portret autorstwa Michała Stachowicza | |
Data i miejsce urodzenia |
1 września 1756 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
11 września 1819 |
Jacek (Hiacynt) Idzi Przybylski, pseud. i krypt.: H. P.; J. P.; J. P. akademik krakowski; J. P. jeden z akademików krakowskich; J. T.; Przełożyciel śpiewów Homera i Kwinta, (ur. 1 września 1756 w Krakowie, zm. 11 września 1819 tamże) – polski poeta, pisarz, krytyk literacki, tłumacz, filolog klasyczny, prefekt Biblioteki Szkoły Głównej Koronnej i kolekcjoner książek (swój księgozbiór liczący 495 dzieł w 705 tomach zapisał testamentem Bibliotece Jagiellońskiej).
Życiorys
Syn krawca Bartłomieja i Jadwigi z Mańków, obywateli Krakowa. Najstarszy z czternaściorga ich dzieci. Otoczony opieką swego wuja Pawła Mańki, profesora Szkół Nowodworskich. W niej rozpoczął (od roku szkolnego 1765/1766) swoją edukację, później studiował w Akademii Krakowskiej, bakałarz (27 kwietnia 1771), licencjat z filozofii – 1773, magisterium ze sztuk wyzwolonych i doktorat z filozofii – 1775, cztery tzw. niższe święcenia (ostiariat, lektorat, egzorcystat i akolitat) – 10 czerwca 1775 (zrezygnował z posługi w 1780 roku); pracował w koloniach akademickich w Tarnowie (1773-1775), Chełmnie (poetyka i wymowa w latach 1775-1778), w latach 1778-1780 profesor Szkół Nowodworskich w Krakowie, później w szkole wydziałowej w Lublinie (1780/1781) i Warszawie (profesor historii i prawa w okresie od 1781/1782 do 1783/1784); w latach 1785-1786 dla pogłębienia wiedzy bibliotecznej przebywał w Wiedniu i Rzymie (powrót do Polski w październiku 1786). Trzy lata wcześniej (grudzień 1783) Przybylski otrzymał tytuł konsyliarza królewskiego za mowę, którą wygłosił w 100-lecie Odsieczy Wiedeńskiej. Na wniosek Hugona Kołłątaja w październiku 1784 został powołany na bibliotekarza (prefekta) i jednocześnie profesora starożytności w Szkole Głównej Koronnej w Krakowie (wykłady od roku akademickiego 1787/1788); od jesieni 1791 profesor języka i literatury greckiej. W roku 1788 mianowany członkiem Departamentu Regencji Kandydatów przy Komisji Edukacji Narodowej. Latem roku 1794 (także w 1796) przebywał na leczeniu w Karlsbadzie. W roku 1795 redagował czasopismo "Monitor Różnych Ciekawości". Prawdopodobnie współpracował z 2 innymi czasopismami. Były to "Zbiór Tygodniowy Wiadomości" (1784) i "Gazeta Krakowska" (od roku 1796). 24 lutego 1802 zmuszony do przejścia na emeryturę, powrócił do Szkoły Głównej w Krakowie w roku 1809, by ostatecznie przejść na emeryturę w 1813. Od roku 1803 członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie i od 1816 Towarzystwa Naukowego w Krakowie; tworzył też w 1787 Związek Filantropów i aktywnie w nim uczestniczył.
Zmarł w wieku 63 lat (11 września 1819) w Krakowie i został pochowany na koszt miasta w Kościele Mariackim, gdzie zachowało się jego epitafium.
Twórczość
Autor około 1500 nowych słów polskich, z których większość (1245) trafiło do Słownika Języka Polskiego Samuela Lindego. Tłumacz Georgik Wergiliusza, Sztuki poetyckiej Horacego, Elegii z wygnania Owidiusza, także Raju utraconego i Raju odzyskanego Miltona, dzieł Homera i Hezjoda.
