Launch Abort System (LAS) – system przeznaczony do ochrony astronautów przed grożącym niebezpieczeństwem powstałym podczas startu rakiety nośnej. Ochrona załogi polega na odłączeniu i odciągnięciu modułu załogowego Orion od uszkodzonej rakiety. W skład systemu wchodzi wieża łącząca LAS z owiewką tworzącą aerodynamiczną osłonę dla Oriona i chroniącą astronautów podczas ewentualnej pracy silników rakietowych LAS[1].

LAS posiada trzy rodzaje silników:

  • silniki przerwania misji,
  • silniki sterowania położeniem,
  • silniki odłączenia LAS od modułu załogowego/statku kosmicznego Orion (silnik jettison).

Silnik przerwania misji produkuje moc chwilową około 250 000 kG ciągu napędzając moduł załogi, aby go odciągnąć od wyrzutni. Pracuje przez około sześć sekund, a przy najwyższym impulsie przez pierwsze 2,5 sekundy. W ciągu pierwszych trzech sekund moduł załogi osiąga prędkość około 800 km/godz., aby osiągnąć maksymalną prędkość 970 km/godz. i wysokość około 2 km.

Silniki sterowania położeniem są uruchamiane jednocześnie z silnikami przerwania misji i sterują położeniem używając ośmiu silników odrzutowych produkując do 3500 kG ciągu. Dostarczają sterowanego ciągu, aby utrzymać moduł załogi w locie o torze lotu kontrolowanego. Gdy silniki przerwania misji zakończą pracę, silniki kontroli położenia powodują zmianę orientacji modułu załogowego[2]. Wraz z zakończeniem pracy silników przerwania misji następuje rozwinięcie usterzenia typu kaczka (canard), które znajduje się nieco poniżej silników sterowania i uczestniczy w operacji rozłączenia modułu załogowego/statku kosmicznego Orion od systemu LAS[3].

Silniki odłączenia LAS (silniki jettison) są jedynymi silnikami spośród trzech rodzajów, które są wykorzystywane także we wszystkich nominalnych startach. W startach awaryjnych służy one do odciągnięcia systemu LAS od modułu załogowego i są uruchamiane, kiedy silniki przerwania misji zakończą pracę. Odciągnięcie systemu LAS otwiera możliwość otwarcia spadochronów modułu załogowego. Po eksplozji śrub wybuchowych, silnik jettison oddziela system LAS od modułu załogowego, a następnie zostaje wdrożony ratowniczy system spadochronowy modułu załogowego. Spadochrony kierują moduł załogi z szybkością opadania 24 metrów na sekundę, około 2 kilometry od wyrzutni. W startach nominalnych, gdy system LAS nie jest uruchamiany, silnik jettison jest uruchamiany przed wejściem na orbitę, aby odłączyć system LAS od statku kosmicznego Orion[2].

Rakietowy System Ratunkowy Statku kosmicznego Orion ang. Orion Launch Abort System
Główne części składowe systemu LAS
Schemat testu systemu LAS
Rysunek przedstawiający pracę silników odłączających LAS od modułu załogowego
Silniki przerwania misji LAS. Ten egzemplarz wraz z nieaktywnym LAS zostanie użyty w Exploration Flight Test 1
Makieta systemu LAS (brak silników sterowania, silników jettison, systemu canard)
LAS, bez silników sterowania i systemu canard

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Sasha Congiu: LAS Tower Complete in Preparation for Orion's First Mission. NAASA, 2013-12-3. [dostęp 2014-10-06]. (ang.).
  2. 1 2 Amiko Kauderer: Pad Abort 1 Test Successful. NASA, 2011-06-15. [dostęp 2014-10-09]. (ang.).
  3. ↑ Robert Meyer, Thomas Berard: Environmental Assessment for NASA Launch Abort System (LAS) Test Activities at the U.S. Army White Sands Missile Range, NM. [w:] Pad Abort Test [on-line]. NASA, 2007-08-01. s. 14. [dostęp 2014-02-12]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.