Marian Łodyński
Tadeusz
podpułkownik administracji podpułkownik administracji
Data i miejsce urodzenia

5 lipca 1884
Cło

Data i miejsce śmierci

7 września 1972
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1914–1948

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

12 Pułk Piechoty
Centralna Biblioteka Wojskowa
Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy

Stanowiska

dyrektor CBW
(1919–1933)

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Medal Niepodległości Srebrny Wawrzyn Akademicki Kawaler Orderu Palm Akademickich (Francja)

Marian Tadeusz Witold Łodyński ps. „Tadeusz” (ur. 5 lipca 1884 w Cle, zm. 7 września 1972 w Warszawie) – polski historyk, bibliotekarz, podpułkownik administracji Wojska Polskiego.

Życiorys

Grobowiec rodzinny Mariana Łodyńskiego

Urodził się 5 lipca 1884 w rodzinie Tadeusza i Zdzisławy ze Strzeleckich[1]. Ukończył studia historyczne[2] z tytułem naukowym doktora. Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego. W stopniu porucznika 2 maja 1919 został mianowany dyrektorem Biblioteki Instytutu Historyczno-Wojskowego w Warszawie, 13 czerwca tego samego roku przekształconej w Centralną Bibliotekę Wojskową[3]. Został awansowany na stopień podpułkownika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[4][5]. Jako oficer nadetatowy 12 pułku piechoty w latach 20. był szefem wydziału w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym[6][7][8]. W 1934 jako podpułkownik administracji przeniesiony w stan spoczynku pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III[9].

21 sierpnia 1926 przedstawił program organizacji bibliotek wojskowych[3]. Stanowisko dyrektora CBW pełnił do 1933 roku (jego następcą został mjr Jan Niezgoda), następnie pełnił funkcję wicedyrektora Biblioteki Narodowej od roku 1935 do 1938[2]. Jako pracownik kontraktowy został zwolniony ze stanowiska zastępcy dyrektora Biblioteki Narodowej Józefa Piłsudskiego z dniem 30 czerwca 1938[10].

Podczas II wojny światowej został żołnierzem Armii Krajowej, działając pod pseudonimem „Tadeusz”[3]. 29 czerwca 1943 Komendant Główny AK gen. Stefan Rowecki „Grot” powierzył mu zadanie „odbudowy Centralnej Biblioteki Wojskowej wraz ze wszystkimi bibliotekami DOK”, po czym w roku 1944 Łodyński opracował Podręcznik bibliotekarski polskiego bibliotekarza wojskowego[3]. Pod koniec 1944 roku, po upadku powstania warszawskiego, działał w Pruszkowie w celu zabezpieczania zbiorów bibliotek warszawskich (akcją kierował Stanisław Lorentz)[3].

Po wojnie ponownie był wicedyrektorem Biblioteki Narodowej od 1945 do 1948 roku[2]. Od 1954 do 1968 roku był kierownikiem prac dotyczących centralnego katalogu zbiorów kartograficznych[11] w Instytucie Geografii PAN[2]. W 1957 roku uzyskał tytuł naukowy profesora[2].

Publikował prace w zakresie historii bibliotek wojskowych, szkolnych i naukowych[2]. Był jednym z autorów na łamach „Przeglądu Bibliotecznego”.

Został pochowany na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie (kwatera 65-3-19/20)[12][13]. Jego żoną była Irena z domu Kamieniecka (1889–1981)[13].

Upamiętnienie

25 czerwca 1999 podczas obchodów jubileuszu 80-lecia CBW nowa aula została nazwana imieniem płk. prof. dr. Mariana Łodyńskiego[3].