Ważniejsze dzieła i mowy
- Mowa na dniu 8 maja roku 1781 imieninami Najjaśniejszego Stanisława Augusta króla polskiego, wielkiego książęcia litewskiego etc. uroczystym do Trybunału Koronnego przy licznym zacnych gości zgromadzeniu... miana w Lublinie, (Lublin 1781)
- Wiersz żałosny na śmierć Jacka Ogrodzkiego, Warszawa 1782
- Oda do ojczyzny w dzień imienin królewskich, Warszawa 1783
- Mowa z okoliczności uroczystego obchodu stoletniej pamiątki zwycięstwa Jana III, króla polskiego, nad mocą ottomańską pod Wiedniem roku 1863 dnia 12 września... roku 1783 dnia 12 października miana Warszawa 1784; fragmenty przedr.: S. Tync w: Komisja Edukacji Narodowej. Wybór dzieł, Wrocław (1954) "Biblioteka Narodowa" seria I, nr 126
- Ad Rever. Excell, Ill. DD. Florianum Amandum de Janówek Janowski... Anno A. V. 1786 mense Septembri; brak miejsca wydania (1786)
- Dziennik, powst. 1787, rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 3008
- Wspominki krakowskie z r. 1787, rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 2686
- Mowa przy pierwszym rozdawaniu nagród dla cnót czynnych i użytecznych społeczności. Ku uwiecznieniu słodkiej pamiątki bytności w województwie krakowskim Stanisława Augusta, króla dobrego. Podług projektu JW. JP. Feliksa Oraczewskiego... na Związek Filantropów, czyli Przyjaciół Ludzkości... dnia 30 grudnia roku 1787 miana, Kraków (1788)
- Na imieniny Jaśnie Wielmożnego Imci Pana Feliksa z Przybysławic Oraczewskiego... d. 14 stycznia r. 1788, Kraków (1788); autograf: Biblioteka Czartoryskich, sygn. 2742 (pt. Zadźwięk na imieniny...)
- Dysertacja o kunszcie pisania u starożytnych, na posiedzeniu publicznym Szkoły Głównej Koronnej z okoliczności imienin J. O. Xcia Imci Michała Jerzego Ciołek Poniatowskiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego... dnia 6 października roku 1788 w Sali Jagiellońskiej... czytana, Kraków (1788)
- Mowa przy trzecim rozdawaniu nadgród dla cnót czynnych i użytecznych społeczności. Ku uwiecznieniu słodkiej pamiątki bytności w województwie krakowskim dobrego króla Stanisława Augusta. Podług projektu JW. JP. Feliksa z Przybysławic Oraczewskiego... na Związek Filantropów, czyli Przyjaciół Ludzkości... na amfiteatrze Szkół Nowodworskich dnia 21 czerwca 1789 miana, Kraków 1789
- Heautoumastix, czyli bicz na siebie samego. Nro 1, Kraków 1789; fragmenty przedr. Z. Florczak, L. Pszczołowska w: Ludzie Oświecenia o języku i stylu t. 1, Warszawa 1958; odpowiedź na przypisywany F. K. Dmochowskiemu i F. Siarczyńskiemu: Zakus nad zaciekami Wszechnicy Krakowskiej..., Warszawa (1789)
- Wieki uczone starożytnych Greków i Rzymian w celniejszych zabytkach ich pism w całości lub w ułamkach potomnym wiekom dochowanych tudzież w sławie straconych, uważane przez..., Kraków 1789; wyd. następne Kraków 1809[1]
- Ortografia języka greckiego, Kraków 1791
- Oda na bytność JO Xcia Feliksa Turskiego, biskupa krakowskiego... w Bibliotece Szkoły Głównej Koronnej, 7 czerwca 1791, (Kraków) 1791
- Początki języka greckiego, dla użytku Polaków pierwszy raz wydane, Kraków 1792; z epigramatem greckim na pochwałę K. Idatte
- Dewizy z okazji Konstytucji 3 Maja na obiedzie przez margrabiego pinczowskiego z Wielopolskich Myszkowskiego, prezyd. krak. dawanym, w cukrach zamknięte, Kraków 1792
- Naeniola ad feralem urnam Viri Perillustris ac Rverendissimi M. Christophori Idatte Lotharingi..., (Kraków 1792)
- Filofilia, czyli oda przyjacielska z okazji imienin W. IMci Pana Kantego Krusińskiego... roku 1793 dnia 20 października, przez J. P., (Kraków 1793)
- Do Safy (Tekli z Jakielskich Żelechowskiej). Z okoliczności wyjazdu z Krakowa Jana Potockiego... w listopadzie roku 1793, (Kraków) 1793
- Lacryma ad tumulum Joannis Cantii Krusiński..., Kraków 1794
- Łza cicha Polimnii, wraz z wierszem z tejże okoliczności Jędrzeja Trzcińskiego pt. Nagrobek, Kraków 1794; elegia na śmierć M. Poniatowskiego
- Do Rafała Czerwiakowskiego... W dzień imienin roku 1795 od wdzięcznej Magdaleny z Przybylskich Himnowskiej, (Kraków 1795)
- Wiersz z powinszowaniem imienin Jędrzejowi Trzcińskiemu... wraz z powinszowaniem Tekli Żelechowski i podziękowaniem tegoż profesora, Kraków 1795
- Sielanka Wyrzynek na Piaskach przy Krakowie, (Kraków 1795)
- Do J. W. J. Ks. Adama Naruszewicza, biskupa łuckiego, brak miejsca wydania (179...?)
