Leonpol
Лявонпаль
Ilustracja
Pałac Łopacińskich w Leonpolu
(ob. kościół Chrystusa Króla Wszechświata)
Państwo

 Białoruś

Obwód

 witebski

Rejon

miorski

Populacja (2009)
• liczba ludności


87[1]

Położenie na mapie obwodu witebskiego
Mapa konturowa obwodu witebskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Leonpol”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, u góry znajduje się punkt z opisem „Leonpol”
Ziemia55°47′56″N 27°47′19″E/55,798889 27,788611

Leonpol (biał. Лявонпаль, Lawonpal) – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie miorskim, nad rzeką Dźwiną.

Siedziba parafii prawosławnej pw. Świętej Trójcy[2].

Dawne miasteczko województwa połockiego I Rzeczypospolitej, do 1945[3] miasteczko[4] w Polsce, w województwie wileńskim, w powiecie dziśnieńskim do 1925, w pow. brasławskim do 1939, siedziba gminy Leonpol.

Historia

W 1745 roku pisarz wielki litewski Mikołaj Tadeusz Łopaciński nabył majątek zwany „Czuryłowicze” lub „Lilki” od Kleczkowskich i zmienił jego nazwę na Leonpol na cześć swojego ojca Leona. W latach 1768–1769 M. Łopaciński wybudował tutaj niewielki pałac w stylu późnego baroku. W 1772 roku zbudowano kościół wraz z dzwonnicą. Własność Łopacińskich z linii wojewódzkiej: Mikołaja Tadeusza do 1778 roku, z odnogi szarkowskiej – Jana Nikodema aż do sprzedaży w 1802 roku, z odnogi saryjskiej – Tomasza Ignacego do 1817 roku, Józefa Adama do 1835 roku, Ignacego Dominika do 1882 roku, Stanisława Jana, a następnie Euzebiusza Mariana do 1939 roku. W latach 1842–45 majątek był zarekwirowany przez władze carskie, w związku ze sprzeciwem I. Łopacińskiego, wyrażonym wobec przymusowego nawracania jego unickich poddanych na prawosławie.

W wyniku II rozbioru Polski miejscowość została przyłączona do Rosji w składzie powiatu dziśnieńskiego guberni mińskiej (od 1842 roku w guberni wileńskiej). W I poł. XIX wieku działała tkalnia płótna, obrusów i serwet z miejscowego lnu, zamknięta w 1840 roku. W 1863 roku wojska rosyjskie spaliły pałac, a główna siedziba rodu została przeniesiona do Sarii. Pałac został odbudowany dopiero w latach 1905–06 przez St. Łopacińskiego. W 1866 roku było 26 domów i 109 mieszkańców (69 Żydów, 27 prawosławnych i 15 rzym. kat.).

W 1919 roku spłonął pałac, który został przekazany przez Euzebiusza Łopacińskiego na potrzeby kościoła katolickiego, po 1925 roku odbudowany i przebudowany jego kosztem przez architekta Jana Borowskiego. W 1921 roku w miasteczku były 72 domy i 382 mieszkańów (172 prawosł., 138 Żydów i 66 rzym. kat.), a w folwarku 7 domów i 54 mieszk. (35 rzym. kat. i 19 prawosł.). W 1931 roku w miasteczku było 84 domów i 482 mieszk., a w folwarku 5 domów i 48 mieszkańców.

W okresie międzywojennym umiejscowiona była tu kompania graniczna KOP „Leonpol” oraz strażnica KOP „Leonpol”.

Po II wojnie światowej zamknięto cerkiew (dawny kościół), a w pałacu mieściły się mleczarnia, technikum rolnicze i szkoła specjalna.

Obecnie (w niepodległej Białorusi) cerkiew pełni funkcje kultowe[5].

Zabytki

  • Pałac w stylu późnego baroku (1768-1769), który zachował się do naszych czasów. Nie zachowały się park francuski na tarasach oraz brama wjazdowa w osi pałacu
  • Cerkiew Świętej Trójcy (1774–1782), d. greckokatolicka, obecnie prawosławna, zbudowana przez Mikołaja Łopacińskiego, świątynia parafialna
  • Kolumna ku czci Konstytucji 3 Maja (1791) ufundowana przez Jana Nikodema Łopacińskiego w końcu XVIII w.

Galeria

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
  2. ↑ Миорское благочиние. eparhia992.by. [dostęp 2021-03-20]. (ros.).
  3. ↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
  4. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. T. 1: Województwo wileńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 7.
  5. ↑ Cerkiew Św. Trójcy | Leonpol. radzima.org. [dostęp 2020-10-03]. (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.