Kazimierz Błeszyński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 maja 1881
Staw

Data i miejsce śmierci

17 lutego 1972
Łódź

Język

polski

Dziedzina sztuki

literatura

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej
Herb Suchekomnaty

Kazimierz Błeszyński herbu Suchekomnaty[1] (ur. 1 maja 1881 w Stawie, gm. Gruszczyce, zm. 17 lutego 1972 w Łodzi[2]) – polski filozof, poeta, dramaturg, tłumacz, krytyk literacki, działacz rewolucyjny.

Życiorys

Błeszyński pochodził z rodziny szlacheckiej, która zubożała po powstaniu styczniowym[3]. W młodości mieszkał w Żelisławiu k. Błaszek. Jego ojciec był prawnikiem i rotmistrzem w wojsku[4][2]. Błeszyński uczęszczał do szkoły w Radomsku[3] oraz do III gimnazjum w Warszawie[4][2]. Następnie służył jako podchorąży armii carskiej. Tam działał we Wszechrosyjskim Związku Oficerów, agitował wśród żołnierzy i kolportował pisma rewolucyjne, do których pisywał artykuły[3]. Ponadto publikował m.in. w „Chimerze”, „Krytyce” i „Nowej Gazecie”[4]. Następnie studiował przyrodoznawstwo na Uniwersytecie Warszawskim, lecz został wydalony ze studiów za udział w konspiracji i skazany na warszawskie więzienie[2][3] (w którym odsiadywał z Feliksem Perlem)[2]. Z aresztu uciekł przez Galicję, udając się na emigrację[3]. Następnie studiował filozofię kolejno w Berlinie u Georga Siemela i Aloisa Riehla, później studiował w Lipsku i Heidelbergu[3]. Przez kilka lat mieszkał w Paryżu, gdzie słuchał wykładów Henriego Begsona[3], a następnie w Brukseli[4][2], gdzie wykładali uczniowie tego filozofa[3]. Podczas emigracji pisywał artykuły do „Robotnika”, „Myśli filozoficznej”, „Nowej Gazety” w Warszawie i „Krytyki Krakowskiej”, gdzie miał stałą rubryczkę. Publikował również artykuły filozoficzne w pismach niemieckich[3].

Podczas I wojny światowej, gdy Belgia znalazła się pod okupacją niemiecką, z jego inicjatywy zaczęto wydawać podziemne pismo „Le Flambeau”[3]. Ponadto Błeszyński redagował pismo rewolucyjne „Sołdatskij listok”[2]. Po wojnie był wykładowcą propedeutyki filozofii w gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie, a następnie pracował jako urzędnik cenzurujący filmy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i pracownik Państwowego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych[5] oraz był doradcą literackim i recenzentemTowarzystwa Wydawniczego „Rój”[5][3]. Został także członkiem Towarzystwa Filozoficznego oraz redaktorem „Przeglądu Filozoficznego”. Był patronem debiutu Poli Gojawiczyńskiej, pisywał artykuły do „Wiadomości Literackich”[3] Ponadto napisał i wystawił dwa dramaty: „Badyle i pąki” (1917) wystawione w warszawskim Teatrze Rozmaitości, i „Skromną Hankę” (1921) wystawioną w Teatrze Miejskim w Łodzi[2].

Podczas II wojny światowej przebywał w Warszawie[2]. Tam, mieszkając na Saskiej Kempie, opiekował się młodym Leszkiem Kołakowskim[6][7]. Po upadku powstania warszawskiego, został wywieziony do Jędrzejowa, następnie przebywał w Miechowie i Krakowie[2]. Po II wojnie światowej zamieszkał w Łodzi, w Domu Literatów[3], gdzie zajmował się pracą literacką. Był autorem tłumaczeń m.in. Bergsona i Marksa, a także utworów dramatycznych i wierszowanych. Napisał m.in. wspomnienia „O mnie i nie o mnie” (wyd. I, Łódź 1961; wyd. II Łódź 1963)[5]. Był członkiem łódzkiego Oddziału Związku Literatów Polskich[3].

Życie prywatne

Kazimierz Błeszyński pochodził z rodziny szlacheckiej, z Błeszyńskich herbu Suchekomnaty. Był synem Zdzisława Tomasza (ur. ok. 1832) – powstańca styczniowego, dziedzica dóbr Zelisław, rotmistrza 4 szwadronu 1 pułku Kaliskiej Brygady Kawalerii Narodowej i Heleny z domu Sękowskiej, córki Franciszka i Karoliny z domu Drotkiewicz. Miał troje rodzeństwa z pierwszego małżeństwa jego ojca – Ludwikę Józefę Bronisławę (ur. 1865), Tomasza Abdona Albina (ur. 1863) i Józefa Beniamina (1867)[1].