- Ode Illustrissimo ac Excellenti Viro D. Hartvigo Ludovico Antonio ab Hoym... a senatu populoque Cracoviensi dicata, (Kraków 1795); przekł. polski: "Gazeta Krakowska" 1796 nr 6
- Do W. J. X. Antoniego Popławskiego w dzień imienin 13 czerwca 1798, brak miejsca wydania; u Estreichera XXV (1913) 360 błąd drukarski w podanej w tyt. dacie r.: 1793)
- Do Im. Pana Jana Maja w dzień imienin, dnia 24 czerwca 1799 od drukarzy, (Kraków 1799)
- Carmen saliare in perjucundum introitum Suae Excellentiae..., Kraków 1805
- ... D. Andreae Rawa Gawroński... ad ecclesiam cathedralem in Vavello..., Kraków 1805
- Oda łacińska imieniem Krakowa do J. P. Prezydenta... przy jego z Krakowa wyjeździe drukowana, (Kraków) 1808 (lub może 1808?); druk nienotowany u Estreichera, inform. J. Cybertowicz na podstawie notatki bibliograficznej Przybylskiego (nazwiska adresata nie zdołano odczytać)
- Do Jaśnie Oświeconego Książęcia Józefa Poniatowskiego... z hołdem uszanowania i wdzięczności, przy ofiarowaniu starodawnej chorągwi miejskiej w doroczna oktawę koronacji cesarza Napoleona Wielkiego – miasto Kraków, Kraków 1809 (2 wydania); brak miejsca i roku wydania
- Do Jaśnie Wielmożnego... Andrzeja Horodyskiego, referendarza cywilno-wojskowego w dzień imienin, Kraków 1809; druk anonimowy, nienotowany u Estreicher pod hasłem: Przybylski. Autorstwo rozwiązuje Cybertowicz
- Ku czci Najjaśniejszego Fryderyka Augusta, z Bożej łaski króla saskiego, książęcia warszawskiego... w miesiącu maju roku 1810 w Krakowie po ojcowsku obecnego, pieśń Muz Jagiellońskich przez... w trzech językach ułożona, Kraków 1810 (w języku polskim, greckimi i łacinie)
- Epigrammata łacińskie do Hugona Kołłątaja w Krakowie w dzień imienin, "Gazeta Krakowska" 1810 i osobno (Kraków) 1810; druk nienotowany u Estreichera, inform. Cybertowicz
- Pieśń wdzięcznej siostry Józefy w imieniu dobroczynnego brata Ignacego Tarchalskiego... dnia 31 lipca 1811 roku, Kraków (1811); druk anonimowy, autorstwo ustalił Cybertowicz
- Bukiet na ślub Jeg. Pana Jana Ignacego Grynfelta z Jejm. Panną Julianną Paszkowską, dnia 15 kwietnia 1812 roku od życzliwych..., Kraków 1812; podpisany: J. T.
