Mleczaj śluzowaty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

mleczaj śluzowaty

Nazwa systematyczna
Lactarius blennius (Fr.) Fr.
Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 337 (1838)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg występowania w Europie i Azji
Charakterystyczna powierzchnia kapelusza
Starszy okaz z zaschłymi kropelkami mleczka na blaszkach

Mleczaj śluzowaty (Lactarius blennius (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus biennius. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu ten sam autor, w 1838 r. przenosząc go do rodzaju Lactarius[1]. Niektóre synonimy łacińskie:[2].

  • Agaricus blennius Fr. 1815
  • Agaricus viridis Schrad. 1794
  • Galorrheus blennius (Fr.) P. Kumm. 1871
  • Lactarius albidopallens (J.E. Lange) J. Blum 1976
  • Lactarius blennius (Fr.) Fr. 1838 var. blennius
  • Lactarius blennius var. viridis A. Marchand 1980
  • Lactarius viridis Quél. 1888
  • Lactifluus blennius (Fr.) Kuntze 1891

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 R., wcześniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako mleczaj lepki[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5-20 cm, wcześnie lejkowaty, o brzegu podwiniętym i na ogół powyginanym, starszy również płatowaty lub grubo karbowany. Brzeg długo podwinięty i zazwyczaj nie rozprostowujący się do końca. Jest jednolicie oliwkowoszary do szarozielonego i tylko niekiedy wyraźnie, koliście pręgowany; młody – silnie oślizgły – starszy zwykle suchy i błyszczący[4][5].

Blaszki

Dosyć gęste, czasami rozwidlone, wąskie i zwężone zarówno na brzegu, jak i przy trzonie. Występują międzyblaszki. Początkowo blaszki są białe, później stają się słomkowe, w końcu jasnoochrowe. Podczas wilgotnej pogody łzawią. Po uciśnięciu zmieniają barwę na oliwkowobrązową. U starszych okazów ostrze blaszek staje się oliwkoworudo cętkowane[4].

Trzon

Wysokość 3-8 cm, grubość 1-2,5 cm, cylindryczny lub zwężający się ku podstawie, początkowo pełny, później watowaty lub pusty. Podczas suchej pogody powierzchnia błyszcząca, podczas mokrej lepka. Jest jaśniejszy od kapelusza. U starszych okazów trzon pokryty jest na całej długości płytkimi jamkami[4].

Miąższ

Gruby i twardy. Jest biały, tylko pod skórką kapelusza ma słaby oliwkowy odcień. U starszych okazów brązowieje. Smak ostry, brak wyraźnego zapachu[4].

Mleczko

Wydziela się obficie, jest białe lub wodnistobiałe. Nie zmienia barwy. W smaku bardzo piekące[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników jasnokremowy ze słabym cielistoróżowym odcieniem. Zarodniki owalne, o rozmiarach 7,5–8,5 × 6–7 μm. Powierzchnia siateczkowata z drobnymi brodawkami. Podstawki o rozmiarach 30–45 × 9–10,5 μm. Licznie występują cheilocystydy i pleurocystydy. Mają rozmiary 50–75 × 5–7 μm[4].

Występowanie i siedlisko

Stanowiska tego gatunku opisano głównie w Europie[6], niewątpliwie jednak występuje również na obszarach Azji. W Polsce jest pospolity[3][7]. Jest jednym z najczęściej występujących mleczajów. Notowany jest na całym obszarze kraju, zarówno na niżu, jak i w górach. W Tatrach znaleziono go na wysokości 1400 m n.p.m.[4].

Rośnie na ziemi w różnego typu lasach, zarówno liściastych, jak iglastych. Preferuje tereny o dużej wilgotności, porosłe mchami. Związany jest z brzozami[4], bukami, lipami[8].

Grzyb mikoryzowy[3]. Jest niejadalny[7].

Gatunki podobne

Mleczaj lśniący (Lactarius glutinopalens) rośnie pod jodłami, przeważnie na glebach wapiennych. Ma jeszcze bardziej oślizgły, równomiernie jasnoszary kapelusz, a także bardziej piekące, białe mleczko. Pod brzozami wyrasta mleczaj szaroplamisty (Lactarius vietus), który ma kapelusz bardziej fioletowoszary, również oślizgły, a mleczko bardziej piekące, białe, w miarę wysychania szarozieleniejące[5].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
  3. 1 2 3 Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
  5. 1 2 Edmund Garnweidner, Hertha Garnweidner, Alicja Borowska, Alina Skirgiełło: Grzyby : przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej. Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 174. ISBN 83-7319-976-4.
  6. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].
  7. 1 2 Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.
  8. ↑ Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.