Mstyczów
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (ok. 1908)
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

jędrzejowski

Gmina

Sędziszów

Liczba ludności (2020)

253[1]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-340[2]

Tablice rejestracyjne

TJE

SIMC

0267140[3]

Położenie na mapie gminy Sędziszów
Mapa konturowa gminy Sędziszów, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Mstyczów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Mstyczów”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Mstyczów”
Położenie na mapie powiatu jędrzejowskiego
Mapa konturowa powiatu jędrzejowskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Mstyczów”
Ziemia50°31′31″N 19°58′36″E/50,525278 19,976667[4]
Starosłowiański bożek, głowa wyłowiona ze stawu w Mstyczowie, zdj. ok. 1909 r. z archiwum rodzinnego Anny Fryczkowskiej z d. Kugler
Lata 30., zabudowania dworskie na półwyspie w Mstyczowie. Zdjęcie wykonane przez Józefa Domaszewskiego, który w czasie wojny latał jako lotnik w Afryce, zmarł po wojnie w USA

Mstyczów – wieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sędziszów[6][3].

Do 1954 roku siedziba gminy Mstyczów. W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mstyczów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

W miejscowości był przystanek kolejowy Mstyczów.

Integralne części wsi Mstyczów[6][3]
SIMCNazwaRodzaj
0993277Janinówosada
0993283Józefówkolonia
0993290Przedmoszczanyprzysiółek
0993308Wojciechówosada

Historia

W wieku XIX Mstyczów opisany był jako wieś nad rzeką Mierzawą – w gminie i parafii Mstyczów – przy trakcie z Wodzisławia do Pilicy, posiadającą kościół, młyn wodny, szkołę, tartak i pokłady torfu w okolicy, a także fabrykę dachówek.
W 1827 r. Mstyczów miał 368 mieszkańców i 40 domów. Dobra Mstyczów posiadały przeszło 2000 mórg rozległości oraz 2 folwarki: Józefów i Podsadek. Sam Mstyczów posiadał 621 morgi, w tym gruntu ornego 116, łąk 26, pastwisk 18, lasu 438, nieużytków i płacy 23 mórg. Budynków murowanych było 17, z drzewa 6.

Folwark Podsadek miał 476 mórg, budynków murowanych 1, z drzewa 3. Wieś Podsadek miała osad 50, gruntu ornego 466 mórg[7].

Według Paprockiego (Herbarz, str. 198) Mstyczów to starożytne gniazdo Lisów. Epitafium w Jędrzejowie wspomina Petrosława ze Mstyczowa kasztelana krakowskiego, pieczętującego się herbem Lis alias Mzura. Boniecki natomiast wymienia Ottona Lisa syna Pakosława ze Mstyczowa.

  • kościół istniał w Mstyczowie już w roku 1316[7], były też dwie prebendy. W połowie XV wieku Mstyczów posiadał murowany kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia N. Marii Panny i św. Mikołaja,
  • od połowy XV w. dziedziczy na Mstyczowie rodzina Płazów, która jest jedną z najdawniejszych rodzin małopolskich, a zarazem jedną z gałęzi Toporczyków,
  • Długosz w Liber beneficiorum wymienia że około 1470 r. Stanisław Płaza jest dziedzicem Mstyczowa,
  • w 1507 r. właścicielami Mstyczowa byli Jan i Jakub Płazowie, którzy godzą się na skasowanie drugiego probostwa w Mstyczowie,
  • około 1680 r. Mstyczów przechodzi do Męcińskich, herbu Poraj. Pierwszym właścicielem z tej linii był Jan, poseł na Sejm z 1669 roku,[8]
  • od Męcińskich przechodzi Mstyczów na krótko do Jordanów (ok. 1760 r.), bo w 1767 r. jest już w rękach Skorupków,
  • Józef hr. Skorupka nabył prawa własności Mstyczowa i Przedmoszczan w 1806 r.
  • od Leona hr.o Skorupki w 1856 r. kupuje Mstyczów Józef Founes Pace (Borkiewicz podaje to nazwisko brzmieniu francuskim - Józef Foanes Paysse) pochodzący ze starej angielskie rodziny (Anglików sprowadza do Polski książę Lubecki – głównie specjalistów inżynierów–mechaników),
  • w 1881 r. córka Józefa Founes Pace wychodzi za mąż za Ludwika Kuglera i wnosi mu w posagu majątek w Mstyczowie
  • syn Ludwika – Bolesław w 1896 r. odkupił majątek ziemski w Mstyczowie od rodziny - który w rękach jego syna Tadeusza pozostał do końca II wojny światowej[8][9].

Zabytki

  • Zespół kościoła parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (ok. 1908)
    • kościół murowany w stylu neogotyckim zbudowany w latach 1908-1919 wg projektu arch. Kowalskiego z Kielc
    • ogrodzenie murowano-żelbetowe
  • Pozostałości zespołu dworskiego z XIX w.
  • Murowany zespół dworskiej cegielni Janinów (ok. 1908)
  • Park z XIX w., wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.136 z 6.12.1957)[10].

Przypisy

  1. ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 20 [dostęp 2022-02-27]
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 798 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 3 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-26].
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 84042
  5. ↑ Jednostki organizacyjne gminy Sędziszów. Urząd Gminy Sędziszów. [dostęp 2015-03-26].
  6. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20].
  7. 1 2 Mstyczów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 780.
  8. 1 2 Borkiewicz i Linowski ↓, s. 115.
  9. ↑ Agnieszka Dziarmaga, Wspominki o Mstyczowie, „Niedziela” (40), Edycja kielecka, niedziela.pl, 2005 [dostęp 2019-05-10] (pol.).
  10. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 10 [dostęp 2015-10-19].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.