 Okładka pisma | |
| Państwo | |
|---|---|
| Adres |
Warszawa |
| Język |
polski |
| Pierwszy numer |
1901 |
| Ostatni numer |
1907 |
| OCLC | |
.svg.png.webp){kind=small}
z pierwszego numeru pisma
Chimera: miesięcznik poświęcony sztuce i literaturze – czasopismo literacko-artystyczne wydawane nieregularnie w latach 1901–1907 w Warszawie. Redaktorem i kierownikiem artystycznym pisma był Zenon Przesmycki (Miriam).
Charakterystyka czasopisma
„Chimera” zajmowała wyjątkową pozycję na mapie polskich czasopism literackich. Była pierwszym tak starannie wydawanym periodykiem, w całości poświęconym sztuce – pisała o nim Anna Szczepańska – elitarnym, o niewielkim nakładzie, programowo skierowanym do wąskiej grupy odbiorców”[1]. Utwory publikowane w „Chimerze” nie prezentowały jednego wybranego nurtu literackiego; Zenon Przesmycki w doborze dzieł kierował się jedynie walorami artystycznymi, odrzucał zaś sztukę popularną. Za tekst programowy czasopisma uważało się głośny artykuł Miriama Walka ze sztuką[2].
Z początku „Chimera” wydawana była jako miesięcznik, jednak już w pierwszym roku funkcjonowania pisma kolejne zeszyty zaczęły ukazywać się nieregularnie; ogółem opublikowano 30 zeszytów. Nakład wynosił 600 egzemplarzy, z czego jedynie około 400 znajdowało nabywców. Archiwum „Chimery” spłonęło podczas powstania warszawskiego.
W redakcji „Chimery” – w Warszawie, początkowo przy ulicy Książęcej 7, od połowy roku 1902 przy ulicy Nowy Świat 22, a pod koniec funkcjonowania czasopisma przy ulicy Widok 13[3] – Zenon Przesmycki organizował wystawy i pokazy sztuki, m.in. zbiorów Feliksa Jasieńskiego.
Wybrani współpracownicy
W „Chimerze” publikowali czołowi poeci i prozaicy Młodej Polski, m.in.: Wacław Berent, Antoni Lange, Bolesław Leśmian, Zofia Nałkowska, Jan Lemański, Feliks Jasieński, Jan Kasprowicz, Stefan Żeromski, Władysław Stanisław Reymont, Stanisław Przybyszewski, Leopold Staff, Stanisław Wyspiański, Maria Komornicka, Stanisław Korab-Brzozowski, Tadeusz Miciński, Stanisław Wyrzykowski. W czasopiśmie opublikował także swoją pracę lekarz psychiatra i filozof medycyny Kazimierz Filip Wize[4].
Czołowymi ilustratorami „Chimery” byli Edward Okuń, Franciszek Siedlecki i Józef Mehoffer. Ferdynand Ruszczyc był autorem okładek w latach 1904–1907.
Biblioteka „Chimery”
Poza czasopismem dodatkowo wydawana była książkowa Biblioteka „Chimery”:
- Hugo von Hofmannsthal, O wierszach dialog, przeł. Stanisław Wyrzykowski
- Maria Komornicka vel. Piotr Odmieniec Włast, Biesy
- Friedrich Nietzsche, Dusza dostojna, przeł. Stanisław Wyrzykowski
- Joséphin Péladan, Ostatni wykład Leonarda, przeł. Miriam
- Władysław Reymont, Komurasaki
- Jan Rundbaken, Śladem Rosynanta
- Marcel Schwob, Krucjata dziecięca, przeł. Miriam
- Auguste de Villiers de L’Isle-Adam, Axel, przeł. Miriam
- Julius Zeyer, Król Kofetua, przeł. Miriam
- Stefan Żeromski, Powieść o Udałym Walgierzu
Przypisy
- ↑ Anna Szczepańska, „Chimera”. Tekstowa kolekcja Zenona Przesmyckiego, Gdańsk 2008, s. 7.
- ↑ Zenon Przesmycki, Walka ze sztuką, [w:] tegoż, Wybór pism krytycznych, tom 2, oprac. Ewa Korzeniewska, Kraków 1967.
- ↑ Anna Szczepańska, „Chimera”. Tekstowa kolekcja Zenona Przesmyckiego, Gdańsk 2008, s. 210.
- ↑ Kazimierz Filip Wize, Okeanos (fragment), „Chimera”, 1907, t. 10, z. 20, s. 498–450.
Bibliografia
- G. Bąbiak, Metropolia i zaścianek. W kręgu „Chimery” Zenona Przesmyckiego, Warszawa 2002.
- Anna Szczepańska, „Chimera”. Tekstowa kolekcja Zenona Przesmyckiego, Gdańsk 2008.
Linki zewnętrzne
- Czasopismo „Chimera” w wersji cyfrowej (Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa)
- Czasopismo „Chimera” w wersji cyfrowej (Biblioteka im. Wacława Borowego)
- Czasopismo „Chimera” w wersji cyfrowej (Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa)
- Czasopismo „Chimera” w wersji cyfrowej (Internet Archive)