Marzanowate

Marzanowate
	; Marzana barwierska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	marzanowate
	Nazwa systematyczna
	Rubiaceae Juss.; Gen. Pl.: 196. 4 Aug 1789, nom. cons.

Luculia gratissima, Tasmania, Australia

Marzanowate (Rubiaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych należąca do rzędu goryczkowców. Liczy ponad 13,1 tys. gatunków z 611 rodzajów, rosnących głównie w obszarach tropikalnych i subtropikalnych. Największe zróżnicowanie na Madagaskarze i w Andach^[2]. W Polsce występują przedstawiciele czterech rodzajów: marzanka (Asperula), przytulia (Galium), przytulinka (Cruciata) i rolnica (Sherardia). Do najważniejszych roślin użytkowych z tej rodziny należy szereg gatunków kawowca (Coffea). Liczni przedstawiciele zawierają silnie działające alkaloidy i znajdują zastosowanie jako rośliny lecznicze. Przykładem jest chinowiec lekarski (Cinchona officinalis), którego kora jest surowcem do otrzymywania chininy^[3]. Inne rośliny użytkowe i ozdobne z tej rodziny to m.in. przedstawiciele rodzajów: ipekakuana (Cephaelis), gardenia (Gardenia), iksora (Ixora), Morinda, Psychotria, marzana (Rubia), czepota (Uncaria).

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne (w podrodzinie Rubioideae) lub drzewiaste (pozostałe). Mają ulistnienie często okółkowe (albo pozornie okółkowe, gdy przylistki są podobne do liści i tworzą razem z nimi okółek).
Kwiaty: Niewielkie, zwykle w wiechowatych kwiatostanach, często skupione, 4 lub 5-krotne^[2]. Kielich zwykle drobny^[2]. Pręciki w jednym okółku międzyległe płatkom. Słupek dolny, dwukrotny^[3].
Owoce: Zwykle rozłupnie lub torebki, rzadziej jagody^[3].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Klad bazalny w obrębie rzędu goryczkowców (Gentianales) z grupy astrowych spośród roślin okrytonasiennych^[2].

goryczkowce

Rubiaceae marzanowate

	Gelsemiaceae

	Loganiaceae loganiowate

	Gentianaceae goryczkowate

	Apocynaceae toinowate

Podział rodziny

W obrębie rodziny wyróżnia się trzy podrodziny z prawdopodobnie bazalną – Rubioideae Verdcourt, obejmującą rośliny zielne, w tym wszystkich przedstawicieli rodziny we florze polskiej. Obok głównie drzewiastych roślin z podrodzin Ixoroideae Rafinesque i Cinchonoideae Rafinesque, umieszczane są klasyfikowane poza nimi rodzaje Luculia, Coptosapelta i Acranthera^[2].

Rubiaceae

Rubioideae

Luculia

	Coptosapelta

	Acranthera

	Ixoroideae

	Cinchonoideae

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
1 2 3 4 5 6 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-12-25] (ang.).
1 2 3 Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 405. ISBN 978-83-01-13945-2.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] 1 2 3 4 5 6 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-12-25] (ang.).

[szwey-3] 1 2 3 Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 405. ISBN 978-83-01-13945-2.

[1]

[2]

[3]