Jan Kosina
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1859
Strzyżów

Data i miejsce śmierci

15 lutego 1943
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

leśnik

Narodowość

polska

Uczelnia

Politechnika Lwowska

Małżeństwo

Paulina z d. Girtler

Dzieci

Jan, Stanisław, Andrzej, Piotr, Helena

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi

Jan Maciej Kosina (ur. 1859 w Strzyżowie, zm. 15 lutego 1943 w Sanoku) – inżynier leśnik, geometra, mierniczy przysięgły, działacz społeczny.

Życiorys

Były dom rodziny Kosinów w Sanoku
Grobowiec Jana i Pauliny Kosinów w Sanoku

Protoplastą rodu Kosinów był XVII-wieczny czeski powstaniec, Jan Kozina[1]. Jan Maciej Kosina pochodził z czeskiej chłopskiej (później ziemiańskiej) zubożałej rodziny. Był pierwszym Polakiem w rodzie. Jego dziadkami był Mathyas Kozina (ok. 1780–1840, właściciel dóbr Chotiměř k. Domažlic) i Katarzyna Auřada, a rodzicami Józef Kozina-Kosina (1816–1870, zarządca browarów w Dukli) i Maria Wojnarowska[2]. Zgodnie z tradycją rodzinną w kolejnych pokoleniach rodu, najstarszy z synów otrzymywał imię czeskiego protoplasty Jana[3].

Jan Maciej Kosina urodził się w Strzyżowie[4]. Ukończył szkołę średnią, a następnie został absolwentem Hochschule für Bodenkultur w Wiedniu (Akademia Górniczo-Leśna[5]) uzyskując tytuł inżyniera leśnictwa. Pracował jako nadleśniczy w leśnictwie państwowym Austro-Węgier w rejonie Lwowa, Tarnopola, później w Starzawie i Berehach Dolnych. Był autorem prac odkrywczych, był współpracownikiem czasopisma „Sylwan”, został wykładowcą i członkiem komisji egzaminacyjnej na Wydziale Leśnictwa Politechniki Lwowskiej[6][7], członkiem komisji egzaminacyjnej dla samoistnych gospodarzy leśnych. Działał w zarządzie Polskiego Towarzystwa Leśnego.

Po zakończeniu austriackiej służby państwowej został sądowym mierniczym przysięgłym, od 1904 prowadził własną kancelarię w Sanoku (był w niej zatrudniony m.in. Stanisław Beksiński). 21 września 1913 złożył przysięgę obejmując stanowisko rządowo upoważnionego inżyniera lasowości (leśnictwa) w Sanoku[8][9]. Po wybuchu I wojny światowej od 12 listopada 1914 wraz z bliskimi przebywał w Wiedniu[10]. U schyłku wojny w listopadzie 1918 był jednym z przełożonych sformowanego wówczas z sanockich harcerzy „Pogotowia Młodzieży”[11][12]. Został członkiem wydziału (zarządu) zawiązanego 22 maja 1919 Koła Przyjaciół Harcerstwa w Sanoku[13][14].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości jako rządowo upoważniony cywilny geometra złożył przysięgę 22 kwietnia 1921[15]. W okresie II Rzeczypospolitej jako cywilny geometra był rządowo upoważnionym cywilnym inżynierem leśnictwa[16]. 22 kwietnia 1921 złożył przysięgę i został wpisany na listę mierniczych przysięgłych w Polsce[17][18][19]. Prowadził prace miernicze na rzecz metropolity Andrzeja Szeptyckiego oraz wielu właścicieli dóbr w Galicji. W 1921, 1923, 1924 był powoływany na liście znawców z zawodu leśnictwa dla oszacowania przedmiotów i gruntów, mogących ulec wywłaszczeniu dla kolei żelaznej oraz do wyznaczenia wynagrodzeń za wywłaszczenie praw wodnych[20][21][22]. Brał udział w zalesianiu parku miejskiego im. Adama Mickiewicza w Sanoku. W latach 30 XX w. był autorem projektu połączenia kolejek wąskotorowych w Bieszczadach z Łańcutem przy pomocy energii elektrycznej z elektrowni Myczkowce-Zwierzyń (realizację uniemożliwił wybuch II wojny światowej). W ostatnim okresie życia był nadleśniczym inspekcji leśnej i lasów prywatnych.

