Kirkiaceae

*Kirkiaceae*
	; Kirkia wilmsii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	Kirkiaceae
	Nazwa systematyczna
	Kirkiaceae Takht.; Sist. Filog. Cvetk. Rast.: 321. 4 Feb 1967
	Typ nomenklatoryczny
	Kirkia Oliv. (1868)

Kirkia acuminata

Kirkiaceae – monotypowa rodzina roślin z rzędu mydleńcowców. Obejmuje jeden rodzaj Kirkia z co najmniej 6 gatunkami występujący w południowo-wschodniej Afryce (od Etiopii i Somalii po Madagaskar, RPA i Namibię. Należą tu rośliny związane z siedliskami suchymi. Soczyste i bulwiasto zgrubiałe korzenie niektórych gatunków (K. acuminata, K. wilmsii i K. tenuifolia) wykorzystywane są do gaszenia pragnienia. Wykorzystuje się także drewno tych gatunków, z kory wytwarza włókna, a K. acuminata sadzona jest także w żywopłotach^[4]. Niektóre gatunki wykorzystywane są jako lecznicze. Nazwa rodzaju i w efekcie także rodziny upamiętnia szkockiego odkrywcę i przyrodnika Johna Kirka^[5].

Morfologia

Pokrój: Krzewy i drzewa osiągające do 20 m wysokości, często ze zgrubiałą szyją korzeniową poniżej poziomu gruntu^[5].
Liście: Skrętoległe, ale skupione na końcach pędów. Bez przylistków^[5]. Blaszka jest pierzasto podzielona, składa się z 2–30 par listków^[4] o brzegach karbowanych lub piłkowanych^[5].
Kwiaty: Drobne (do 4 mm średnicy), promieniste, zebrane są w złożone, wiechowate wierzchotki^[4]. Kwiaty są funkcjonalnie jednopłciowe – męskie mają zredukowaną zalążnię, a żeńskie pręciki^[5]. Kwiaty są zasadniczo 4-krotne^[4], ale liczba elementów składowych poszczególnych okółków jest zmienna – w dolnej części kwiatostanu kwiaty są 5- lub 6-krotne, a w górnej zdarzają się 3-krotne. Działki kielicha są krótkie, u nasady zrosłe. Płatki korony są równowąskie i wolne. Nitki pręcików wyrastają z pękatego dysku miodnikowego. Zalążnia jest górna, osadzona na nieco wyniesionym dnie kwiatowym i tworzona przez 4 do 8 zrośniętych owocolistków. Szyjki słupka są wolne, w liczbie zgodnej z liczbą owocolistków, łączą się na szczycie główkowatymi znamionami^[5].
Owoce: Suche^[4], drewniejące rozłupnie, rozpadające się na 4–8 jednonasiennych rozłupek^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana dla kladu obejmującego rodzinę osoczynowatych i nanerczowatych w rzędzie mydleńcowców Sapindales reprezentującym klad różowych w obrębie okrytonasiennych^[2].

mydleńcowce

Biebersteiniaceae

łużnikowate Nitrariaceae

Kirkiaceae

	osoczynowate Burseraceae

	nanerczowate Anacardiaceae

mydleńcowate Sapindaceae

	biegunecznikowate Simaroubaceae

	meliowate Meliaceae

	rutowate Rutaceae

Wykaz gatunków^[6]

Kirkia acuminata Oliv.
Kirkia burgeri Stannard
Kirkia dewinteri Merxm. & Heine
Kirkia glauca Engl. & Gilg
Kirkia leandrii (Capuron) Stannard
Kirkia tenuifolia Engl.
Kirkia wilmsii Engl.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
1 2 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
1 2 James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – K. [dostęp 2014-10-15]. (ang.).
1 2 3 4 5 Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 177. ISBN 1-55407-206-9.
1 2 3 4 5 6 7 Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 366-367. ISBN 978-1-842466346.
↑ Kirkia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-10-15].

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] 1 2 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[rev-3] 1 2 James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – K. [dostęp 2014-10-15]. (ang.).

[heywood-4] 1 2 3 4 5 Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 177. ISBN 1-55407-206-9.

[christenhusz-5] 1 2 3 4 5 6 7 Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 366-367. ISBN 978-1-842466346.

[tpl-6] Kirkia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-10-15].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]