Józef Sobieraj

generał brygady pilot
Data i miejsce urodzenia	16 marca 1931 Kiszewy, Polska
Data i miejsce śmierci	30 czerwca 1989 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1950–1989
Siły zbrojne	ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Wojska Lotnicze
Stanowiska	d-ca 62 pułku lotnictwa myśliwskiego, komendant Technicznej Oficerskiej Szkoły Wojsk Lotniczych, szef sztabu - zastępca dowódcy Wojsk Lotniczych, prezes Aeroklubu PRL, Główny Inspektor Lotnictwa Cywilnego
Odznaczenia

Józef Ryszard Sobieraj (ur. 16 marca 1931 w Kiszewach, zm. 30 czerwca 1989 w Warszawie) – polski wojskowy, generał brygady, pilot Wojska Polskiego, doktor nauk wojskowych.

Życiorys

Urodził się w rodzinie robotniczej Władysława (1902-1935) i Marceli z domu Markiewicz (1906-1990). Miał siedmioro rodzeństwa. Podczas okupacji, od 1942 roku był przymusowym pracownikiem w gospodarstwie niemieckim. W latach 1947–1950 pracował jako telegrafista w Urzędzie Pocztowym w Koninie, następnie jako kierownik Urzędu Skarbowego w Koninie. 23 września 1950 wstąpił ochotniczo do służby w Wojsku Polskim – do lotnictwa.

Ukończył Oficerską Szkołę Lotniczą Nr 5 w Radomiu, po czym zajmował kolejne stanowiska służbowe: pilota w 41 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Malborku i 13 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Leźnicy Wielkiej, w którym był następnie dowódcą klucza i eskadry. Od 1957 służył w 62 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Poznaniu-Krzesinach na stanowisku pomocnika dowódcy pułku do spraw taktyki walki powietrznej i jednocześnie szefa strzelania powietrznego. W latach 1959-1961 był dowódcą 62 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego. Od 1962 służył w Wojskach Obrony Powietrznej Kraju, gdzie był szefem węzła naprowadzania w 3 Korpusie Obrony Powietrznej Kraju, a od 1964 pomocnikiem dowódcy korpusu do spraw obrony obiektu. W latach 1969-1971 był komendantem Technicznej Oficerskiej Szkoły Wojsk Lotniczych w Oleśnicy. Następnie studiował w Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR w Moskwie, którą ukończył z wyróżnieniem w lipcu 1971. Po ukończeniu studiów przeszedł do Dowództwa Wojsk Lotniczych w Poznaniu, gdzie był kolejno szefem Zarządu Szkolenia Lotniczego (1971-1972), pełniącym obowiązki szefa sztabu wojsk (listopad 1972 - październik 1973) oraz szefem sztabu - zastępcą dowódcy Wojsk Lotniczych (październik 1973 - maj 1978). Był kolejno zastępcą gen. dyw. pil. Henryka Michałowskiego i gen. dyw. pil. Tadeusza Krepskiego.

W październiku 1973 uchwałą Rady Państwa awansowany do stopnia generała brygady WP. Od maja 1974 był dodatkowo pracownikiem naukowo-badawczym Katedry Strategii Akademii Sztabu Generalnego WP. W grudniu 1977 uchwałą Rady Naukowej Akademii Sztabu Generalnego WP uzyskał stopień doktora nauk wojskowych po obronie rozprawy na temat "Możliwości i sposoby pokonywania systemu obrony przeciwlotniczej nieprzyjaciela przez lotnictwo operacyjne". Promotorem pracy był gen. bryg. pil. dr Zdzisław Żarski.

W maju 1978 skierowany do wykonywania zadań poza wojskiem, był prezesem Aeroklubu PRL (maj 1978- grudzień 1982), pełnił ponadto funkcję wiceprezydenta Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAI). Od 1984 był dyrektorem generalnym Dyrekcji Generalnej Lotnictwa Cywilnego w Ministerstwie Komunikacji, a od czerwca 1988 Głównym Inspektorem Lotnictwa Cywilnego w tym ministerstwie. Zajmował się popularyzacją lotnictwa, był przewodniczącym Rady Redakcyjnej tygodnika "Skrzydlata Polska".

Odznaczenia: Order Sztandaru Pracy II klasy (1982), Krzyże Oficerski (1973) i Kawalerski (1968) Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi (1957), Medal Komisji Edukacji Narodowej, Brązowy, Srebrny i Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”, Brązowy, Srebrny i Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”, odznaka Zasłużonego Działacza Lotnictwa Sportowego, Order Sławy (ZSRR, 1973).

Od 1956 posiadał I klasę pilota wojskowego. Jako pilot wylatał 1935 godzin, z tego 1217 godzin na samolotach odrzutowych. Jego instruktorami byli m.in. kpt. pil. Władysław Hermaszewski oraz kpt. pil. Kazimierz Tanana. Należał w Polsce do prekursorów wyższego zespołowego pilotażu na samolotach odrzutowych w ugrupowaniu "romb", między innymi w pokazach lotniczych zorganizowanych 8 września 1957 w Warszawie nad Stadionem Dziesięciolecia był prowadzącym "rombu". Podczas służby w 62 pułku lotnictwa myśliwskiego w 1957 roku był jednym z instruktorów - przyjętych ponownie do służby w lotnictwie polskim - byłych oficerów Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii takich jak Stanisław Skalski, Wacław Król, Witold Łokuciewski, Tadeusz Góra i Ignacy Olszewski.

Żonaty z Wandą, 2 synów.

W uroczystości pogrzebowej, która odbyła się 5 lipca 1989 r. (w przeddzień pogrzebu) na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie wziął udział m.in. minister obrony narodowej, członek Biura Politycznego KC PZPR gen. armii Florian Siwicki. Pochowany 6 lipca 1989 na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu. Zmarłego żegnało dowództwo Wojsk Lotniczych z dowódcą tych wojsk, gen. dyw. pil. Tytusem Krawczycem na czele.

Awanse

W trakcie wieloletniej służby w Wojsku Polskim otrzymywał awanse na kolejne stopnie wojskowe^[1]:

• podporucznik - 1952
• porucznik - 1954
• kapitan - 1956
• major - 1959
• podpułkownik - 1962
• pułkownik - 1967
• generał brygady - 1973

Bibliografia

• Gen. bryg. pil. dr. Józef Sobieraj (1931-1989) w: Skrzydlata Polska nr 32 (1967) z 6. 8. 1989, s. 6
• S. Czmur, W. Wójcik, Generałowie w stalowych mundurach, Wydawnictwo Czasopism WLOP – Dom Wydawniczy Bellona, Poznań – Warszawa 2003, s. 171-173
• H. P. Kosk, Generalicja Polska, tom II, Wydawnictwo Ajaks, Warszawa – Pruszków 2001
• J. Królikowski, Generałowie i Admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990, tom III, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010
• Cz. Krzemiński, Polskie lotnictwo wojskowe 1945-1980: zarys dziejów, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1989

Przypisy