Monety polsko-rosyjskie – monety bite według nowego wzoru i wprowadzane do obiegu w Królestwie Polskim po powstaniu listopadowym (1830–1831) w latach 1832–1841[1].
Dla utworzonego w 1815 Królestwa Polskiego, które pozostawało w unii personalnej z Cesarstwem Rosyjskim, wybrano system walutowy odmienny od tego, który obowiązywał w Rosji. Złoty polski równy był 30 groszom. Bito monety 1 i 3 grosze polskie w miedzi, 5 i 10 groszy polskich w bilonie, 1, 2, 5, 10 złotych polskich w srebrze oraz 25 i 50 złotych polskich w złocie. Monety te miały napisy wyłącznie w języku polskim, a na rewersie znajdowało się godło Królestwa Polskiego będące orłem rosyjskim z umieszczonym na piersi orłem polskim.
Po upadku powstania już w pod koniec roku 1832 rozpoczęto proces usuwania symboli autonomii polskiej ze znaków pieniężnych. Wprowadzono srebrne i złote monety dwunominałowe, które były jednak bite według szeregu nominałowego Królestwa Polskiego przedpowstaniowego tj. 1, 2, 5, 10 złotych w srebrze oraz 20 złotych w złocie. Kopiejkowo-rublowe nominały monet to 15 kopiejek, 30 kopiejek, ¾ rubla, 1½ rubla oraz 3 ruble odpowiednio. Na monetach tych umieszczono wyłącznie godło rosyjskie, wszystkie napisy poza nominałem złotowym były w języku rosyjskim, drugi nominał został wyrażonych w złotych a nie, tak jak przed powstaniem, w złotych polskich.
W roku 1835 usunięto symbole autonomii polskiej z monet groszowych. Tak jak w przypadku monet złotowych, orzeł rosyjski został umieszczony na awersie. Napis: GROSZ POLSKI zastąpiono: GROSZem. Monety te nie miały nominału wyrażonego w kopiejkach i były bite według szeregu nominałowego obowiązującego w Królestwie Polskim przed powstaniem.
Ze względu na bicie w latach 1832–1841 monet groszowych i dwunominałowych złotowych z usuniętymi symbolami autonomii polskiej według szeregu nominałowego ustanowionego dla Królestwa Polskiego, w numizmatyce polskiej monety te nazywane są polsko–rosyjskimi.
W roku 1834 w przypadku monet złotowych, a w 1835 w przypadku monet groszowych, zaprzestano jakiegokolwiek bicia ich według starych przedpowstaniowych wzorów.
Z dniem 1 stycznia 1842 r.[2] ujednolicono całkowicie systemy monetarne Rosji i tzw. Królestwa Kongresowego, zabraniając bicia z aktualną datą monet według wzorów 1832–1841. Mennica warszawska miała już odtąd bić jedynie monety rosyjskie według szeregu nominałowego obowiązującego w Rosji. W przypadku dwóch monet obiegowych tj. 20 i 25 kopiejek zezwolono na umieszczenie również nominału wyrażonego w groszach, co rozpoczęło w polskiej numizmatyce okres monet rosyjsko–polskich.
Groszowe monety polsko-rosyjskie były bite przez mennicę warszawską po roku 1841, jednak na monetach 3, 5, 10 groszy umieszczano rok 1840, a na monecie 1 grosz również rok 1839[3].
Groszowe monety polsko-rosyjskie były bite jedynie w mennicy warszawskiej. Złotowe monety polsko-rosyjskie bito zarówno w Petersburgu (litery НГ po obu stronach ogona orła) jak i Warszawie (litery MW po obu stronach ogona orła)[2].
W tabeli zestawiono nominały obiegowych monet polsko-rosyjskich z latami podanymi na monetach oraz mennicami, w których zostały wybite[4].
Nominał | 1832 | 1833 | 1834 | 1835 | 1836 | 1837 | 1838 | 1839 | 1840 | 1841 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 grosz | MW | MW | MW | MW | MW | MW | MW | |||
3 grosze | MW | MW | MW | MW | MW | MW | MW | |||
5 groszy | MW | MW | MW | MW | ||||||
10 groszy | MW | MW | MW | MW | MW | MW | ||||
15 kopiejek – 1 złoty | НГ | НГ | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW |
30 kopiejek – 2 złote | MW | MW | MW | MW | MW | MW | MW | MW | ||
¾ rubla – 5 złotych | НГ | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | |
1½ rubla – 10 złotych | НГ | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | |
3 ruble – 20 złotych | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ, MW | НГ |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Czesław Kamiński , Edmund Kopicki , Katalog monet polskich 1764–1864, 1977 .
- 1 2 1841 – Królestwo Polskie 1835-1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-11] .
- ↑ Jerzy Chałupski , Specjalizowany katalog monet Królestwa Polskiego 1835–1841 1 grosz, 3 grosze, 5 groszy, 10 groszy, 2011 .
- ↑ Janusz Parchimowicz , Monety polskie, 2003 .