliografia

  • Marek Derwich, Materiały do słownika historyczno-geograficznego dóbr i dochodów dziesięcinnych benedyktyńskiego opactwa św. Krzyża na Łysej Górze do 1819 r., Wrocław: Pracownia Badań nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Kościelnych (Larhcor) w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000, ISBN 83-904219-4-1, OCLC 839064255.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.