Funkcjonował na polu organizacji i życia społecznego. W 1929 był jednym z założycieli sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[23], w którym pełnił funkcję zastępcy prezesa[24]. Działał w Towarzystwie Szkoły Ludowej w Sanoku[25] i Towarzystwie Polskiej Ochronki Dzieci Chrześcijańskich[26] (był opiekunem ochronki[27]) oraz był prezesem oddziału sanockiego Ligi Katolickiej[28], działającej przy parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku[29]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” od 1912[30][31]. Był członkiem wspierającym Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku[32].

11 listopada 1937 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za zasługi na polu pracy społecznej[33].

Pod koniec XIX wieku jego żoną została Austriaczka, Paulina z domu Girtler von Kleeborn (1862–1945)[6][7], absolwentka Konserwatorium Muzycznego we Lwowie, początkowo była pianistką[6]. Oboje mieli pięcioro dzieci, czterech synów: najstarszy Jan Józef (1894–1940, oficer dyplomowany Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej; jego synem był Jan Juliusz, 1924–1998), Stanisław (1896–1988, doktor praw, konsul), Andrzej (1898–1920, ofiara wojny polsko-bolszewickiej, kawaler Orderu Virtuti Militari), Piotr Zbigniew[34] (1902–1939, inżynier leśnik, zginął od bomby podczas kampanii wrześniowej[35]) oraz córka Helena (1900–2000, nauczycielka języka polskiego, działaczka społeczna)[6][7] (1900–2000). Ich dzieci przychodziły na świat w różnych miejscowościach wskutek zmian miejsca służby inżyniera Kosiny. Jan Maciej i Paulina Kosinowie należeli do III Zakonu franciszkańskiego i Sodalicji Mariańskiej.

Około 1905 rodzina Kosinów przeprowadziła się na stałe do Sanoka. Zamieszkiwała w wynajmowanych lokalach: wpierw w domu przy ulicy Podgórze, pomiędzy Schodami Serpentyny i Franciszkańskimi[36], następnie w domu należącym do notariusza z Leska, Tomasika, przy obecnej ulicy Władysława Sikorskiego[37], po I wojnie światowej na piętrze w kamienicy Gerardisów przy ulicy Kazimierza Wielkiego[38] (wówczas pod adresem numeru 8[39]). Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1928 Jan Kosina został uznany przynależnym do gminy Sanok[40]. Ze ww. mieszkania mieszkania po wybuchu II wojny światowej i wobec odmowy podpisania Volkslisty przez Paulinę Kosinę zostali wydaleni i zamieszkali wówczas na piętrze kamienicy Hasenlaufa, u zbiegu ulic Jagiellońskiej i Tadeusza Kościuszki, gdzie przebywali do śmierci[38]. Podczas okupacji niemieckiej Jan Kosina współdziałał w ramach polskiej konspiracji w zakresie przerzutów transgranicznych na Węgry.

Jan Kosina zmarł 15 lutego 1943 w Sanoku[41][4] i dwa dni później został pochowany na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku[42].

