Most w Stobnicy
{{{alt zdjęcia}}}
Długość całkowita

245 m

Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miejscowość

Stobnica

Podstawowe dane
Przeszkoda

Warta

Data budowy

1910

Położenie na mapie gminy Oborniki
Mapa konturowa gminy Oborniki, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Most w Stobnicy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Most w Stobnicy”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Most w Stobnicy”
Położenie na mapie powiatu obornickiego
Mapa konturowa powiatu obornickiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Most w Stobnicy”
Ziemia52°42′09″N 16°36′21″E/52,702500 16,605833

Most w Stobnicy – most nad Wartą pomiędzy miejscowościami Stobnica i Brączewo w Polsce, w województwie wielkopolskim, na granicy powiatów szamotulskiego i obornickiego.

Stalowy most o długości 245 m i masie 600 t, ma nitowaną konstrukcję kratownicową[1] o siedmiu przęsłach o rozpiętości od 17,8 m do 83,3 m[2] i jest zawieszony 18,2 m nad lustrem wody[2]. Konstrukcja wykorzystuje przęsła wspornikowe i podczepione do ich końców przęsła podwieszane zgodnie z systemem opracowanym przez Heinricha Gerbera[3]. Kratownicowe przęsło nurtowe jest nieznacznie dłuższe niż prześwit pomiędzy filarami i łączy się bezpośrednio z przęsłami blachownicowymi nad terenami zalewowymi, a w miejscu tego łączenia nie ma filarów[4]. Obiekt jest jednym z nielicznych w Polsce mostów wspornikowych[3]. Przez most przebiegała rozebrana jednotorowa[2] linia kolejowa Wronki–Oborniki[1]. Tor ułożony jest na mostownicach.

Historia

W 1520 Stobnica otrzymała przywilej budowy mostu na Warcie, którego jednak nigdy nie zrealizowała[5]. Most kolejowy nad Wartą w Stobnicy[1] powstał w związku z budową linii kolejowej Wronki – Oborniki. Realizatorem robót była firma Klose z Poznania[6], a stalowe elementy mostu wykonano w Zakładzie Budowy Mostów Zjednoczonych Hut Króla i Laury w Królewskiej Hucie[3]. Został wzniesiony w latach 1909–1910[7]. Pierwszy odcinek tej linii, z Wronek do Jaryszewa Obornickiego i mostu nad Wartą, oddano do użytku 1 lutego 1910 r.[6] Pierwszy pociąg przejechał po moście 8 maja 1910 r.[8], a 26 czerwca 1910 r. pomyślnie przeszedł on próby wytrzymałościowe[6], dzięki czemu 1 lipca oficjalnie i uroczyście[8] otwarto pozostałą część linii kolejowej do Obornik[6].

Most dwukrotnie próbowano wysadzić w związku z prowadzonymi działaniami wojennymi[1]. 1 września 1939 r. próbę zniszczenia mostu podjęli polscy saperzy, ale nawierzchnia jedynie złamała się i upadła do wody[7]. Niemcy zabezpieczyli most przed całkowitym zniszczeniem, wykorzystując m.in. stalowe liny[3], a w 1941 r.[7] firma Brücken- und Stahlbau Beuchelt & Co zrealizowała zadanie odbudowy konstrukcji na potrzeby ruchu towarowego, gdyż nieopodal wybudowano betoniarnię[7]. Ponownie próbował go wysadzić wycofujący się przed Armią Czerwoną Wehrmacht[1], jednak uszkodzenia były mniejsze niż w 1939 r. i most jeszcze w tym samym roku naprawiono[3], przywracając go do użytku. Linia kolejowa funkcjonowała w ruchu pasażerskim do 1 października 1991 r., kiedy wstrzymano ruch osobowy, a 15 grudnia 2000 została całkowicie zamknięta (wstrzymanie ruchu towarowego). Od tego czasu nieczynny most był wykorzystywany przez miejscową ludność jako przeprawa piesza łącząca Stobnicę z Brączewem[1]. W 2001 r. linia była już nieprzejezdna[7], gdyż tory częściowo rozebrano, a częściowo rozkradziono[3].

Most figuruje w wojewódzkiej ewidencji zabytków. W 2009 r. został wpisany do rejestru zabytków[1] (nr rej. 716/Wlkp./A)[9] ze względu na unikalną konstrukcję blachownicowo-kratownicową[10]. W 2012 r.[3] PKP PLK przekazało go Skarbowi Państwa w formie darowizny, ale w 2019 r. darowiznę uznano za naruszającą przepisy o ochronie zabytków, ponieważ jako zabytek most przedstawiał zbyt dużą wartość[1]. Niezależnie od tego, most pozostaje w zarządzie starosty szamotulskiego[11]. W tym samym roku uchylono wpis mostu do rejestru zabytków, gdyż wykryto w nim błędny zapis numerów działek. W związku z tym procedurę unieważnienia darowizny przerwano, ale jednocześnie ponownie wszczęto procedurę wpisu obiektu do rejestru zabytków[1].

