Karl Szmidt (ros. Карл Шмидт, niem. Karl Ferdinand Schmidt, rum. Carol Schmidt; ur. 25 czerwca 1846 r. w Bielcach, zm. 1928 w Kiszyniowie) – burmistrz Kiszyniowa w latach 1877-1903, rzeczywisty radca stanu^[1].

Życiorys

Pochodził z zamożnej rodziny - był synem lekarza, bałtyckiego Niemca, i jego żony, Polki z pochodzenia. Urodzony w Bielcach, od 11. roku życia mieszkał z rodzicami w Kiszyniowie. Tam też ukończył gimnazjum. Przez dwa lata studiował na wydziale matematyczno-fizycznym Uniwersytetu Kijowskiego, ale przerwał naukę. Następnie wstąpił na wydział prawa Cesarskiego Uniwersytetu Noworosyjskiego w Odessie, który ukończył, uzyskując stopień doktora nauk prawnych. Po studiach wrócił do Besarabii i pracował najpierw jako pomocnik śledczego w ujeździe benderskim, a następnie śledczy ds. karnych w okręgu kiszyniowskim^[1]. W 1872 r. otrzymał również honorową godność sędziego pokoju^[1].

W 1877 r. niespełna 30-letni Szmidt został wybrany na burmistrza Kiszyniowa. Jego głównym zadaniem było przekształcenie prowincjonalnego i mało reprezentacyjnego ośrodka miejskiego w nowoczesną stolicę guberni. Pod kierunkiem Szmidta uporządkowano i oczyszczono miasto, zainstalowano oświetlenie uliczne, wzniesiono szereg budynków użyteczności publicznej^[1]. Wśród nich były budynek Sądu Okręgowego w Kiszyniowie, nowe szpitale, Muzeum Ziemstwa, dom inwalidów wojennych na Ryszkanowce z kaplicą, sala koncertowa (nie przetrwała)^[1] oraz ratusz, oddany do użytku w 1901 r.^[2]. Szmidt przeznaczał miejskie fundusze na rozwój kiszyniowskich szkół ogólnokształcących i zawodowych^[1] Zdecydował o uruchomieniu w Kiszyniowie pierwszej linii tramwaju konnego^[3]. Zainicjował budowę pomnika Aleksandra Puszkina. Władał, oprócz ojczystego języka niemieckiego oraz języka rosyjskiego, także językiem rumuńskim i interesował się kulturą mołdawską^[1].

Karl Szmidt odszedł ze stanowiska burmistrza Kiszyniowa w 1903 r., wstrząśnięty pogromem kiszyniowskim. Podczas napaści na kiszyniowskich Żydów przechowywał w swoim domu kilka rodzin żydowskich, a następnie organizował zbiórkę funduszy dla ofiar przemocy^[1]. Do 1908 r. pozostawał honorowym sędzią pokoju i członkiem zarządu Towarzystwa Kredytowego w Kiszyniowie. Do końca życia angażował się w działalność charytatywną, wspierając stołówki dla ubogich^[1]. Zmarł w Kiszyniowie i został pochowany na wielowyznaniowym Cmentarzu Centralnym^[4], w kwaterze ewangelicko-augsburskiej. Jego grób został zniszczony, gdy władze radzieckie postanowiły zlikwidować tę część cmentarza i zbudować kino im. 40 lat Komsomołu^[1].

Jeszcze za jego życia nazwano jego imieniem ulicę w Kiszyniowie. Ulicę Szmidta w 1944 r. przemianowano na Stalingradzką. W latach 1961-1990 r. była to ulica 25 Października, następnie - metropolity Warłaama^[1].

W 2014 r. w Kiszyniowie, na skwerze przed budynkiem Filharmonii Narodowej, został odsłonięty jego pomnik-popiersie^[3].

Przypisy