Jurków
wieś
Ilustracja
Zabytkowy kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Jurkowie
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

limanowski

Gmina

Dobra

Wysokość

530[1] m n.p.m.

Liczba ludności (2022)

1249[2]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-643[3]

Tablice rejestracyjne

KLI

SIMC

0423858

Położenie na mapie gminy Dobra
Mapa konturowa gminy Dobra, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Jurków”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Jurków”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Jurków”
Położenie na mapie powiatu limanowskiego
Mapa konturowa powiatu limanowskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Jurków”
Ziemia49°41′19″N 20°14′00″E/49,688611 20,233333[4]

Jurków – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Dobra.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jurków. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego.

Geografia

Jurków położony jest w północno-zachodniej części powiatu limanowskiego w województwie małopolskim.

Znajdująca się w Beskidzie Wyspowym miejscowość ma atrakcyjne dla turystów i letników położenie pomiędzy najwyższymi jego szczytami: Mogielicą, Łopieniem i Ćwilinem. Przez wieś przepływa potok Jurkówka. Jurków zajmuje dno doliny oraz dolne, łagodne i równinne stoki. Zabudowania położone są na wysokości ok. 490–570 m n.p.m.[5]

Rzeźba okolicznego terenu ma charakter górzysty. Znajdują się tu średnie góry, przecinane wąskimi dolinami potoków[6].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Jurków[7][8]
części wsiCzerniki, Do Maludego, Folwark, Gdowicze, Judy, Krawce, Kuligi, Parużniki, Potok, Pólkówka, Rubisie, Siciarze, Słuchany, Szerszenie, Szlagi, Śliwówka, Trzopki, Urbasie, Wróblówka, Zawady

Historia

Pierwsze wzmianki o Jurkowie pochodzą z 1364 roku, w dokumencie erygującym parafię w Dobrej. Wspomniana jest tam również wieś Jurze – obecny Jurków. Wieś w tych czasach była częścią tzw. klucza dobrzańskiego, będącego własnością rodu Lubomirskich. Następnie zarząd nad Jurkowem przechodził kolejno w ręce rodów: Ratołdów, Błędowskich, Pieniążków, Lubomirskich i Małachowskich.

W XIX wieku Jurków, podobnie jak cała okolica, znacznie ucierpiał na skutek rabunkowego wycinania lasów dla celów przemysłowych[9].

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[10].

Rolnictwo

Jurków ma typowo rolniczy charakter. Większość jego obszaru zajmują łąki, na których hodowane jest bydło mleczne. W uprawach przeważają rośliny zbożowe i pastewne[6].

Relatywnie duży jest obszar wsi zajęty pod sady, plantację aronii i porzeczki[6].

Gospodarstwa są niewielkie, a należące do nich grunty znacznie rozdrobnione i oddalone od zabudowań. Większość z nich nie jest samowystarczalna[6].

Turystyka

Największą atrakcją Jurkowa jest drewniany kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy z 1913, należący do parafii w Jurkowie, oraz znajdująca się przy nim stara plebania.

Miejscowość stanowi dobrą bazę wypadową do zwiedzenia nie tylko tych pobliskich szczytów, ale również dalszych. Umożliwiają to przechodzące przez miejscowość szlaki turystyki pieszej i rowerowej.

Szlaki turystyczne
szlak turystyczny niebieski – niebieski z Kasiny Wielkiej przez Śnieżnicę, przełęcz Gruszowiec, Ćwilin, Jurków, Mogielicę do Szczawy.
Szlaki rowerowe

W okolicach Jurkowa znajdują się cztery szczyty umożliwiające starty na paralotni. Są to Śnieżnica, Ćwilin, Mogielica oraz Łopień.

Jurków posiada również bazę noclegową: schronisko młodzieżowe czynne przez cały rok i gospodarstwa agroturystyczne. W centrum wsi znajduje się restauracja.

Religia

W roku 1913 biskup Leon Wałęga podjął decyzję o wyłączeniu obszaru Jurkowa z parafii w Dobrej. Rozpoczęto wówczas budowę świątyni. 10 maja 1925 została erygowana samodzielna parafia[11].

Przypisy

  1. ↑ A. Matuszczyk, s.71
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 409 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 47718
  5. ↑ Geoportal.gov.pl [online], geoportal.gov.pl [dostęp 2020-02-25] (pol.).
  6. 1 2 3 4 Maria Widomska-Palka: Sołectwo Jurków. Urząd Gminy Dobra, 19-04-2005. [dostęp 2010-10-17]. (pol.).
  7. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  9. ↑ A. Matuszczyk, s.72
  10. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-03].
  11. ↑ P. Skoczek, s.16

Bibliografia

  • Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 16-21. ISBN 978-83-88383-43-4.
  • Andrzej Matuszczyk: Beskid Wyspowy. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2008, s. 71-72. ISBN 978-83-89188-78-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.