Publikacje

Spotkanie pracowników Centralnej Biblioteki Wojskowej z Prezydentem RP Ignacym Mościckim w 1931 r. Od lewej Bronisław Hełczyński – szef Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP, płk Jan Głogowski (na prawo za B. Hełczyńskim) – szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP, ppłk Włodzimierz Ludwig – zastępca szefa Oddziału III Sztabu Głównego, dr Adam Lewak (w głębi) – kierownik Oddziału rękopisów raperswilskich CBW), dr Halina Siemieńska – Oddział Polskiego Archiwum Wojennego, por. Władysław Krotkiewski – adiutant Prezydenta Ignacego Mościckiego, ppłk dr Marian Łodyński – dyrektor CBW, Prezydent RP prof. Ignacy Mościcki, mjr Jan Niezgoda – wicedyrektor CBW
  • Dokument „Dagome Iudex” a „kwestya sardyńska” w XI wieku (1911)[14]
  • Polityka Henryka Brodatego i jego syna w latach 1232–1241 (1912)[15]
  • Falsyfikaty wśród dokumentów biskupstwa Płockiego w XIII wieku : studyum historyczno-dyplomatyczne (1916)[16]
  • Uzależnienie Polski od papiestwa a kanonizacja św. Stanisława (1918)[17]
  • Organizacja bibliotek wojskowych w świetle rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych (1921)[18]
  • Les Bibliothèques militaires modernes (1926)
  • Pro Memoria (1926)[19]
  • Historia wojskowa w programie szkolnym (1926)[20]
  • Polskie bibliotekarstwo wojskowe jako odrębna gałąź ogólnego bibliotekarstwa (1926)[21]
  • Nowoczesne bibliotekarstwo wojskowe (1927)[22]
  • Biblioteka Szkoły Rycerskiej 1767–94 (1930)
  • Dwie biblioteki narodowe (1928)[23]
  • Podręcznik bibliotekarski dla kierowników bibliotek wojskowych (1929)[3]
  • Katalog działowy bibliotek wojskowych (1929)[24]
  • Karta z dziejów polskich bibljotek kawaleryjskich (1929)[25]
  • Wojsko a nauka i sztuka (1930)[26]
  • Instrukcja dla porządkowania druków ulotnych Polskiego Archiwum Wojennego (1930)[27]
  • Katalogowanie i inwentaryzowanie wydawnictw kartograficznych (Projekt instrukcji) (1931)[28]
  • Zagadnienie dubletów w reformie bibljotecznej Komisji Edukacji Narodowej (1934)[29]
  • Zagadnienia dubletów w reformie bibljotecznej Komisji Edukacji Narodowej (1934)[30]
  • U kolebki polskiej polityki bibliotecznej (1774–1794) (1935)
  • Biblioteka Rzeczypospolitej im. Załuskich (1935)[31]
  • Z dziejów „Biblioteki Rzeczypospolitej Załuskich zwanej” (1935)[32]
  • U kolebki polskiej polityki bibljotecznej: (1774–1794) (1935)[33]
  • Projekt sprawozdania rocznego z czynności Biblioteki Narodowej Józefa Piłsudskiego w r. 1936 (1937)[34]
  • Nowe ramy organizacyjne polskich bibliotek wojskowych (1937)[35]
  • Biblioteka a państwo: (pierwsze ćwierćwiecze Deutsche Bücherei) (1939)[36]
  • Podręcznik bibliotekarski polskiego bibliotekarza wojskowego (1944)[3]
  • Hugo Kołłątaj a bibliotekarstwo polskie (1952)[37]
  • Biblioteki i polityka biblioteczna w związku z potrzebami nauki (1947)[38]
  • Zagadnienie „Biblioteki Narodowej” w Polsce i zagranicą (1948)[39]
  • Pierwszy polski projekt „Generalnej Dyrekcji Bibliotek” (1956)[40]
  • Materiały do dziejów państwowej polityki bibliotecznej w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim 1807–31 (1958)[41]
  • Wpływ wytycznych Komisji Edukacji Narodowej na państwową politykę biblioteczną Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego: (1807–1831) (1961)[42]
  • Katalog atlasów i dzieł geograficznych 1482–1800 (1961)
  • Katalog atlasów 1801–1919 (1965)[43]
  • Centralny katalog zbiorów kartograficznych w Polsce (1961[44], 1965[45], 1968[46][47])
  • Okupacyjne dzieje Biblioteki Krasińskich (1970)[48]
  • Pruszkowska akcja zabezpieczania warszawskich zbiorów bibliotecznych (1944–1945): wspomnienia uczestnika akcji (1970)[49]