Przypisy

  1. ↑ Paweł Kosina. Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. „Góra Przemienienia”, s. 11, 22 (14) z 28 maja 2006. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku.
  2. ↑ Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. Sanok: Stowarzyszenie Przyjaciół Heleny Kosiny w Sanoku, 2006, s. 9. ISBN 83-924210-0-0.
  3. ↑ Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. Sanok: Stowarzyszenie Przyjaciół Heleny Kosiny w Sanoku, 2006, s. 20. ISBN 83-924210-0-0.
  4. 1 2 Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1926 do 1956 r.. Sanok. s. 102 (poz. 1500).
  5. ↑ Paweł Kosina. Pro memoria. Inż. Jan Kosina – nestor leśnictwa małopolskiego (w 50–lecie zgonu). „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 217, 1995. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka. ISSN 0557-2096.
  6. 1 2 3 4 Adam Klisko: Aby więcej wiedzieć. niedziela.pl. [dostęp 2014-02-24].
  7. 1 2 3 Stowarzyszenie Przyjaciół Heleny Kosiny. Życiorys patronki. sanok.civ.pl. [dostęp 2014-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2014)].
  8. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 40 z 28 września 1913.
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 964.
  10. ↑ Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914–1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 140.
  11. ↑ Czesław Mazurczak: Harcerstwo Sanockie 1910–1949. Kraków: Harcerska Oficyna Wydawnicza, 1990, s. 27.
  12. ↑ Wojciech Sołtys, Pierwsze miesiące wolności. Życie gospodarcze społeczne i polityczne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 507.
  13. ↑ Kronika. Koło przyjaciół harcerstwa w Sanoku. „Ziemia Sanocka”. 14, s. 3, 1 czerwca 1919.
  14. ↑ Czesław Mazurczak: Harcerstwo Sanockie 1910–1949. Kraków: Harcerska Oficyna Wydawnicza, 1990, s. 34.
  15. ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 110 z 18 maja 1921.
  16. ↑ Kalendarz powszechny „Haliczanin” na rok pański 1925. Lwów: 1925, s. 25.
  17. ↑ Z Ministerstwa Robót Publicznych. Wykaz mierniczych przysięgłych i geometrów cywilnych, upoważnionych do wykonywania zawodu mierniczego. „Przegląd Mierniczy”. Nr 1, s. 14, Sierpień 1924.
  18. ↑ Wykaz mierniczych przysięgłych, upoważnionych w myśl ustawy z dnia 15 lipca 1925 r. do wykonywania prac mierniczych na terenie całego Państwa. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, 1932, s. 10.
  19. ↑ Spis mierniczych przysięgłych w myśl ustawy z dn. 15 lipca 1925 r. do wykonywania prac mierniczych na terenie całego Państwa. „Przegląd Mierniczy”. Nr 5, s. 108, Maj 1936.
  20. ↑ Zawiadomienia. Lista znawców. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 81, Nr 5 z 1 marca 1921.
  21. ↑ Zawiadomienia. Lista znawców. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 128, Nr 5 z 1 marca 1923.
  22. ↑ Zawiadomienia. Lista znawców. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”, s. 338, Nr 12 z 15 czerwca 1924.
  23. ↑ Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2005-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)].
  24. ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 607.
  25. ↑ Kronika sanocka. Zjazd oświatowy T. S. L. w Sanoku. „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, s. 12, Nr 126 z 8 maja 1932.
  26. ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 598, 603.
  27. ↑ Borys Łapiszczak: Sanok w dawnym Województwie Lwowskim na starej pocztówce i fotografii. Cz. IX. Sanok: Poligrafia, 2006, s. 42. ISBN 83-918650-3-7.
  28. ↑ Edward Zając, Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym / Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 608.
  29. ↑ Edward Zając: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. W stulecie konsekracji 1897–1997. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1997, s. 45. ISBN 83-905046-4-2.
  30. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 148, 151, 153. ISBN 978-83-939031-1-5.
  31. ↑ Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2014-11-16].
  32. ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 34.
  33. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411.
  34. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 151.
  35. ↑ Leśnicy, którzy ponieśli śmierć w latach wojny i prześladowań w okresie 1938–1949 na terenie Małopolski Wschodniej i powojennej Rzeszowszczyzny. krosno.lasy.gov.pl. [dostęp 2014-11-16].
  36. ↑ Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. Sanok: Stowarzyszenie Przyjaciół Heleny Kosiny w Sanoku, 2006, s. 13. ISBN 83-924210-0-0.
  37. ↑ Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. Sanok: Stowarzyszenie Przyjaciół Heleny Kosiny w Sanoku, 2006, s. 15. ISBN 83-924210-0-0.
  38. 1 2 Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. Sanok: Stowarzyszenie Przyjaciół Heleny Kosiny w Sanoku, 2006, s. 17. ISBN 83-924210-0-0.
  39. ↑ Spis abonentów sieci telefonicznych państwowych i koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy). Warszawa: Ministerstwo Poczt i Telegrafów, 1932, s. 514.
  40. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 242 (poz. 248).
  41. ↑ Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. K 1943, (Tom K, str. 187, poz. 20).
  42. ↑ Paweł Kosina. Pro memoria. Inż. Jan Kosina – nestor leśnictwa małopolskiego (w 50–lecie zgonu). „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 219, 1995. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka. ISSN 0557-2096.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.