- Powinszowanie imienin Stanisławowi Kostce Zarzeckiemu, prezydentowi krakowskiemu, imieniem przyjaciół drukowane, (Kraków) 1812; druk nienotowany u Estreichera, inform. Cybertowicz
- Nowożeńcom Władysławowi i Mariannie, rodzicom ich Janowi Sołtykowi, Ignacemu i Teresie z Jabłonowskich Trzebińskim, stryjowi Michałowi Sołtykowi przychylności dowód, Kraków 1813
- Wojciechowi Mączeńskiemu, powtarzającemu ślub... z Marianną z Dzianottych w 50 roku... małżeństwa, w Krakowie d. 15 lipca 1813 r. wnuki, (Kraków 1813); druk anonimowy, autorstwo ustalił Cybertowicz
- Prospekt i prenumerata na dzieło pt. Pamiątka dziejów bohatyrskich z wieku Grajskotroskiego, w śpiewach Homera i Kwinta Kalabra, słowiańskim narodom dochowana... Tomów 6 w Krakowie 1814 i 1815, Kraków 1813; porównaj poz. 47
- Wielmożnemu... Klemensowi Korowickiemu... wiązanie w dzień imienin od gminy dóbr Rudawy w Krakowskiem pod Krzeszowicami, (Kraków) 1814; wiersz pisany w imieniu A. Machnickiego, wójta gminy Rudawy
- Podziękowanie publiczności miasta Krakowa od artystów dramatycznych po ukończeniu kursu zimowego, dnia 1 maja 1814 r., Kraków (1814)
- Za pomyślność... Aleksandra I... z Petersburga do Wiednia na kongres mocarzów europejskich przez Kraków jadącego. Psalm dwunastu pokoleń Izraela w synagodze Kazimierskiej przy Krakowie, 7 Septemwra/19 września roku... 1814... śpiewany, Kraków (1814); przekł. niemiecki (1814)
- Die genethliaco benedicti herois Alexandri I, pii, felicis, augusti, omnium Rossiarum imperatoris, Poloniarum regis... 10-mo calend. Januar. 1816, brak miejsca wydania (1816)
- Klucz staroświatniczy do sześciudziesiąt dwu śpiewów Homera i Kwinta w rubrykach całego abecadła. Wyjaśnienia... cz. 1, cz. 2, Kraków 1816 "Pamiątka dziejów bohatyrskich z wieku Grajskotroskiego, w śpiewach Homera i Kwinta" t. 6-7; fragm. Język polski przedr. H. Galle, "Sto lat myśli polskiej" t. 2 (1907); rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 147, t. 5; tu także Przekłady poz. 10, 28, 32-33
- Przy głośnym dziewosłębie J. W. Hrabi Wilhelma na Zelance Zeleńskiego, dziedzica Brzezia i wielu dóbr dwukrajowych, z W. J. Panną Szambelanówną Marianną z Kępińskich, dnia 16 czerwca 1816, powinszowanie dostojnemu państwu młodym od Teofila Henninga, pełnomocnego administratora dóbr hrabiowskich, brak miejsca wydania (1816)
- Imci Panu Ambrożemu Grabowskiemu w dzień imienin 7 grudnia 1816 życzenia od drukarzy, (Kraków) 1816; wiersz podpisany krypt.: J. P. i L. S.
- Szanownemu Mężowi Szczepanowi Hołowczycowi... w imieniny 26 grudnia 1816 powinszowanie od..., brak miejsca wydania (1816)
- N a zaślubiny Szanownej Pary: Władysława Sołtyka... z Emilią, Józefa Dunin Wąsowicza i Julii z O-Donellów... córą jedynaczką. Dnia 17 sierpnia 1817... uroczyście pobłogosławione. Wiersz upominkowy..., brak miejsca wydania (1817)
- Do J. W. Mateusza Dubieckiego, Kraków 1817; wiersz pisany w imieniu Ciesielskiego i Rogowskiego (drukarzy)
- Dnia 26 grudnia 1817 Wielebnemu Prymiceriuszowi Katedry Krakowskiej Szczepanowi Hołowczycowi z powinszowaniem od..., brak miejsca wydania (1817)
- Matthaeo Dubiecki... diebus Martii 1818, valedicens H. P., Kraków (1818)
- Illustrissimo Domino Ignatio Miączyński ab Augustissima Majestate omnium Rossiarum Imperatore, Poloniarum Rege etc. etc. ad formandam Rempublicam Cracoviensium delegato plenipotenti triumviro, Ordinis S. Stanislai I classis equiti. Ode..., Kraków 1818.
Ponadto wiersze i artykuły Przybylskiego ogłaszano w książkach i czasopismach: Diariusz przyjazdu Stanisława Augusta... do miasta stołecznego Krakowa, Kraków 1787 (tu: Napisy na ozdobę Sukiennic Krakowskich); Excellentibus dominis..., Kraków 1789 (tu: 4 epigramaty łac. na herby doktorów filozofii); "Gazeta Krakowska" (1796 i następne; tu m.in.: Epigrammata na wnijście wojsk austriackich do Krakowa, 1796 nr 6); "Monitor Różnych Ciekawości" (1795); "Prospectus Lectionum Academicorum..." (1787-1792; fragmenty przedr. M. Chamcówna: Uniwersytet Jagielloński... w l. 1786-1797, Wrocław 1959, s. 219-230); J. Trzciński: Dysertacja o wzroście nauk przez ducha obserwacji w Europie..., Kraków 1787 (tu: Napis nakamienny na pamiątkę bytności Stanisława Augusta... w Sali Jagiellońskiej); "Zbiór Tygodniowy Wiadomości" (1784; prawdopodobnie).
