Maślak trydencki
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

maślakowate

Rodzaj

maślak

Gatunek

maślak trydencki

Nazwa systematyczna
Suillus tridentinus (Bres.) Singer
Farlowia 2: 260 (1945)

Maślak trydencki (Suillus tridentinus) – gatunek grzybów z rodziny maślakowatych (Suillaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Suillus, Suillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1881 r. Giacopo Bresàdola nadając mu nazwę Boletus tridentinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1945 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Suillus[1].

Synonimy[2]:

  • Boletopsis tridentina (Bres.) Henn., in Engler & Prantl 1898
  • Boletus aurantiporus J. Howse 1885
  • Boletus tridentinus Bres. 1881
  • Ixocomus tridentinus (Bres.) Singer 1938
  • Ixocomus flavus var. tridentinus (Bres.) Quél. 1890
  • Versipellis tridentina (Bres.) Quél. 1886

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1960 r.[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–12 cm, początkowo półkulisty, później słabo wypukły, brzeg podwinięty, później wyprostowany. Często posiada stożkowaty garb. Powierzchnia o barwie od bladożółtej do pomarańczowobrązowej, promieniście paskowana. Skórka przylegająco-włókienkowata, w czasie wilgotnej pogody lepka i śluzowata. U młodych owocników brzeg kapelusza połączony z trzonem białawą osłoną częściową[4][5].

Rurki

Długie, przyrośnięte, nieco zbiegające, pomarańczowoczerwone. Pory błyszczące, kanciaste, pomarańczowe lub brązowopomarańczowe. Po ugnieceniu czerwonobrązowawe. Na górnej części kapelusza tworzą siatkowaty wzór[5][4].

Trzon

4–11 cm, cylindryczny lub pękaty, często wygięty, żółty lub pomarańczowoczerwony (zabarwiony podobnie jak kapelusz), trochę włókienkowato-łuskowaty, z białawym, nietrwałym pierścieniem[5].

Miąższ

Zwarty, cytrynowożółty, pod skórką ceglastobrązowy, w trzonie także brązowawy, w kapeluszu wkrótce staje się miękkawy[5].

Wysyp zarodników

Zarodniki o średnicy 9–11,5(14) × 4,5–5,5 µm[5].

Występowanie i siedlisko

Znany jest tylko w Europie[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2020 r. podano 9 stanowisk[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[8]. W latach 1995–2004 objęty był ochroną częściową, a od roku 2004 ochroną ścisłą bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej[9][7]. W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest zaliczony do kategorii gatunków wymierających (E). Jego przetrwanie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą istnieć czynniki zagrożenia[10].

Jest gatunkiem towarzyszącym modrzewiowi, na glebach wapiennych w górach. Owocniki wytwarza w okresie od lipca do października[5].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy[3]. Grzyb jadalny, lecz smakowo gorszy niż inne gatunki maślaków. Najlepszy do marynowania z innymi, smaczniejszymi grzybami.

Gatunki podobne

Maślaka trydenckiego można pomylić z jadalnymi: maślakiem żółtym (Suillus grevillei), który odróżnia się żółtymi rurkami i porami i borowcem dętym (Suillus cavipes), który ma zielonawożółte rurki, a jego pory są szerokie, kanciaste i promieniście wydłużone[7].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-12-05].
  3. 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. 1 2 3 4 5 6 E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  6. ↑ Mapa występowania maślaka trydenckiego na świecie [online] [dostęp 2015-12-05].
  7. 1 2 3 Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  8. ↑ Aktualne stanowiska maślaka trydenckiego w Polsce [online] [dostęp 2021-11-22].
  9. ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów.
  10. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.