O rewitalizację mostu starają się członkowie Inicjatywy Stobnica-Brączewo, która w 2018 r. wystosowała petycję do ministra infrastruktury, marszałka województwa wielkopolskiego, wojewody wielkopolskiego, starostów obornickiego i szamotulskiego, wójta i burmistrza Obrzycka oraz burmistrza Obornik o odrestaurowanie mostu w celu przystosowania go do funkcji pieszo-rowerowej[1]. W 2018 r. prowadzona była budowa ścieżki rowerowej na nasypie kolejowym (szlak rowerowy Oborniki – Stobnica)[4] w ramach budowy ścieżki rowerowej przez Puszczę Notecką. Most był brany również pod uwagę do rewitalizacji w ramach rządowego programu Mosty dla regionów[11].

W związku z rozwojem sytuacji wokół mostu w Pilchowicach w sierpniu 2020 r. PKP PLK zwróciło się do producentów filmu Mission: Impossible 7 z propozycją wykorzystania w zamian mostu w Stobnicy[1]. Jednocześnie zarówno PKP PLK jak i PKP SA zaprzeczyły, jakoby zarządzały mostem[12]. Producenci ostatecznie ogłosili rezygnację z zamiaru poszukiwań mostu na potrzeby filmu[13].

We wrześniu 2020 r. konstrukcja została wpisana do rejestru zabytków[14].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Beata Maciejewska, PKP zaproponowało amerykańskim filmowcom kolejny most do wysadzenia przez Toma Cruise'a. Znów stary i zabytkowy [TYLKO U NAS] [online], wroclaw.wyborcza.pl, 14 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-15].
  2. 1 2 3 Stobnica - Most kolejowy na Warcie - stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2020-08-15].
  3. 1 2 3 4 5 6 7 Izabela Wielicka, Most kolejowy w Stobnicy - Wielkopolska-country.pl [online], www.wielkopolska-country.pl [dostęp 2020-08-15] (pol.).
  4. 1 2 Stobnica - Zabytkowy most kolejowy. Atrakcje turystyczne Stobnicy. Ciekawe miejsca Stobnicy [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2020-08-15].
  5. ↑ Redakcja, HISTORIA Przez większość swoich dziejów Stobnica była miastem [online], Oborniki Nasze Miasto, 21 lipca 2018 [dostęp 2020-08-15] (pol.).
  6. 1 2 3 4 Petycja w sprawie mostu w Stobnicy. www.eoborniki.pl, 7 sierpnia 2018. [dostęp 2020-08-15]. (pol.).
  7. 1 2 3 4 5 MP, Petycja w sprawie mostu w Stobnicy [online], Wirtualny Powiat e Oborniki [dostęp 2020-08-15] (pol.).
  8. 1 2 Most w Stobnicy [online], Wielkopolska.travel - Wielkopolski Portal Turystyczny, 24 października 2017 [dostęp 2020-08-15] (pol.).
  9. ↑ INFORMACJA WIELKOPOLSKIEGO WOJEWÓDZKIEGO KONSERWATORA ZABYTKÓW. www.poznan.uw.gov.pl. [dostęp 2020-08-15]. (pol.).
  10. ↑ Most kolejowy nad Wartą w Stobnicy [online], CYRYL - Cyfrowe Repozytorium Lokalne [dostęp 2020-08-15] (pol.).
  11. 1 2 Redakcja, Gmina Obrzycko. Most na Warcie w Brączewie połączy dwa powiaty? [online], Szamotuły Nasze Miasto, 17 sierpnia 2018 [dostęp 2020-08-15] (pol.).
  12. ↑ l, Wielkopolska: Czy filmowcy zamiast mostu w Pilchowicach zburzą most w Stobnicy? [online], Wiadomości Poznań - Informacje Poznań - TenPoznan.pl, 14 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-15] (pol.).
  13. ↑ Piotr Żytnicki, Amerykańscy filmowcy nie wysadzą w Polsce żadnego mostu. Padła ważna deklaracja [online], poznan.wyborcza.pl, 18 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-18].
  14. ↑ l, Stobnica: Most nie wyleci w powietrze! [online], Wiadomości Poznań - Informacje Poznań - TenPoznan.pl, 21 września 2020 [dostęp 2020-09-24] (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.