W Lw. Państw. Nauk. Bibl. (Zbiory Baworowskich) zachowany jest rękopis, sygn. 498/I: Nazwiska poetów polskich przez J. Przybylskiego.
Przekłady
- (J. Lindsay): Podział Polski w siedmiu rozmowach z francuskiego, Lipsk 1774; wyd. następne Lipsk 1775, (druk anonimowy, autorstwo domniemane)
- F. Para du Phanias: Trzy mowy o odmianach w naturze, z francuskiego X. Para..., Kraków 1779
- Voltaire: Kandyd Wszędobylski, czyli najlepszość, Lipsk (Warszawa) 1780; wyd. następne Warszawa 1803; dedykowane I. Potockiemu (bez podpisu); autorstwo przekładu przypisali Przybylskiemu: K. Koźmian (Pamiętniki t. 1, s. 5) i A. Grabowski (Wspomnienia t. 2, s. 104-105)
- Voltaire: Memnon, czyli mądrość ludzka. Powieść filozoficzna, (Lublin 1781), bez wymienienia nazwiska tłumacza
- Voltaire: Dobry bramin, czyli niechcący być uszczęśliwionym fanatykiem. Powieść filozoficzna, (Lublin 1781), bez wymienienia nazwiska tłumacza
- A. v. Tschabuschnigg: Historyczno-krytyczne wiadomości o życiu i pismach pana Woltera i inszych nowych filozofów. Wykład z niemieckiego przez J. P. jednego z akademików krakowskich cz. 1, Warszawa 1781; cz. 2. Historyczno-krytyczne wiadomości o życiu i pismach trzydziestu i trzech filozofów naszego wieku, opisane i tłumaczone z niemieckiego, Kraków 1784; wyd. następne (tytułowe): Kraków 1785
- F. Graffigny: Listy Peruwianki, przekładania J. P., Warszawa 1784; wyd. następne Warszawa 1805
- H. Sander. J. Ch. Fabricio: Historia naturalna ekonomiczna rolnicza... w niemieckim języku wydana... a teraz dla powszechnego użytku na polski język przełożona t. 1-4, Kraków 1786-1787, (tłumacza wymienia: Ważniejsze dzieła i mowy poz. 16)
- P. Vergilius Maro: Eneida, czyli wiersz bohatyrski ku czci Enejasza z Troi. Przekładania... t. 1-2, tłum. 1786-1787, Kraków 1811, (datę powst. ustalił list M. Garnysza z 7 października 1788)
- Batrachomyomachia, czyli bitwa żab z myszami, wierszem ojczystym, z tekstem greckim Homera obok, Kraków 1789; wyd. następne zmienione: Żabomyszeida w: Klucz staroświatniczy..., Kraków 1816, cz. 1, s. 424-432, zobacz Ważniejsze dzieła i mowy poz. 47
- A. Pope: O krytyce... przekładania... Wiersz polski obok z angielskim, Kraków 1790
- Hezjod: Dzieła dochowane wszystkie, to jest: 1. Teogonia, 2. Tarcza Herkulesa, 3. Roboty i dnie. Z greckiego przekładania..., Kraków 1790, cz. 3 wydana także osobno: Kraków 1790, (z odą: Do... K. Idatte)
- L. Kamoens: Luzjada... czyli odkrycie Indii Wschodnich. Poemat w pieśniach dziesięciu przekładania..., Kraków 1790; fragmenty przedr. Sz. Bielski w: Wybór różnych gatunków poezji z rymotwórców polskich cz. 2, wyd. Warszawa 1812, (z odą: Do... A. S. Naruszewicza)
- Homer: Iliada, tłum. 1790-1793, fragmenty wyd.: Iliady księga pierwsza. Mor i Gniew. Wierszem według greckiego oryginału przekładania..., Kraków 1790; całość poprawiona: Iliada Homerowska ku czci Achila Polejowicza z Ftyi, w śpiewach 24. Przekładania... t. 1-2, Kraków 1814 "Pamiątka dziejów bohatyrskich z wieku Grajskotroskiego, w śpiewach Homera i Kwinta" t. 1-2; rękopisy: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 147, t. 1-2 (z roku 1812); Biblioteka PAN Kraków, sygn. 1285 (fragm.)