Był bliskim przyjacielem Franciszka Fiszera[3]

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[5] (kwatera 269-1-10,11,12)[8].

Tłumaczenia

Publikacje

W związku z cenzurą carską, publikując używał wielu pseudonimów, ponadto swoich prac nie gromadził i gubił, a także części z nich nie wydał w formie książkowej[3].

  • „O Jaśni i Ciemni Bytowej”[3],
  • „Monizm a filozofia” (1912),
  • „Magnus parens”, Wiadomości Literackie (1924)[2],
  • „Andrzeja Struga postawa duchowa” (1938)[17],
  • „Szekspir i owce” (1961),
  • „O mnie i nie o mnie” (1961, 1963)[5][2],
  • „Wywoływanie Boga” (1964)[18].

Odznaczenia

Przypisy

  1. 1 2 Elżbieta Halina Nejman, Szlachta Sieradzka XIX wieku. Herbarz [online], 2017, s. 65.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Jan Koprowski, Pamięci pana Kazimierza, „Odgłosy” (10), bc.wbp.lodz.pl, 5 marca 1972 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Józef Henryk Wiśniewski, Kazimierz Błeszyński, „Odgłosy” (40), bc.wbp.lodz.pl, 3 października 1974 [dostęp 2023-08-19].
  4. 1 2 3 4 Na rogu świata i nieskończoności: wspomnienia o Franciszku Fiszerze, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985, ISBN 978-83-06-01067-1 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  5. 1 2 3 4 5 Paweł Hertz, Zbiór poetów polskich XIX w., Państwowy Instytut Wydawniczy, 1959 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  6. ↑ Wyjątkowa kolekcja w zbiorach Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego [online], ukw.edu.pl [dostęp 2023-08-20] (pol.).
  7. ↑ Odszedł filozof-rewizjonista. Rzeczpospolita, 2009-07-17/18. [dostęp 2009-07-19].
  8. ↑ Cmentarz Stare Powązki: Kazimierz Błeszyński, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-08-20].
  9. 1 2 Henri Bergson, Myśl i ruch. – Wstęp do metafizyki. – Intuicja filozoficzna. – Postrzeżenie zmiany. – Dusza i ciało. W przekładzie Pawła Beylina i Kazimierza Błeszyńskiego. Wstępem poprzedził P. Beylin, 1963 [dostęp 2023-08-19] (ang.).
  10. ↑ Nikolai Gavrilovich CHERNUISHEVSKY, Pisma Filozoficzne. Przełożyli Wiera Bieńkowska i Kazimierz Błeszyński. Wstępem i przypisami opatrzył Andrzej Walicki, 1961 [dostęp 2023-08-19] (ang.).
  11. ↑ Fiodor Dostojewski, Młodzik: powieść tłumaczyli M. Bogdaniowa i K. Błeszynski, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1956 [dostęp 2023-08-19] (ang.).
  12. ↑ Friedrich Engels, W kwestii mieszkaniowej, Książka i Wiedza, 1949 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  13. ↑ Mark Gayn, Dziennik japoński, Książka i Wiedza, 1954 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  14. ↑ Mihail Vasil’evič Lomonosov, Pisma filozoficzne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1956 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  15. ↑ Karl Marx, Dzieła: Marzec 1872 – maj 1875 / [Tłum. Jerzy Dewitz ; Kazimierz Błeszyński u. a. Red. Izabela Strumińska], Książka i Wiedza, 1969 [dostęp 2023-08-19] (niem.).
  16. ↑ Mehring, Legenda o Lessingu. Przyczynek do historii i krytyki pruskiego desoptyzmu i klasycznej literatury, tłum. K. Błeszyński [online], google.com [dostęp 2023-08-19].
  17. ↑ Kazimierz Błeszyński, Andrzeja Struga postawa duchowa, 1938 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  18. ↑ Twórczość, RSW „Prasa-Książa-Ruch”, 1991 [dostęp 2023-08-19] (pol.).
  19. ↑ Uchwałą Rady Państwa z dnia 28 lutego 1955 r. nr 0/350 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki – odznaczeni zostają „Medalem 10-lecia Polski Ludowej”, OpenLEX, 28 lutego 1955 [dostęp 2023-08-20] (pol.).
  20. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 19 lipca 1955 r. nr 0/1310., 19 lipca 1955.
  21. ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m. Łodzi, t. 11, bc.wbp.lodz.pl, 14 października 1965 [dostęp 2023-08-19].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.