Karp zatorski – odmiana handlowa karpia, hodowanego w stawach rybnych w okolicy Zatora.
Odmiana powstała w ciągu wielowiekowego procesu hodowli i krzyżowania, zapoczątkowanego prawdopodobnie już w średniowieczu przez zakon cystersów, który trudnił się m.in. gospodarką rybacką i zakładaniem stawów hodowlanych. Obecnie oferowana na rynku odmiana jest hybrydą oryginalnego karpia hodowanego w stawach zatorskich z liniami hodowlanymi z Węgier, Jugosławii i Izraela, a także z linią gołyską. Ryba posiada ubarwienie oliwkowo-niebieskie, jest dobrze wygrzbiecona, ma zwartą formę i szybko ulega wzrostowi (do około 1100-1800 gramów). Posiada dużą masę mięsną. Smak ma delikatny i świeży, zapach silnie rybny[1].
Efektywną gospodarkę rybną w okolicy Zatora zapoczątkowano w XIV wieku (już w XII wieku rozwijało się tu wcześniejsze rybołówstwo). Legenda głosi, że pierwsze stawy wykopali tatarscy jeńcy. Inicjatorami budów byli miejscowi notable, co przejawia się w nazewnictwie akwenów – m.in. Staw Kasztelan czy Starosta. Gospodarka rybacka na ziemi zatorskiej ma charakter ciągły i była przekazywana z pokolenia na pokolenie, stąd mieszkańców tego rejonu nazywano potocznie w XIX i na początku XX wieku karpikami lub karpianami[1].
Obecnie hodowla karpi zatorskich prowadzona jest w następujących gminach: Zator, Spytkowice i Przeciszów (wspólny projekt Dolina Karpia – obszar ten obejmuje 134 km²[2]). Nadal większość prac dwuletniego cyklu hodowlanego wykonywana jest ręcznie[1]. Karmienie odbywa się pokarmem stawowym oraz za pomocą pszenicy, jęczmienia, pszenżyta i kukurydzy od lokalnych wytwórców[2].
28 lutego 2007 karp zatorski został wpisany na listę produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w kategorii produkty rybołówstwa w województwie małopolskim[3]. 20 maja 2011 nazwa „karp zatorski” została zarejestrowana przez Komisję Europejską jako Chroniona Nazwa Pochodzenia dla gmin Spytkowice, Przeciszów i Zator[2].
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 Katarzyna Siwiec, Mieczysław Czuma, Zasmakuj w Małopolsce. Produkty regionalne, Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa Małopolskiego, Kraków, 2013, s.14-15, ISBN 978-83-63091-97-2
- 1 2 3 Trzy Znaki Smaku
- ↑ Karp zatorski. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2018-06-03. [dostęp 2019-12-01].