Kępkowiec białawy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

kępkowcowate

Rodzaj

kępkowiec

Gatunek

kępkowiec białawy

Nazwa systematyczna
Lyophyllum connatum (Schumach.) Singer
Schweiz. Z. Pilzk. 17: 55 (1939)
Blaszki kępkowca białego
Owocniki tworzą gęste kępy

Kępkowiec białawy (Lyophyllum connatum (Schumach.) Singer) – gatunek grzybów należący do rodziny kępkowcowatych (Lyophyllaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lyophyllum, Lyophyllaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1803 r. Heinrich Christian Friedrich Schumacher nadając mu nazwę Agaricus connatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1939 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Lyophyllum[1]. Synonimy naukowe:[2]:

  • Agaricus connatus Schumach. 1803
  • Agaricus hebepodius Fr. 1821
  • Clitocybe connata (Schumach.) Gillet 1874
  • Clitocybe connata var. congolensis Beeli 1927
  • Gyrophila connata (Schumach.) Quél. 1886
  • Clitocybe connata var. hebepodia (Fr.) Sacc. 1887
  • Clitocybe connata var. micheliana Bres.
  • Gyrophila connata (Schumach.) Quél. 1886
  • Lyophyllum connatum (Schumach.) Singer 1939 var. connatum
  • Tricholoma connatum (Schumach.) Ricken 1915

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako podblaszek zrosły[3].

Morfologia

Zazwyczaj owocniki wyrastają kępkami, a ich trzony zrośnięte są u nasady. Czasami zrastają się także kapelusze[4].

Kapelusz

Średnica 3–10 cm, za młodu półkulisty, potem wypukły z podwiniętym brzegiem. Na starość staje się rozpostarty z ostrym i często nieregularnie pofałdowanym brzegiem. Powierzchnia gładka, matowa, zamszowo błyszcząca w kolorze od białego do jasnoszarego[5].

Blaszki

Bardzo gęste, wykrojone, lub krótko zbiegające na trzon. Ostrza równe. Za młodu białe, potem kremowe[4].

Trzon

Wysokość 4–12 cm, grubość do 2 cm, cylindryczny ze zwężoną podstawą, za młodu pełny, potem pusty. Kolor biały, dopiero u starszych okazów żółknie, powierzchnia matowa i łuskowata[5].

Miąższ

Biały, nie zmieniający zabarwienia po przekrojeniu, jędrny, elastyczny. Smak nieznaczny, zapach niewyraźny[6].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki gładkie, elipsoidalne, o rozmiarach 6–7 × 3,5–4 μm[7].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Korei i Nowej Zelandii[8]. W Polsce jest pospolity[4].

Rozwija się w lasach liściastych, mieszanych i iglastych oraz w parkach, na brzegach strumieni i w miejscach wilgotnych. Owocniki wytwarza od sierpnia do października, gromadnie[3].

Znaczenie

Saprotrof[3]. W zależności od źródła traktowany jako grzyb jadalny lub trujący. Za jadalny uważany jest np. w atlasach Wojewody[7] i Dermeka, który podaje, że jadalne są tylko kapelusze i nadają się do zup i marynowania[6]. Za jadalny uważany jest w Rosji[9]. Atlas Pavola Škubli uznaje go za grzyb trujący[5], a w atlasie Gmindera jest notka, że prawdopodobnie zawarta w tym grzybie liofilina jest substancją mutagenną[10]. W związku z tak niejednoznacznymi opiniami na przydatność spożywczą tego grzyba należy go uważać za grzyb niejadalny, tym bardziej, że może być pomylony z trującymi lejkówkami.

Gatunki podobne

Podblaszek zrosły często mylony jest z białymi lejkówkami. W pewny sposób można go od nich odróżnić reakcją z siarczanem żelazowym: podczas niej lejkówki barwią się na fioletowo, podblaszek nie wchodzi tę w reakcję[10].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
  3. 1 2 3 Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.
  5. 1 2 3 4 5 6 Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
  6. 1 2 Aurel Dermek: Grzyby. 1981. ISBN 83-217-2357-8.
  7. 1 2 Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
  8. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].
  9. ↑ Eric Boa: Wild edible fungi : A global overview of their use and importance to people. FAO, 2004, seria: Non-wood Forest Products 17. ISBN 92-5-105157-7.
  10. 1 2 Andreas Gminder: Atlas grzybów jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.