Mleczaj różowoblaszkowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

mleczaj różowoblaszkowy

Nazwa systematyczna
Lactarius controversus Pers.
Observ. mycol. (Lipsiae) 2: 39 (1800) [1799]
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie

Mleczaj różowoblaszkowy (Lactarius controversus Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1800 r. Christiaan Hendrik Persoon i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Niektóre synonimy:

  • Lactifluus controversus (Pers.) Kuntze 1891
  • Lactifluus lateripes (Desm.) Kuntze 1891[2].

Polską nazwę nadała Alina Skirgiełło w 1988 r.[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 10–12, czasami nawet do 25 cm, początkowo wypukły, potem coraz bardziej rozpostarty, na koniec płytko wklęsły. Brzeg długo podwinięty. Powierzchnia gładka, omszona, w stanie suchym nieco błyszcząca, w stanie wilgotnym nieco kleista, biała, ale zwykle jasnoróżowo nabiegła, zwłaszcza na środku, czasem z koncentrycznymi, słabo widocznymi, ciemniejszymi, szaroróżowymi pręgami[4].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki gęste i cienkie, z międzyblaszkami, przyrośnięto-zbiegające, czasem z ząbkiem przechodzącym w postaci niskiej listewki na trzon, czasami (rzadko) rozwidlające się, początkowo białe, potem różowe, w końcu szaroróżowe[4].

Trzon

Krótki i gruby, o wysokości 2,5–5 cm i grubości 1,5–4,5 cm, zwężający się ku podstawie, początkowo pełny, potem watowaty i komorowaty. Miejsca dotknięte żółkną[4].

Miąższ

Gruby, biały, u starych okazów pod skórką kapelusza nieco różowawy, a w trzonie nieco żółknący. W pierwszej chwili ma gorzki smak, potem ostro palący. Mleczko wydziela się obficie, jest białe i niezmieniające na powietrzu barwy, w smaku gorzkie i cierpkie[4].

Wysyp zarodników

Kremowożółtawy[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 6–7 × 4,5–6 µm, elipsoidalne, pokryte tępymi brodawkami, wolnymi, lub połączonymi grzbietami tworzącymi siateczkowatą strukturę. Podstawki około 42 × 6-8 µm. Cheilocystydy i pleurocystydy rzadkie, o kształcie od wrzecionowatego do maczugowatego i wymiarach 45–60 × 5–7 µm[4].

Gatunki podobne

Ogólnym pokrojem bardzo podobny jest mleczajowiec chrząstka (Lactifluus vellereus). Odróżnia się od niego cienkimi, gęstymi i jasnoróżowymi blaszkami[4].

Występowanie i siedlisko

Znany jest w Europie, Ameryce Północnej i Azji, podano jego występowanie także w dwóch miejscach w Ameryce Południowej. Najwięcej stanowisk podano w Europie[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył dziesięć stanowisk, w tym kilka dawnych[3], w późniejszych latach podano następne[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w różnego typu lasach liściastych i mieszanych[3], najczęściej w trawiastych i cienistych, w towarzystwie topoli i wierzb, rzadko pod innymi drzewami[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2023-04-01] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-04-01] (ang.).
  3. 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, ISBN 83-85444-65-3.
  5. ↑ Występowanie Lactarius controversus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-04-01] (ang.).
  6. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-01].
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.