Józef Dreyza
Ilustracja
Józef Dreyza w stroju gimnastycznym w 1913 roku
Data i miejsce urodzenia

5 lipca 1863
Kłecko

Data i miejsce śmierci

6 maja 1951
Siemianowice Śląskie

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Grób Dreyzy na cmentarzu przy ul. Michałkowickiej w Siemianowicach Śląskich

Józef Dreyza (ur. 5 lipca 1863 w Kłecku, zm. 6 maja 1951 w Siemianowicach Śląskich) – polski działacz społeczny i narodowy na Górnym Śląsku, powstaniec śląski, organizator Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[1].

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jana i Zuzanny, drobnych właścicieli ziemskich. Po ukończeniu w 1885 Gimnazjum w Chełmnie nad Wisłą, odbył służbę wojskową w 17. Pułku Artylerii Polowej w Kołobrzegu. Następnie pracował w Berlinie w prywatnym zakładzie elektryczno-telegraficznym, potem jako urzędnik pocztowy w Berlinie, Lipsku i Frankfurcie nad Menem. Gimnastyką interesował się już od 1886, dlatego początkowo należał do niemieckiego Turnvereinu, a w 1889 wstąpił do gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Berlinie, w którym dosłużył się m.in. funkcji naczelnika gniazda (organizatora ćwiczeń). Wspólnie z Wiktorem Gładyszem, opracował w 1897 „Naukę gimnastyki Sokolej”, która była pierwszym takim podręcznikiem w Niemczech. Od 1901 działał w Towarzystwie Czytelni Ludowych. W 1902 wrócił do Poznania, gdzie rozpoczął pracę w redakcji „Sokoła”, związał się również z Ligą Narodową. W 1903 przeniósł z Wielkopolski na Górny Śląsk[2]. Początkowo osiadł w Koźlu, gdzie został prezesem Banku Ludowego. W 1908 objął prezesurę Banku Ludowego w Siemianowicach. Z jego inicjatywy w 1918 założono Straż Obywatelską dla Górnego Śląska. Był współorganizatorem Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Brał udział w powstaniach śląskich (m.in. jako kierownik Decernatu Wojskowego Naczelnej Rady Ludowej w Sosnowcu[3]) oraz akcji plebiscytowej w 1921[4]. W latach 1923–1932 pełnił funkcję prezesa dzielnicy śląskiej Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[5].

Został pochowany na cmentarzu parafialnym przy ul. Michałkowickiej w Siemianowicach Śląskich (sektor B2-1-30)[6].

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Jego imieniem została nazwana ulica w Siemianowicach Śląskich.

Został upamiętniony w sali ludzi powstań i okresu międzywojennego Panteonu Górnośląskiego w podziemiach Archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach.

Przypisy

  1. ↑ Udział siemianowiczan w III Powstaniu Śląskim (pol.) muzeum.siemianowice.pl [dostęp 2017-11-01]
  2. ↑ Przyczyny wybuchu I Powstania Śląskiego (pol.) mojhistorycznyblog.pl [dostęp 2017-11-01]
  3. ↑ Historia Górnego Śląska, red. J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek, Gliwice 2011, s. 221.
  4. ↑ Dreyza Józef, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-01].
  5. ↑ Antoni Steuer, Leksykon struktur katowickiego sportu i turystyki (pol.) mhk.katowice.pl [dostęp 2017-11-01].
  6. ↑ Cmentarz parafialny w Siemianowicach Śląskich - wyszukiwarka osób pochowanych [online], siemianowice.grobonet.com [dostęp 2023-03-10].
  7. ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 436 „za zasługi na polu pracy oświatowej, społecznej i narodowej”.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.