- J. Milton: Raj utracony. Ksiąg dwanaście. Z angielskiego przekładania..., Kraków 1791, (z odą: Do Stanisława Augusta)
- J. Milton: Raj odzyskany. Księgi cztery. Z angielskiego przekładania..., Kraków 1792, (z odą: Do... H. ... Kołłątaja; w dodatku: bibliografia dzieł Przybylskiego)
- F. Bessat: Na koronę królewską Stanisława Augusta z napisem: Hanc iussit fortuna mereri, (Kraków 1792); 5 przekładów wiersza łacińskiego; m.in. przekł. J. Przybylskiego – Kallimachos z Kyreny: Hymny i wiersz o warkoczu Bereniki, niewydane, (inform. Ważniejsze dzieła i mowy poz. 16)
- Treny Jeremiasza nad zburzeniem Jerozolimy, według tekstu LXX tłumaczów, przekładania... podczas ciężkiej jego choroby r. 1793, Kraków 1793, ("Sto lat myśli polskiej" datuje natomiast rok później: 1794)
- Siedem psalmów pokutnych według tekstu LXX tłumaczów, przekładania... podczas ciężkiej jego choroby r. 1793, Kraków (1793)
- Fryderyk II król pruski: O złości ludzkiej, z francuskiego, "Monitor Różnych Ciekawości" 1795 cz. 1-2; O wolności. Z listu do Dargeta, tamże cz. 5; Do wojny, tamże cz. 8; Przestroga dla Prusaków, tamże cz. 11; Do starzejącego się Woltera, tamże cz. 12; Do Gresseta z pochwałą poezji, tamże cz. 13; Do swego dowcipu, tamże cz. 15
- Voltaire: O użytku umiejętności w panujących, "Monitor Różnych Ciekawości" 1795 cz. 10
- Voltaire: Ustawy natury. Wiersz... do Fryderyka II... wierszem ojczystym przełożony, (Kraków) 1795; przekł. anonimowy
- (Gott erhalte), hymn: Boże, zachowaj cesarza, z niemieckiego, "Gazeta Krakowska" 1797 nr 17
- Rysy charakteru Franciszka II, stylem lapidarnym. Z niemieckiego, Kraków 1797
- S. Gessner: Śmierć Abla w pięciu pieśniach z niemieckiego, Kraków 1797; wyd. następne Kraków 1800, (w dodatku do wyd. 1 bibliografia dzieł Przybylskiego z lat 1779-1797, w egz. Biblioteki Uniwersytetu Poznańskiego z rękopiśmiennymi uzupełnieniami Przybylskiego do roku 1813)
- Homer: Odysseja Homerycka. Ku czci Ulisa Laertowicza z Itaki w śpiewach 24. Przekładania..., powst. przed rokiem 1799, wydano t. 1-2, Kraków 1815 "Pamiątka dziejów bohatyrskich z wieku Grajskotroskiego, w śpiewach Homera i Kwinta" t. 4-5; rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 147, t. 3 (pt. Ulisseja); datę powst. ustalił list K. C. Mrongowiusza z 14 lutego 1799
- P. Ovidius Naso: Wiersze na wygnaniu pisane, to jest Rzeczy smutne, Klątwa na Ibisa, Listy z Pontu. Przekladania..., Kraków 1802
- Q. Horatius Flaccus: List do Pizonów o kunszcie poetycznym. Podział i przekł. ..., Kraków 1803; wyd. następne zmienione w: Klucz staroświatniczy..., Kraków 1816, cz. 2, s. 223-237; zobacz Ważniejsze dzieła i mowy poz. 47
- M. Molski: Na przyjazd Najjasniejszego Pana (Fryderyka Augusta) do Warszawy... d. 17 maja 1810 roku. (przekład łaciński), "Gazeta Krakowska" i osobno (Kraków) 1811; druk nienotowany u Estreichera, inform. Cybertowicz
- P. Vergilius Maro: Jeorgiki Wirgilowskie do Mecenasa, wiersz dydaktyczny o ziemiaństwie, czyli o gospodarstwie wiejskim, księgi cztery, Kraków 1813
- Kwintus Kalaber (Quintus Smyrnaeus): Dopełnienia Iliady Kwintowskie ku czci bohatyrów rozburzycielów Ilionu, w śpiewach 14, Kraków 1815 "Pamiątka dziejów bohatyrskich z wieku Grajskotroskiego, w śpiewach Homera i Kwinta" t. 3; rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 147, t. 4
- Koluthos z Lykopolis: Porwanie Heleny, wyd. w: Klucz staroświatniczy..., Kraków 1816, cz. 1, s. 359-368; zobacz Ważniejsze dzieła i mowy poz. 47
- Tryfiodor Egipcjanin: Wzięcie Ilionu, wyd. w: Klucz staroświatniczy..., Kraków 1816, cz. 1, s. 446-463; zobacz Ważniejsze dzieła i mowy poz. 47
- M. W. Dubiecki: Odnowienie wieczystego hołdu dla Polskiej Królowej Marii Panny Bogarodzicy na Jasnej Górze w stoletnią koronacji cudownego obrazu rocznicę d. 8 września 1817 wykonane. (tłum. "Przełożyciel Śpiewów Homera i Kwinta"), brak miejsca i roku wydania; obok tekstu przekładu – łaciński tekst oryginalny pt. Invocatio pepetuo clientele Reginae Poloniae...
