Mleczaj wygięty

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	mleczaj
Gatunek	mleczaj wygięty
Nazwa systematyczna
Lactarius flexuosus Gray Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 624 (1821)
Zasięg
Zasięg w Europie

Mleczaj wygięty (Lactarius flexuosus Gray) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1821 r. Samuel Frederick Gray i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna^[1]. Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich:

• Lactarius pyrogalus subsp. flexuosus (Fr.) Singer 1942
• Lactifluus umbrinus (Paulet) Kuntze 1891^[2].

Polską nazwę nadała Alina Skirgiełło w 1998 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–9, czasami do 15 cm, początkowo niemal płaski z niewielką wklęsłością na środku, potem głęboki, niemal lejkowaty. Powierzchnia szaroliliowa, mięsistoszara, stalowoszara, szarocielista, u starszych okazów bardziej ochrowa, czasami koncentrycznie pręgowana, gładka, zwykle sucha. Brzeg początkowo podwinięty, potem prosty, zwykle nieregularnie powyginany, w stanie wilgotnym nieco śliski^[4].

Blaszki

Rzadkie, przyrośnięte, grube, czasami rozwidlone, na obydwu końcach zwężone, przy nasadzie z licznymi żeberkami, słomkowożółte z cielistym odcieniem^[4].

Trzon

O wysokości 5–8 cm i grubości 1,5–3,5 cm, cylindryczny, u nasady nieco wyższy, początkowo pełny, potem często komorowaty. Powierzchnia tej samej barwy co kapelusz, ale wyraźnie jaśniejsza, na szczycie biaława, u podstawy żółtawa^[4].

Miąższ

Gruby, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu, o kwaśno owocowym zapachu i palącym smaku. Mleczko białe, nie zmieniające barwy na powietrzu, o ostrym smaku, na brzegach blaszek tworzące kropelki^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników: Kremowożółty^[4]

Cechy mikroskopowe

Zarodniki szeroko owalne, 7–8 × 6–6,5 µm z ornamentacją utworzoną przez brodawki połączone cienkimi łącznikami, wskutek czego tworzy się na nich wyraźna siateczka. Podstawki 40–45 × 8–9 µm. Cheilocystydy wrzecionowate, znacznie wystające powyżej podstawek, wskutek czego ostrza blaszek są pod lupa włosiste^[4].

Gatunki podobne

Mleczaj wygięty odróżnia się ochrowomięsistą barwą kapelusza, grubymi i rzadkimi blaszkami, ostrym smakiem i występowaniem głównie w lasach sosnowych. Podobny jest nie występujący w Polsce Lactarius roseozonatus^[4].

Występowanie i siedlisko

Znane są jego stanowiska w Ameryce Północnej, Europie i Azji, pojedyncze podano także w Australii i na Tasmanii. Najwięcej stanowisk podano w Europie, zwłaszcza na Półwyspie Skandynawskim^[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył dziesięć stanowisk z uwagą, że jego rozprzestrzenienie i stopień zagrożenia nie są znane^[3]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[6].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje wśród traw i mchów w lasach liściastych, mieszanych i iglastych^[3], zwłaszcza sosnowych, najczęściej pod sosnami, ale także pod brzozami^[4].

Przypisy