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. 1 2 Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2021-12-31]..
  2. 1 2 3 4 5 6 Łodyński Marian Tadeusz, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2015-03-02].
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Historia. cbw.pl. [dostęp 2015-03-02].
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 398.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 342.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 159, 1540.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 150, 1401.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 115, 162.
  9. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 387.
  10. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 5, s. 199, 20 maja 1938.
  11. ↑ Centralny Katalog Zbiorów Kartograficznych w Polsce. igipz.pan.pl. [dostęp 2015-03-01].
  12. ↑ Marian Łodyński. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-03-02].
  13. 1 2 Cmentarz Stare Powązki: KAMIENIECCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-03-29].
  14. ↑ Dokument "Dagome Iudex" a "kwestya sardyńska" w XI wieku. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  15. ↑ Polityka Henryka Brodatego i jego syna w latach 1232-1241. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  16. ↑ Falsyfikaty wśród dokumentów biskupstwa Płockiego w XIII wieku : studyum historyczno-dyplomatyczne. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  17. ↑ Uzależnienie Polski od papiestwa a kanonizacja św. Stanisława. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  18. ↑ Organizacja bibliotek wojskowych w świetle rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  19. ↑ Pro memoria. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  20. ↑ Historia wojskowa w programie szkolnym. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  21. ↑ Polskie bibliotekarstwo wojskowe jako odrębna gałąź ogólnego bibliotekarstwa. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  22. ↑ Nowoczesne bibliotekarstwo wojskowe. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  23. ↑ Dwie biblioteki narodowe. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  24. ↑ Katalog działowy bibliotek wojskowych. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  25. ↑ Karta z dziejów polskich bibljotek kawaleryjskich. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  26. ↑ Wojsko a nauka i sztuka. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  27. ↑ Instrukcja dla porządkowania druków ulotnych Polskiego Archiwum Wojennego. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  28. ↑ Katalogowanie i inwentaryzowanie wydawnictw kartograficznych (Projekt instrukcji). google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  29. ↑ Zagadnienie dubletów w reformie bibljotecznej Komisji Edukacji Narodowej. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  30. ↑ Zagadnienia dubletów w reformie bibljotecznej Komisji Edukacji Narodowej. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  31. ↑ Biblioteka Rzeczypospolitej im. Załuskich. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  32. ↑ Z dziejów "Bibljoteki Rzeczypospolitej Załuskich zwanej"..., 1783-1794. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  33. ↑ U kolebki polskiej polityki bibljotecznej: (1774-1794). google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  34. ↑ Projekt sprawozdania rocznego z czynności Bibljoteki Narodowej Józefa Piłsudskiego w r. 1936. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  35. ↑ Nowe ramy organizacyjne polskich bibliotek wojskowych. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  36. ↑ Biblioteka a państwo: (pierwsze ćwierćwiecze Deutsche Bücherei). google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  37. ↑ Hugo Kołłątaj a bibliotekarstwo polskie. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  38. ↑ Biblioteki i polityka biblioteczna w związku z potrzebami nauki. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  39. ↑ Zagadnienie "Biblioteki Narodowej" w Polsce i zagranicą. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  40. ↑ Pierwszy polski projekt "Generalnej Dyrekcji Bibliotek". google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  41. ↑ Materiały do dziejów państwowej polityki bibliotecznej w Księstwie Polskim (1807-1831). google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  42. ↑ Wpływ wytycznych Komisji Edukacji Narodowej na państwową politykę biblioteczną Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego: (1807-1831). google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  43. ↑ Katalog atlasów: 1801-1819. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  44. ↑ Centralny Katalog Zbiorów Kartograficznych w Polsce. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  45. ↑ Centralny katalog zbiorów kartograficznych w Polsce: Katalog atlasów 1801-1919. Z. 3. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  46. ↑ Centralny katalog zbiorów kartograficznych w Polsce. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  47. ↑ Centralny katalog zbiorów kartograficznych w Polsce: Katalog atlasów i dzieł geograficznych (1528-1945), Tom 4. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  48. ↑ Okupacyjne dzieje Biblioteki Krasińskich. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  49. ↑ Pruszkowska akcja zabezpieczania warszawskich zbiorów bibliotecznych (1944-1945): wspomnienia uczestnika akcji. google.pl. [dostęp 2015-03-02].
  50. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 26.
  51. ↑ M.P. z 1938 r. nr 177, poz. 323.
  52. ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 607 „za krzewienie czytelnictwa”.
  53. ↑ CBW Rps 405.
  54. ↑ Odznaczenia francuskie dla oficerow polskich. Dekorowanie odbędzie się 3 maja. „Gazeta Poranna 2 Grosze”. Nr 120, s. 2, 2 maja 1925.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.