Naparstniczka stożkowata
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

workowce właściwe

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

smardzowate

Rodzaj

naparstniczka

Gatunek

naparstniczka stożkowata

Nazwa systematyczna
Verpa conica (O.F. Müll.) Sw.
K. svenska Vetensk-Akad. Handl.: 129 (1815)

Naparstniczka stożkowata (Verpa conica (O.F. Müll.) Sw.) – gatunek grzybów z rodziny smardzowatych (Morchellaceae) z klasy workowców[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Verpa, Morchellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Niektóre synonimy naukowe:

  • Helvella relhanii Sowerby 1797
  • Leotia conica var. relhanii (Sowerby) Pers. 1801
  • Monka conica (O.F. Müll.) Kuntze, 1898
  • Phallus conicus O.F. Müll. 1775
  • Relhanum conicum Gray 1821[2].

Nazwa polska według M.A. Chmiel[3]. Nazwa anglojęzyczna naparstniczki stożkowatej to thimble morel, gdzie słowo thimble oznacza właśnie naparstek, natomiast słowo morel – smardz. Analogicznie jest w języku niemieckim, gdzie Fingerhut w Fingerhutverpel także oznacza naparstek.

Morfologia

Owocnik

Zbudowany z główki i trzonka. Osiąga wysokość do 10–20 cm.

Główka

Dzwonkowata, szeroko stożkowana. Gładka lub nieregularnie jamkowata, wysokość 2–4 cm, szerokość 1–1,5 cm. Barwa ochrowobrązowa do brązowej. Główka przyrośnięta do trzonu w górnej części[4].

Trzon

5–10 cm długi. Bladożółty z poprzecznymi zmarszczkami i brązowymi ziarenkami. Wewnątrz pusty[4].

Miąższ

Kruchy, woskowaty, cienki. Smak łagodny, zapach przyjemny[4].

Zarodniki

Gładkie, elipsoidalne, bezbarwne[4].

Gatunki podobne

Naparstniczka czeska (Verpa bohemica), która ma większe owocniki, a powierzchnia główki jest pofałdowana[4].

Występowanie i siedlisko

Naparstniczka stożkowata jest szeroko rozprzestrzeniona w Ameryce Północnej, Europie i Azji, występuje także na Nowej Zelandii[5]. W Polsce do 2020 r. podano 60 jej stanowisk w piśmiennictwie naukowym[6]. Aktualne jej stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[7]. W latach 1983–2014 objęta ochroną ścisłą, a od 2014 r. – częściową. W opracowaniu Czerwonej listy roślin i grzybów Polski jest zaliczona do kategorii grzybów rzadkich (R)[8].

Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie pojedynczo lub w grupach od kwietnia do maja na brzegach lasów i zarośli, w miejscach trawiastych[4].

Przypisy

  1. 1 2 Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
  3. ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
  4. 1 2 3 4 5 6 Czesław Narkiewicz, Grzyby chronione Dolnego Śląska, Jelenia Góra: Wydawnictwo Muzeum Przyrodniczego, 2005, ISBN 83-89863-20-0.
  5. ↑ Mapa występowania na świecie Verpa conica na świecie [online], gbif.org [dostęp 2022-06-08].
  6. ↑ Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  7. ↑ IAktualne stanowiska naparstniczki stożkowatej w Polsce [online] [dostęp 2013-11-12].
  8. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.