Minush Jero
Imię i nazwisko

Emin Masar Jero

Data i miejsce urodzenia

27 czerwca 1932
Skele k. Wlory

Data i miejsce śmierci

22 marca 2006
Durrës

Narodowość

albańska

Język

albański

Alma Mater

Uniwersytet Tirański

Dziedzina sztuki

reżyser teatralny, dramaturg

Ważne dzieła

Szare plamy (dramat)

Minush Jero, właśc. Emin Masar Jero (ur. 27 czerwca 1932 w Skele k. Wlory, zm. 28 marca 2006 w Durrës[1]) – albański dramaturg i reżyser teatralny.

Życiorys

Syn Masara i Pertefy[2]. Ukończył szkołę wojskową, ale w 1960 odszedł z armii i rozpoczął studia z zakresu języka i literatury albańskiej na Uniwersytecie Tirańskim[3]. Już w czasie studiów pisał opowiadania, ale sławę przyniosły mu dramaty: Miłość w czasie wojny (Dasmë në luftë), Most (Ura) i Historia pewnej nocy (Historia e një nate). Większość jego dzieł nawiązywała do okresu II wojny światowej. W 1969 napisał dramat Szare plamy (Njollat e murrme), poświęcony walce z przeżytkami burżuazyjnej mentalności w społeczeństwie albańskim. W tym samym roku na IV Festiwalu Teatru Albańskiego w Tiranie zespół Teatru Andona Zako Cajupiego z Korczy przedstawił inscenizację Szarych plam, w reżyserii Mihallaqa Luarasiego, i zebrał wszystkie główne nagrody. Trzy dni później sztukę obejrzał Enver Hoxha, w towarzystwie ministra kultury Thomy Deliany. Hodża uznał, że sztuka Jero zawiera treści szkodliwe ideologicznie i wyszedł wcześniej z sali[4]. Dzieło Jero zniknęło z afisza i przestano je wystawiać.

Po XI Festiwalu Piosenki (grudzień 1972), skrytykowanym przez władze partyjne, rozpoczęła się czystka w środowiskach artystycznych. Minusha Jero funkcjonariusze Sigurimi aresztowali 30 kwietnia 1973[2]. Proces rozpoczął się w grudniu 1973. 9 lutego 1974 Sąd Okręgowy w Tiranie (przew. Irakli Bozo) uznał go winnym zbrodni agitacji i propagandy skierowanej przeciwko władzy ludowej i na mocy art. 73 Kodeksu Karnego skazał go na 8 lat pozbawienia wolności. Z czasem wyrok ten złagodzono do 6 lat i 8 miesięcy. Jero opuścił więzienie w Ballshu 28 grudnia 1978[3]. W latach 1979–1987 pracował jako robotnik w zakładach przemysłu gumowego w Durrësie[1].

W 1990 należał do grona założycieli pierwszych struktur Demokratycznej Partii Albanii w Durrësie. Z inicjatywy Jero, w wieży bizantyjskiej twierdzy w Durrësie powstała w 1992 pierwsza w tym mieście kawiarnia kulturalna, która miała propagować dzieła miejscowych artystów[5]. W 1998 został poszkodowany w wyniku wypadku samochodowego. Obrażenia, które odniósł przykuły go do łóżka, w którym spędził ostatnie lata swojego życia.

Dzieła

  • Minush Jero: Dasmë në luftë. Historia e një nate. Të pamposhtur. Drama. Tirana: 1971. (alb.).
  • Minush Jero: Les Taches sombres. Paris: 2002. ISBN 2-9516638-5-4. (fr.).

Przypisy

  1. 1 2 Emin Jero. 2021. [dostęp 2023-12-15].
  2. 1 2 Drama e ndaluar: “Gjendet “Njolla e Murrme” = 2017-11-09 [online], lexo.al, 16 stycznia 2016 [zarchiwizowane z adresu 2017-11-10] (alb.).
  3. 1 2 Kujtese: dramaturgu Minush Jero. 2022. [dostęp 2022-12-05].
  4. ↑ Todi Lubonja: Nën peshën e dhunës. Tirana: 1998, s. 36.
  5. ↑ Miranda Vickers: Albania: From Anarchy to a Balkan Identity. C. Hurst & Co. Publishers, 1997, s. 123.

Bibliografia

  • R. Elsie, The National Role of the Albanian Literary Journals, [w:] History of the Literary Cultures of East-Central Europe: Junctures, ed. M. Cornis-Pope, J. Neubauer, John Benjamins Publishing 2004, s. 93. ISBN 978-90-272-3455-1.
  • Josif Papagjoni: Enciklopedi. Teatri & Kinematografia Shqiptare. Tirana: Toena, 2009. ISBN 978-99943-1-456-0. (alb.).
  • Lancement des « Taches sombres », de Minush Jero. 2002-05-12. [dostęp 2013-02-20].
  • Spartak Ngjela: Takimi me dramaturgun ‘e thyer’ Minush Jero. 2012-10-10. [dostęp 2013-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-02)].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.