 Pogoń Litewska II | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Gniazdo rodzinne | |
| Tytuły |
książęta |
| Protoplasta | |
| Pierwsza wzmianka |
I poł. XV w. |
| Status rodziny |
wymarła |
| Ostatni przedstawiciel |
Jan Szymon Olelkowicz |
| Data wymarcia |
9 marca 1592 |
| Pochodzenie etniczne |
litewskie |
| Ród macierzysty | |
Olelkowicze herbu Pogoń Litewska II, przydomku Słucki – ród kniaziowski w Wielkim Księstwie Litewskim. Protoplastą rodu był Aleksander Olelko Włodzimierzowicz, członek dynastii Giedyminowiczów, poprzez ród Olgierdowiczów.
Olelkowicze wygaśli w linii męskiej w 1592 roku wraz ze śmiercią Jana Szymona Olelkowicza[1].
Etymologia nazwiska
Nazwisko Olelkowiczów ma charakter patronimiczny i pochodzi od imienia Aleksandra Olelka Włodzimierzowicza[1].
Etymologia przydomku
Przydomek Słucki pochodzi od nazwy księstwa słuckiego, w którym władali Olelkowicze[1].
Pochodzenie
Olelkowicze byli rodem książęcym (kniaziowskim), o wielkolitewskim pochodzeniu etnicznym. Należeli do gałęzi rodu Olgierdowiczów z dynastii Giedyminowiczów[1].
Protoplastą Olelkowiczów był książę Aleksander Olelko Włodzimierzowicz, syn Włodzimierza Olgierdowicza, a wnuk Olgierda[1].
Historia
Historia rodu Olelkowiczów zaczyna się wraz z narodzinami ich protoplasty – księcia Aleksandra Włodzimierzowicza, zwanego Olelkiem, pochodzącego z dynastii Giedyminowiczów. Jego ojciec, Włodzimierz Olgierdowicz był księciem kijowskim, który utracił swoje księstwo w 1395 roku[2].
Książę Aleksander był pierwszym księciem słuckim, według Jana Tęgowskiego, otrzymał to księstwo dopiero po ślubie z księżniczką moskiewską, Anastazją[3]. Jego potomkowie przybrali sobie nazwisko Olelkowicz, a także tytułowali się mianem książąt Słuckich, kładąc tym samym podwaliny rodu Olelkowiczów[2].
Ostatnim męskim przedstawicielem książąt Olelkowiczów był Jan Szymon Olelkowicz. Zmarł bezpotomnie 9 marca 1592 roku, ponieważ jego jedyna córka odeszła jeszcze przed nim w kwietniu 1591 roku. Pogrzeb Jana odbył się w Lublinie 29 kwietnia 1593 roku[4]. Ostatni żeński przedstawiciel rodu, Zofia Olelkowicz, zmarła w 1612 roku, a wszystkie dobra Olelkowiczów przejął jej mąż – Janusz Radziwiłł[5][1].
Nowogrodzienie akceptują Michała jako swojego księcia, Kronice Iwana Groźnego (XVI w.)
Ikona z Soboru Świętego Ducha w Mińsku, przedstawiająca Zofię Olelkowicz
Drzewo genealogiczne
| Wasyl Olelkowicz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Semen Olelkowicz | Zofia Olelkowicz | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kobieta | Aleksandra Olelkowicz | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ㅤOlgierdowiczeㅤ | ㅤWłodzimierzㅤ | Olelko Włodzimierzowicz | Olelkowicze | Fedka Olelkowicz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kobieta | Aleksandra Olelkowicz | Jurij Olelkowicz | Zofia Olelkowicz | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Michał Olelkowicz | Semen Olelkowicz | Jurij Olelkowicz | Aleksander Olelkowicz | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jurij Olelkowicz | Semen Olelkowicz | Jan Szymon Olelkowicz | kobieta | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zofia Olelkowicz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Drzewo genealogiczne zostało sporządzone na podstawie prac Józefa Wolffa[6].
Znani przedstawiciele
- Aleksander Włodzimierzowicz (?–1454) – książę słucki, kopylski i kijowski, protoplasta rodu Olelkowiczów.
- Michał Olelkowicz (?–1481) – książę słucki, kopylski i nowogrodzki.
- Zofia Olelkowicz (1585–1612) – księżna kopylska i słucka, święta prawosławna.
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 Wolff 1895 ↓, s. 336.
- 1 2 Wolff 1895 ↓, s. 327.
- ↑ Tęgowski 1999 ↓, s. 88.
- ↑ Wolff 1895 ↓, s. 334.
- ↑ Wolff 1895 ↓, s. 335.
- ↑ Wolff 1895 ↓, s. 150.
Bibliografia
- Józef Wolff, Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1895, s. 698.
- Jan Tęgowski, Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań-Wrocław: Wydawnictwo Historyczne, 1999, s. 319, ISBN 83-913563-1-0.
- Tomasz Kempa. Zabiegi kniaziów Olelkowiczów słuckich o uzyskanie miejsca w senacie po 1569 roku. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”. XLVII, s. 65–88, 2003. ISSN 0029-8514. [dostęp 2023-08-10].