Mleczaj fiołkowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

mleczaj fiołkowy

Nazwa systematyczna
Lactarius violascens (J. Otto) Fr.
Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 342 (1838) [1836-1838]
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie

Mleczaj fiołkowy (Lactarius violascens (J. Otto) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1816 r. Johann Gottfried Otto, nadając mu nazwę Agaricus violascens. Obecną nazwę nadał mu Elias Fries w 1838 r.[1] Pozostałe synonimy:

  • Galorrheus violascens (J. Otto) P. Kumm. 1871
  • Lactarius uvidus var. violascens (J. Otto) Quél. 1888
  • Lactifluus violascens (J. Otto) Kuntze 1891[2].

Polską nazwę nadała Alina Skirgiełło w 1988 r.[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–10 cm, początkowo płaski z podwiniętym brzegiem, potem nieco wklęsły na środku,z małym garbkiem i prostym, brzegiem. Powierzchnia błyszcząca, gładka, sucha, w stanie wilgotnym nie śluzowata, fioletowobrązowa z koncentrycznymi, brunatnofioletowymi pręgami, po uciśnięciu ciemniejąca[4].

Blaszki

Przyrośnięto-zbiegające, z blaszeczkami, ochrowobrązowe, czasami z rudym odcieniem, po uszkodzeniu fioletowieją[4].

Trzon

O wysokości 4–6 cm i średnicy 1–1,25 cm, walcowaty, początkowo watowaty, potem komorowaty. Powierzchnia gładka, czasami z małymi jamkami, jasnoochrowa, po uciśnięciu brudnoliliowa[4].

Miąższ

Białawy z żółtawym odcieniem, jędrny, na powietrzu przebarwiający się na fioletowo, szczególnie pod blaszkami, o owocowym zapacu i nieco gorzkim smaku. Mleczko wydziela się obficie, jest białawe, powoli przebarwia się na fioletowo, ale oddzielone od miąższu nie zmienia barwy[4].

Wysyp zarodników

Kremowośmietankowy[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 42–48 × 10–12 µm. Cystydy liczne, 50–70 × 7–10 µm. Zarodniki 9–11 × 7,5–8,5 µm µm, o powierzchni pokrytej brodawkami i grubymi, łączącymi je listewkami tworzącymi poprzerywaną siateczkę[4].

Gatunki podobne

Mleczaj lepki (Lactarius uvidus) jest ma jaśniejszy kapelusz i nie jest pręgowany, w budowie mikroskopowej różni się brakiem ziarnistego, pozakomórkowego pigmentu[4].

Występowanie i siedlisko

Znane są jego stanowiska w Europie, Rosji, Japonii i w Ameryce Północnej[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył sześć stanowisk[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach mieszanych i liściastych, zwłaszcza pod dębami[3].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2023-04-21] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-04-21] (ang.).
  3. 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, ISBN 83-85444-65-3.
  5. ↑ Występowanie Lactarius violascens na świecie (mapa) [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-21] (pol.).
  6. ↑ Aktualne stanowiskaLactarius violascens w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-21] (pol.).
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.