Koszty rodzajowe w rachunkowości – inaczej koszty w układzie rodzajowym, to koszty proste bieżącej działalności, które zostały poniesione w danym okresie sprawozdawczym, przedstawione w podziale na rodzaje. Koszty rodzajowe informują o wartości i rodzaju kosztów, które zostały poniesione w ramach podstawowej działalności operacyjnej (działalności statutowej) prowadzonej przez jednostkę gospodarczą.

Przykładowa prezentacja kosztów rodzajowych:

1. Zużycie materiałów i energii:
   • zużycie materiałów podstawowych i pomocniczych,
   • zużycie opakowań,
   • zużycie materiałów biurowych,
   • zużycie energii elektrycznej i cieplnej,
   • zużycie ciepłej i zimnej wody,
   • zużycie gazów,
   • zużycie pary wodnej.
2. Usługi obce:
   • transportowe,
   • budowlane,
   • remontowe,
   • składowania,
   • łączności (telekomunikacyjne, pocztowe itp.),
   • poligraficzne,
   • informatyczne,
   • bankowe,
   • wykonanie ekspertyz i badań,
   • tłumaczenie tekstu,
   • pozostałe usługi np. (pranie odzieży, utrzymanie czystości).
3. Podatki i opłaty:
   • podatek od nieruchomości,
   • podatek od środków transportu,
   • podatek akcyzowy,
   • opłaty skarbowe,
   • opłaty sądowe i notarialne,
   • opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów,
   • roczne opłaty licencyjne uprawniające do wykonywania działalności.
4. Wynagrodzenia:
   • wartości wynagrodzenia brutto wypłacanego w formie pieniężnej,
   • wartości świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalent,
5. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia z tytułu wynagrodzeń:
   • składki z tytułu ubezpieczeń społecznych opłaconych ze środków pracodawcy,
   • składki na fundusz pracy,
   • składki na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,
   • odzież ochronna i robocza,
   • świadczenia rzeczowe związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,
   • szkolenie pracowników,
   • dopłaty do okresowych biletów za dojazdy pracowników do pracy.
6. Amortyzacja:
   • planowe zużycie środków trwałych,
   • planowe zużycie wartości niematerialnych i prawnych.
7. Pozostałe koszty:
   • ubezpieczenia majątkowe,
   • koszty krajowych i zagranicznych podróży służbowych,
   • koszty reprezentacji i reklamy,
   • koszty wynajęcia kwater lub ryczałtu za noclegi w przypadku czasowego zatrudnienia pracowników poza miejscem stałego zatrudnienia,
   • wypłaty ryczałtów za używanie przez pracowników własnych samochodów dla celów służbowych.

Koszty rodzajowe ujmowane są na kontach zespołu 4 Zakładowego Planu Kont (Koszty według rodzaju i ich rozliczanie). Do kosztów ujmowanych w zespole 4 nie zalicza się m.in. kosztów przypadających, zgodnie z zasadą współmierności, na bieżący okres, ale jeszcze nieponiesionych (rozliczeń międzyokresowych biernych), kosztów związanych z utrzymaniem inwestycji w nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, kosztów działalności socjalnej (zakładowych stołówek, hoteli robotniczych)^[1]. Układ rodzajowy kosztów jest wykorzystywany dla potrzeb sprawozdawczości finansowej:

• jednostki gospodarcze sporządzające rachunek zysków i strat w wersji porównawczej wykazują w nim koszty według rodzaju;
• jednostki prezentujące kalkulacyjny rachunek zysków i strat ujawniają dane o kosztach rodzajowych w informacji dodatkowej.

Informacje o kosztach według rodzaju są w małym stopniu przydatne do zarządzania przedsiębiorstwem, ponieważ nie pokazują, w jakim celu zostały poniesione koszty. Stanowią one jedynie punkt wyjścia do dalszego rozliczania kosztów według miejsc ich powstawania oraz do kalkulacji kosztów różnych obiektów, w tym m.in. produktów.

Przypisy

Bibliografia

• G. K. Świderska (red): Wzorcowy plan kont z komentarzem do ustawy o rachunkowości i Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Warszawa: Wolters Kluwer business, 2012, s. 424-427. ISBN 978-83-264-0719-2.
• G. K. Świderska (red): Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza. Warszawa: Difin/MAC, 2010. ISBN 978-83-7641-169-9.brak strony w książce