Mleczaj ciemny
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

mleczaj ciemny

Nazwa systematyczna
Lactarius picinus Fr.
Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 348 (1838) [1836-1838]

Mleczaj ciemny (Lactarius picinus Fr.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1]

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r.[2] Niektóre synonimy naukowe[3]:

  • Lactarius azonites var. picinus (Fr.) Quél. 1888
  • Lactarius fuliginosus subsp. picinus (Fr.) Konrad & Maubl. 1927
  • Lactifluus picinus (Fr.) Kuntze 1891

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–11 cm, za młodu łukowaty, potem staje się spłaszczony, z podwiniętym brzegiem, na koniec lejkowaty. Nie posiada garbka. Skórka gładka, aksamitna, matowa, w kolorze ciemnobrązowym[4].

Blaszki

Dość gęste, szeroko przyrośnięte i niezbiegające po trzonie. Mają kolor kremowy lub żółtawy, silnie kontrastujący z kapeluszem i trzonem[5].

Trzon

Wysokość 4–10 cm, szerokość 2-3,5 cm. Jest gruby, walcowaty, przy podstawie biały, wyżej ciemnobrązowy.

Miąższ

Dość jędrny. Jest biały i łagodny w smaku, jednak pod wpływem mleczka nabiera jego barwy i staje się również ostry. Brak wyraźnego zapachu[6].

Mleczko

Wypływa obficie. Jest białe, po przekrojeniu owocnika przebarwia się plamami na kolor od jasnoróżowego do łososiowego. Zaraz po wzięciu na język ma łagodny smak, po chwili jednak staje się ostre i piekące[6]

Cechy mikroskopowe;

Wysyp zarodników jasnoochrowy. Zarodniki prawie kuliste, o rozmiarach 7,5–10 μm. Powierzchnia pokryta listewkowatymi łącznikami o wysokości około 1 μm, tworzącymi niepełną siateczkę. Podstawki o rozmiarze 48–55 × 10–11 μm. Cystydy mają rozmiar 30–50 × 5–6 μm, są jednak nieliczne[6].

Występowanie i siedlisko

Występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy[7]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[8].

Owocniki tworzy późnym latem i jesienią, głównie w lasach iglastych, wyłącznie pod świerkami[5].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy[2]. Niejadalny z powodu gorzkiego smaku[9].

Gatunki podobne

Najbardziej podobny i występujący w takich samych siedliskach jest mleczaj przydymiony (Lactarius lignyotus). Najbardziej charakterystyczną cechą, po której można go odróżnić są blaszki, które nieco zbiegają po trzonie w postaci wyżłobień trzonu tuż pod kapeluszem. Ponadto ma na kapeluszu garb i na starszych okazach pomarszczone brzegi kapelusza[5]. Podobny jest też drobniejszy mleczaj jelonek (Lactarius fuliginosus), ale ma zaokrąglony garb na kapeluszu, a jego miąższ na powietrzu szybko różowieje[9].

Przypisy

  1. 1 2 Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
  2. 1 2 Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  3. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
  4. ↑ Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. 1 2 3 Andreas Gminder: Atlas grzybów jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
  6. 1 2 3 Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
  7. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-10-27].
  8. ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  9. 1 2 Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.