Ornament okuciowy – fragment epitafium małżeństwa Czarnych (po 1566), znajdującego się przy południowym wejściu do kościoła Mariackiego w Krakowie
Kaplica Boimów, Lwów, 1607-17
Kościół klasztorny St. Luzen w Hechingen, 1586 (ornament okuciowy z rollwerkiem)
Wielka Zbrojownia w Gdańsku, 1602-1605

Ornament okuciowy – późnorenesansowy ornament składający się z motywów naśladujących płaskie żelazne okucia, wycięte w kształcie listew i ażurowych plakiet, wśród których występują m.in. kaboszony, małe rauty i motywy imitujące główki gwoździ, nitów, bulli itp., a jako motywy towarzyszące maszkarony, lwie głowy, motywy fantastyczne, groteskowe, roślinne itp.

Ornament okuciowy pojawił się we wzornikach Cornelisa Florisa, a rozpropagowany został przez Hansa Vredemana de Vriesa w latach 60. XVI wieku w Niderlandach, szybko rozpowszechnił się w Europie środkowej i północnej. Miał charakter płaszczyznowy, wykonywany był w kamieniu, stiuku, metalu i drewnie, stosowany w architekturze i rzeźbie (na szczytach, wykuszach, w portalach, obramieniach otworów, na balustradach i fryzach, w płycinach pilastrów i na trzonach kolumn w nagrobkach), w snycerstwie (ołtarze, stalle, konfesjonały, ambony, meble itp.), w złotnictwie, grafice, rzadziej jako ornament malarski, niekiedy naśladowany także w intarsji. Występuje często w powiązaniu z rollwerkiem oraz (na początku XVII w.) z ornamentem małżowinowo-chrząstkowym.

Przykłady

Północna Europa i Niemcy:

  • sklepienie kaplicy zamkowej w Augustusburgu, Gerhardt van der Meer, 1568–1573,
  • kościół klasztorny St. Luzen w Hechingen, 1586 (ornament okuciowy z rollwerkiem),
  • kaplica zamkowa Liebenstein w Neckarwestheim, 1590,
  • Pellerhaus w Norymberdze, J. Wollf, 1592 (zniszczony w 1945),
  • szczyt ratusza w Lejdzie, koniec XVI wieku,
  • dekoracja spichlerza w Bremie, 1609–1614,
  • szczyt kamienicy zw. Essighaus, Brema, 1618,
  • zachodni szczyt Giełdy, Kopenhaga, Hendrik van Steenwijk, 1619–1625.

Polska:

Przypisy

  1. 1 2 T. Dobrowolski, Sztuka Krakowa, Kraków 1971.
  2. ↑ Środa Wielkopolska: kolegiata NMP Wniebowziętej [online], www.dziedzictwo.ekai.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  3. ↑ T. Dobrowolski, Sztuka polska, Kraków 1974, s. 394.

Bibliografia

  • Koch W., Style w architekturze, [Warszawa 1996], ISBN 83-7129-288-0.
  • Meyer P., Historia sztuki europejskiej, Warszawa 1973.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.