Obrazki alpejskie
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

żabieńcowce

Rodzina

obrazkowate

Rodzaj

obrazki

Gatunek

obrazki alpejskie

Nazwa systematyczna
Arum cylindraceum Gasp.
Fl. Sicul. Syn. 2(2): 597. 1844[3]
Synonimy
  • Arum alpinum Schott & Kotschy Bot. Zeitung (Berlin) 9: 285. 1851
  • Arum maculatum var. alpinum (Schott & Kotschy) Engl.
  • Arum maculatum subsp. alpinum (Schott & Kotschy) K.Richt.
  • Arum maculatum subvar. alpinum (Schott & Kotschy) Engl.
  • Arum orientale subsp. alpinum (Schott & Kotschy) Riedl

Obrazki alpejskie (Arum cylindraceum Gasp., syn. Arum alpinum Schott & Kotschy) – gatunek rośliny z rodzaju obrazki w rodzinie obrazkowatych. Do przełomu XX i XXI wieku Arum alpinum był przeważnie uznawany za odrębny gatunek, obecnie uważany za synonim taksonomiczny Arum cylindraceum Gasp. W Polsce występuje na południu kraju, w niższych położeniach Karpat i Sudetów oraz na terenach przyległych[4].

Morfologia

Biologia i ekologia

Kwitnie od kwietnia do maja. Zapylany jest przez owady, głównie muchy. Owady wabione są wydzielanym przez kwiaty zapachem podobnym do padliny. Wpadają do głębokiej pochwy i zsuwają się na dno wypełnione nektarem. Po zapylaniu pochwa więdnie i uwalnia owady[4].

Systematyka

W 1851 roku Schott i Kotschy opisali w numerze 9 Botanische Zeitung nowy gatunek obrazków odnaleziony w południowych Alpach w Transylwanii, pod nazwą Arum alpinum. Do końca XX wieku status tej rośliny był przedmiotem wielu kontrowersji systematycznych. Była ona uznawana za[5]:

  • przedstawiciela gatunku obrazki plamiste (Arum maculatum) – np. przez Beck-Mannagetta (1903), Aschersona i Graebnera (1904), Riedla (1967),
  • wariant Arum maculatum var. alpinum – Engler (1879),
  • podgatunek Arum maculatum subsp. alpinum – Richt. (1890),
  • podwariant Arum maculatum subvar. alpinum – Engler (1920),
  • podgatunek Arum maculatum subsp. danicum – Prime (1961),
  • podgatunek Arum maculatum subsp. immaculatum – Reichenbach,
  • wariant obrazków włoskich Arum italicum var. lanceolatum – Boiss & Heldr.,
  • podgatunek obrazków wschodnich Arum orientale subsp. orientale – Gutermann (1973),
  • podgatunek Arum orientale subsp. alpinum – Riedl (1979).

Na przełomie XX i XXI wieku gatunek Arum alpinum został uznany za synonim Arum cylindraceum Gasp. w pracach[6]:

  • R. Govaertsa World Checklist of Seed Plants z 1995,
  • R. Govaertsa i D.G. Frodina World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae) z 2002,
  • S. Castroviejo (et al.) Flora Iberica 18 z 2008

i jako taki wskazywany jest w aktualnych opracowaniach taksonomicznych, takich jak:

  • World Checklist of Selected Plant Families[6],
  • The Plant List[7],
  • Global Biodiversity Information Facility[8],
  • Catalogue of Life 2010[3].

We wcześniejszych opracowaniach oraz w źródłach polskich nazwa Arum alpinum bądź nadal występuje jako zaakceptowana, bądź odnosi się do wcześniejszych ustaleń taksonomicznych, np.:

  • Flora Europaea jako synonim Arum orientale subsp. orientale[9],
  • Atlas roślin naczyniowych Polski, jako synonim Arum orientale subsp. orientale (obrazki wschodnie typowe)[10],
  • Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej (2008), jako synonim Arum orientale (obrazki wschodnie)[11],
  • Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski (1998), jako Arum alpinum (obrazki alpejskie)[12],
  • Red list of plants and fungi in Poland (2006), jako Arum alpinum[13].

Zagrożenia i ochrona

Obrazki alpejskie (jako Arum alpinum) są w Polsce objęte częściową ochroną gatunkową[14]. W latach 2001–2014 podlegały ochronie ścisłej[15]. Zagrożeniem w Polsce jest zanik odpowiednich siedlisk w wyniku gospodarczego wykorzystania lasów i zmiany stosunków wodnych[4].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-08] (ang.).
  3. 1 2 Arum cylindraceum Gasp.. [w:] Catalogue of Life: 2010 Annual Checklist [on-line]. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).
  4. 1 2 3 Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. II. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, s. 309, seria: Flora Polski. ISBN 83-7073-444-8.
  5. ↑ Marija Bedalov i Manfred A. Fischer. Arum alpinum (Araceae) and its Distribution in the Eastern Mediterranean. „Phyton”. 35 (1), s. 103-113, 1995.
  6. 1 2 World Checklist of Selected Plant Families. Arum alpinum: not accepted. [dostęp 2011-01-23].
  7. ↑ Arum cylindraceum Gasp.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-01-23]. (ang.).
  8. ↑ Arum cylindraceum Gasp.. [w:] Global Biodiversity Information Facility [on-line]. [dostęp 2011-01-23]. (ang.).
  9. ↑ Arum alpinum Schott & Kotschy. [w:] Flora Europaea [on-line]. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).
  10. ↑ Arum orientale M. Bieb. ssp. orientale. [w:] Atlas roślin naczyniowych Polski [on-line]. [dostęp 2014-11-09].
  11. ↑ L. Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. 2008, s. 608.
  12. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
  13. ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  14. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
  15. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.