Biebersteiniaceae
Ilustracja
Biebersteinia odora
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mydleńcowce

Rodzina

Biebersteiniaceae

Nazwa systematyczna
Biebersteiniaceae Schnitzlein
Anal. Nat. Ordn. Gew.: 14. 1856[3]
Typ nomenklatoryczny

Biebersteinia Stephan (1806)[3]

Biebersteiniaceae Schnizl. – monotypowa rodzina roślin należąca do rzędu mydleńcowców obejmująca rodzaj Biebersteinia. Wszyscy przedstawiciele (5 gatunków) występują w górskich lasach na obszarze od Grecji poprzez rejon Azji Mniejszej, Kaukazu, Iraku i Iranu po środkową Azję[2][4]. Biebersteinia heterostemon wykorzystywana jest w medycynie chińskiej. Organy podziemne niektórych gatunków były kiedyś spożywane, obecnie opisywane są jako pożywienie głodowe. Nazwa rodzaju i w efekcie także rodziny upamiętnia niemieckiego botanika Friedricha Augusta Marschalla von Biebersteina[5].

Morfologia

Biebersteinia multifida
Pokrój
Gruczołowato owłosione byliny z drewniejącym i czasem bulwiasto zgrubiałym kłączem. Pędy wzniesione lub rośliny o pędach silnie skróconych[2][4][6].
Liście
Skrętoległe, o blaszce 1–3-krotnie podzielonej nieparzysto pierzaście. Listki na brzegu wcinane lub ząbkowane[2][4].
Kwiaty
Promieniste, 5-krotne, obupłciowe[6][4]. Zebrane w wiechowate lub kłosowate (czasem o silnie skróconej osi, niemal główkowate). Działki kielicha są wolne i trwałe – utrzymują się na owocu. Płatki na szczycie zwykle ząbkowane, są żółte do czerwonych, rzadko białe, zaopatrzone są w miodniki. Pręcików jest 10, z nitkami zrośniętymi u nasady. Słupkowie górne, powstaje z 5 owocolistków. Szyjki słupków wolne, zakończone są główkowatymi znamionami[4].
Owoce
Rozłupnie rozpadające się na 5 jednonasiennych rozłupek[4].

Systematyka

Tradycyjnie i jeszcze w końcu XX wieku rodzaj Biebersteinia włączany był do rodziny bodziszkowatych (Geraniaceae) i tak było np. w systemie Cronquista z 1981 oraz w systemie Takhtajana z 1997[2]. W systemie Takhtajana z 2009 rodzina Biebersteiniaceae już jest wyodrębniana i to w monotypowym rzędzie Biebersteiniales[6]. W systemach APG rodzina jest wyróżniana w obrębie rzędu mydleńcowców Sapindales od pierwszej wersji systemu z 1998 roku[7]. O pozycji taksonomicznej i przynależności do mydleńcowców świadczy m.in. skład chemiczny i cechy anatomiczne roślin[2].

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Klad bazalny w obrębie rzędu mydleńcowców Sapindales reprezentującego klad różowych spośród okrytonasiennych[2].

mydleńcowce

Biebersteiniaceae

łużnikowate Nitrariaceae


Kirkiaceae

osoczynowate Burseraceae

nanerczowate Anacardiaceae

mydleńcowate Sapindaceae

biegunecznikowate Simaroubaceae

meliowate Meliaceae

rutowate Rutaceae







Wykaz przedstawicieli[2][8]
  • Rodzaj Biebersteinia Stephan, Mém. Soc. Imp. Naturalistes Moscou, ed. 2. 1: 89. 1811
    • Biebersteinia emodii Jaub. & Spach
    • Biebersteinia heterostemon Maxim.
    • Biebersteinia multifida DC.
    • Biebersteinia odora Stephan ex Fisch.
    • Biebersteinia orphanidis Boiss.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  3. 1 2 James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – B. [dostęp 2013-08-14]. (ang.).
  4. 1 2 3 4 5 6 Langran Xu, Dionyssios D. Vassiliades: Biebersteiniaceae. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-08-14]. (ang.).
  5. ↑ Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 365. ISBN 978-1-842466346.
  6. 1 2 3 Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer Netherlands, 2009, s. 367. ISBN 978-1-4020-9609-9.
  7. ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An ordinal classification for the families of flowering plants. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 85, s. 531–553, 1998.
  8. ↑ Biebersteinia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-08-14].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.