Kalendarium historii Filipin – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Filipin.

Czasy najdawniejsze

  • XXX w. p.n.e. – pierwsi ludzie dotarli na ziemię należące obecnie do Filipin[1]
  • XII w. p.n.e. – początek osadnictwa wysp[2]
  • VI–X w. – nasilenie procesu osiedlenia Filipin[2]
  • X w. – powstały pierwsze lokalne królestwa[1]
  • X w. – mieszkańcy wysp rozpoczęli handel z ludnością sąsiednich wysp oraz z Chinami[2]
  • koniec XV. – za pośrednictwem Brunei, na Filipinach pojawił się islam[2]
  • pomiędzy 1512–1523 – Portugalczycy odkryli Filipiny[3]
  • 17 marca 1521 – na Filipiny dotarła wyprawa Magellana[3]
  • 27 kwietnia 1521 – na Filipinach zginął Ferdynand Magellan
  • 1542 – Filipiny stały się hiszpańską kolonią[4]

Hiszpańskie panowanie

  • 1543 – na cześć następcy tronu hiszpańskiego Filipa II, wyprawa Ruya Lópeza de Villalobosa nadała wyspom nazwę „Filipiny”[2]
  • 1565 – na wyspie Cebu powstała pierwsza osada, założona przez ekspedycję Miguela Lópeza de Legazpi[2]
  • 1571 – Hiszpanie osiedlili się w wiosce plemiennej Manila, która stała się siedzibą administracji hiszpańskiej[2]
  • XVI w. – stopniowy podbój archipelagu przez Hiszpan[2]
  • XVII–XVIII w. – okres odpierania przez Hiszpanów prób penetracji Filipin przez inne państwa europejskie (głównie Anglię i Holandię)[2]
  • 1872 – w mieście Cavite wybuchło powstanie antyhiszpańskie[2]
  • 1892 – powstały tajne organizacje patriotyczne: Katipunan (dążąca do niepodległości Filipin) i Liga Filipińska (domagająca się reform od Hiszpanii)[2]
  • 1896 – na wezwanie przywódcy Katipunan, Andrésa Bonifacia, wybuchło powstanie antyhiszpańskie[2]
  • 1889 – USA zatopiły hiszpańską armadę w Zatoce Manilskiej[4]
  • 12 czerwca 1898 – powstańcy ogłosili niepodległość Filipin (nie uznanego przez Stany Zjednoczone, które zabiły ponad 200 tys. Filipińczyków)[4]
  • 1898 – na mocy traktatu paryskiego, Stany Zjednoczone ustanowiły na wyspach własne rządy[2]

Amerykańskie panowanie

  • 1899 – Zgromadzenie Narodowe Filipin wybrało na prezydenta Emilio Aguinalda i uchwaliło konstytucję[2]
  • lata 20. XX w. – na Filipinach zaczęły powstawać pierwsze związki zawodowe oraz lewicowe stowarzyszenia chłopskie[2]
  • 1934 – Kongres USA przyznał Filipinom autonomię na 10 lat[2]
  • 7 grudnia 1941 – Japonia zaatakowała Filipiny[2]
  • 14 października 1943 – władze japońskie proklamowany niepodległość Filipin i utworzyły marionetkowy rząd[2]
  • październik 1944–lipiec 1945 – wyparcie Japończyk z Filipin przez wojska amerykańskie[2]
  • lipiec 1946 – proklamowanie niepodległości Filipin[2]