- A. Persius Flaccus: Satyr sześć, rękopisy: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 3269, k. 1-19 (autograf); Lw. Państw. Nauk. Bibl. (Zbiory Baworowskich, sygn. 641/III)
- S. Klonowic: Victoria deorum, rękopis znajdował się w papierach A. Grabowskiego; inform. G. Czernicki ("Tygodnik Ilustrowany" 1865)
- Voltaire: Nenriada, rękopis w Bibliotece Jagiellońskiej; inform. G. Czernicki ("Tygodnik Ilustrowany" 1865)
- F. G. Klopstock: Mesjada, rękopis w Bibliotece Jagiellońskiej
- Q. Horatius Flaccus: Ody, rękopis w Bibliotece Jagiellońskiej.
Inne drobne przekłady Przybylskiego ogłaszano w czasopismach: "Gazeta Krakowska" i "Monitor Różnych Ciekawości" (jak wyżej: Ważniejsze dzieła i mowy).
Prace edytorskie
- Popis roczny uczniów klasy I w: Popisy roczne szkół województwa krakowskiego w drugim roku po wprowadzeniu nowego układu nauk, (Kraków 1779)
- Popis roczny uczniów klasy II w: Popisy roczne szkół województwa krakowskiego trzeciego roku po reformie nauk, (Kraków 1780)
- Popis roczny uczniów klasy VII z prawa w szkołach lubelskich, (Lublin 1781)
- Kalendarz krakowski... na rok... 1798, Kraków 1797; także: ... na rok... 1799, Kraków (1798); także: ... na rok... 1800, Kraków (1799); według A. Grabowskiego (porównaj Pachoński, s. 39) wydawał kalendarze także w latach 1782-1784
- L. Ariosto: Orland szalony... w pieśniach XLVI, niegdyś kardynałowi Hippolitowi z Esty ofiarowany z argumentami Ludwika Dolce. Przekładania Piotra Kochanowskiego, dzieło pośmiertne, aż do końca pieśni 25 doprowadzone, w Bibliotece Akademii Krakowskiej odkryte, pierwszy raz we 2 tomach wydane t. 1-2, Kraków 1799.