Niepodległe Filipiny

  • 1947 – Stany Zjednoczone i Filipiny podpisały układy o bazach i pomocy wojskowej, gwarantujący posiadanie przez USA baz na terenie Filipin na okres 99 lat (okres ten skrócono w wyniku późniejszych ustaleń)[2]
  • 1966 – prezydentem Filipin został Ferdinand Marcos[2]
  • 1969 – powstał Narodowy Front Wyzwolenia Moro (MNLF) dążący do utworzenia autonomii dla obszarów zamieszkanych przez ludność muzułmańską ba wyspach Sulu i Mindanao[2]
  • 1969 – Ferdinand Marcos ponownie objął urząd prezydenta[4]
  • 1969 – MNLF rozpoczęło działania partyzanckie, które do 1985 roku przyniosło 40 tys. ofiar[5]
  • 1972 – wprowadzenie stanu wyjątkowego[2]
  • 1972 – zdelegalizowano partię polityczne[4]
  • 1973 – uchwalono nową konstytucję[2]
  • 1978 – złagodzono stan wyjątkowy[4]
  • 1981 – ponownie złagodzono stan wyjątkowy[4]
  • 21 sierpnia 1983 – został zamordowany przywódca opozycji Filipin, Benigno Aquino[6]
  • 1983 – ugrupowania opozycyjne utworzyły blok polityczny pod nazwą Siła Ludu[2]
  • 1984 – przeprowadzono wybory do Zgromadzenia Narodowego[4]
  • 1985 – Stany Zjednoczone rozpoczęły program pomocy gospodarczej i wojskowej[4]
  • 1986 – przeprowadzono wybory parlamentarne, które wygrał Marcos. Wyniki wyborów zostały uznane za sfałszowane[2]
  • 1986 – w wyniku masowych protestów społecznych prezydentem została Corazon Aquino[2]
  • luty 1987 – w wyniku referendum uchwalono nową konstytucję[4]
  • sierpień 1987 – przeprowadzono nieudany zamach stanu skierowany przeciwko Aquino[4]
  • 28 września 1989 – na wygnaniu zmarł Marcos[4]
  • listopad 1989 – w referendum lokalnym odrzucono projekt połączenia trzynastu południowych prowincji w region autonomiczny[4]
  • październik 1990 – przeprowadzono nieudany zamach stanu przeciwko Aquino[4]
  • czerwiec 1991 – w wyniku wybuchu wulkanu Pinatubo zginęły 343 osoby, a od 100 do 200 tys. osób straciło dach nad głową[4]
  • 1992 – zlikwidowano amerykańskie bazy wojskowe na Filipinach[2]
  • 1992 – prezydentem został Fidel Ramos[2]
  • 11 maja 1998 – prezydentem został Joseph Estrada[2][4]
  • 13 listopada 2000 – filipiński parlament oskarżył Josepha Estradę o nadużywanie władzy, nepotyzm i korupcję[4]
  • 2001 – Joseph Estrada podał się do dymisji w wyniku oskarżeń o korupcję – prezydentem została Gloria Macapagal-Arroyo[2]
  • lipiec 2003 – przeprowadzono nieudany zamach stanu przeciwko parlamentowi[2]
  • 2003 – islamska organizacja terrorystyczna Abu Sajef przeprowadziła serię ataków terrorystycznych[4]
  • 30 czerwca 2010 – prezydentem został Benigno Aquino III
  • 2015 – rebelianci islamscy otrzymali wsparcie od ISIS i Al-Kaidy[7]

Przypisy

  1. 1 2 Wojciech Tomaszewski: Filipiny przed kolonizacją. Histmag, 2014-06-07. [dostęp 2016-04-10]. (pol.).
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Filipiny. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-04-10].
  3. 1 2 Wojciech Tomaszewski: Europejczycy odkrywają Filipiny, czyli kto zabił Ferdynanda Magellana?. Histmag, 2014-06-14. [dostęp 2016-04-10]. (pol.).
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Oxford Wielka Encyklopedia Świata. T. 4. Poznań: Oxford Educational, 2004, s. 133-135. ISBN 83-7325-544-3.
  5. ↑ Ivan Molloy: Revolution in the Philippines: The Question of an Alliance between Islam and Communism. University of California Press. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
  6. ↑ Benigno Aquino, Jr., [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-04-10] (ang.).
  7. ↑ Peter Bergen: ISIS goes global. CNN, 2015-03-09. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.