Listy i materiały
- Do/od H. Kołłątaja, rękopisy: Archiwum Główne Akt Dawnych (Metryka Litewska, dz. IX, t. 78, 119); fragm. listu Przybylskiego z 6 maja 1785 cyt. M. Chamcówna: Uniwersytet Jagielloński... w l. 1786-1795, s. 122
- Do Stanisława Augusta o tłumaczeniu Iliady i Odyssei z 21 grudnia 1791 i inne; rękopis: Biblioteka Czartoryskich, sygn. 735
- Do H. Kownackiego z 25 grudnia 1791, rękopis (odpis): Lw. Państw. Nauk. Bibl. (Ossolineum, sygn. 1848/I)
- Korespondencja (wierszem) z Teklą z Jakielskich Żelechowską z roku 1793 oraz list od Michała Żelechowskiego z roku 1795, pisany po śmierci żony; autografy: Lw. Państw. Nauk. Bibl. (Zbiory Baworowskich, sygn. 499/I)
- Do Józefa Januszewicza z roku 1797, rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 3758
- Od różnych osób, zbiór z lat 1776-1800, m.in. od: rodziny, A. K. Czartoryskiego, T. Czackiego, K. Idatta, W. R. Karczewskiego, F. D. Kniaźnina, H. Kołłątaja, K. C. Mrongowiusza, F. Oraczewskiego, J. Sołtykowicza, Jana Śniadeckiego, F. Zabłockiego, rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 148, zeszyty: 1-23 – list od Kniaźnina z 1 sierpnia 1793 ogł. L. Kamykowski, "Ruch Literacki" 1932 nr 3, s. 81 – 2 listy od Śniadeckiego z 30 grudnia 1785 i 27 listopada 1791 ogł. w: Korespondencja Jana Śniadeckiego. Listy z Krakowa t. 1, Kraków 1932; t. 2, Wrocław 1954 – list od Karczewskiego z 15 kwietnia 1791 ogł. we fragm. J. Dihm, "Biuletyn Miesięczny Biblioteki Jagiellońskiej" 1953 nr 5; w całości ogł. J. Pawłowiczowa, "Teatr Narodowy 1764-1794", red. J. Kott (Warszawa 1967), s. 294-297 – list od brata, Ignacego Przybylskiego, z 26 lipca 1788 ogł. J. Dihm, "Biuletyn Miesięczny Biblioteki Jagiellońskiej" 1953 nr 6 – 2 listy od Mrongowiusza z lat 1799-1800 ogł.: A. Jałosiński, "Rocznik Gdański" t. 14 (1955); Z. Florczak, L. Pszczołowska w: Ludzie Oświecenia o języku i stylu t. 2, Warszawa 1958; E. Rabowicz, "Gdańskie Gimnazjum Akademickie. Księga pam. dla uczczenia czterechsetnej rocznicy założenia...", Gdynia 1959
- Od J. Czecha z roku 1792, rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 7911 IV
- Od G. G. Rykaczewskiego, ogłoszono pt. List do WJJ. Przybylskiego, szanownego emeryty Szkoły Głównej Krakowskiej..., Kraków 1814
- Akta różne urzędowe i prywatne z l. 1775-1818, rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 148, zeszyt 24
- Pisma własnoręczne... tyczące się szkół, zarządu funduszów itd. Akademii Krakowskiej tudzież Biblioteki Uniwersyteckiej z 1780-1783, rękopis: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 1155.
Wiele materiałów i dokumentów Przybylskiego zachowano w rękopisach, m.in.: Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (nr 4, 8; Akta Senatu t. 41); Państwowe Archiwum Wojewódzkie w Krakowie (Teki A. Grabowskiego, sygn. E 154 i inne); Biblioteka Czartoryskich, sygn. 2742; Biblioteka Jagiellońska, sygn. 1788, 2731, 3190, 4012.
Bardziej szczegółową bibliografię dzieł oryginalnych i tłumaczonych wyd. w latach 1779-1797 zobacz Przekłady poz. 16, 25. Ponadto bibliografię twórczości Przybylskiego podaje: P. Czajkowski: Pochwała J. Przybylskiego, "Rocznik Towarzystwa Naukowego Krakowskiego" poczet 1, t. 9 (1824); uzupełnia J. Cybertowicz, "Biuletyn Biblioteki Głównej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu" 1958 nr 2.
Przypisy
- ↑ Jacek Przybylski , Wieki uczone starożytnych Greków i Rzymian..., wyd. 1809. [wersja elektroniczna publikacji], polona.pl [dostęp 2019-05-25] .
Bibliografia
- Danuta Jędrzejczak, Krzysztof Tomasz Witczak, Jacek Idzi Przybylski (1756-1819), [w:] Jerzy Starnawski (red.), Słownik badaczy literatury polskiej, t. 5, Łódź 2002, s. 237–240.
- Seweryn Hammer, Historia filologii klasycznej w Polsce, PAU – Historia Nauki Polskiej w monografiach XXVI, Kraków 1948. (ss. 10-13)
- Władysław Madyda, Z dziejów filologii klasycznej w Uniwersytecie Jagiellońskim, w: Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego – historia katedr, red. W. Tyszacki & A. Zaręba, Kraków, 1964, ss. 42-44
- T. 6, cz. 1: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970, s. 94-101.
Linki zewnętrzne
- Dzieła Jacka Idziego Przybylskiego w bibliotece Polona