Ireneusz Staroń (ur. 17 marca 1991 w Lubinie) – polski krytyk literacki, historyk literatury, redaktor, prozaik, doktor nauk humanistycznych^[1].

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego^[2]. Zajmuje się polską literaturą nowoczesną XX i XXI wieku^[3]. W swoich badaniach stosuje metodę bliskiego czytania (close reading) i skupia się na drobiazgowej analizie filologicznej utworu literackiego^[2]. Dopiero po takiej analizie wpisuje utwór w szerszy kontekst kulturowy^[4]. W swoich badaniach dotyka kontekstów psychologicznych^[5], teologicznych^[6], a także tego, czym jest wiersz wolny jako tekst graficzny^[7]. Zajmował się między innymi twórczością Brunona Schulza^[8], Floriana Czarnyszewicza^[9] (zwłaszcza jego powieścią Nadberezyńcy^[10]), Stanisława Antoniego Muellera^[11], Krzysztofa Koehlera^[12] oraz polską literaturą emigracyjną pisarzy pochodzących z dawnych Kresów^[13].

Biografia

Od 2015 juror Nagrody Literackiej Czterech Kolumn, wykłada na Studiach Literacko-Artystycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego^[14]. W 2021 roku uzyskał na Uniwersytecie Wrocławskim stopień doktora nauk humanistycznych w dziedzinie literaturoznawstwo na podstawie rozprawy doktorskiej Fuga i rap. O poezji Krzysztofa Koehlera^[12]. W latach 2021–2022 sekretarz redakcji, a od 2023 zastępca redaktora naczelnego wydawanego przez Instytut Literatury kwartalnika „Nowy Napis”^[15][16].

Recenzent miesięcznika „Nowe Książki”^[17]. Publikował między innymi w „Arcanach”^[18], „Metaforze”^[19], „Pamiętniku Literackim”^[20], "Pracach Literackich"^[21], „Toposie”^[22], „Twórczości”^[23]. W 2021 roku był nominowany wraz z Pauliną Subocz-Białek do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza za książkę Poza mapą. O „Nadberezyńcach” Floriana Czarnyszewicza^[24]. Recenzując tę książkę, Danuta Ulicka nazwała ją "eposem o eposie", który zapowiada "restytucję tradycyjnej, porządnej filologii". Badaczka, podkreślając wysokie znaczenie książki Poza mapą, porównała ją do studium Artysta i dzieło (1938) autorstwa Konstantego Troczyńskiego, poświęconego Próchnu Wacława Berenta^[10]. Z kolei Beata Obsulewicz-Niewińska chwaliła w książce Poza mapą połączenie języka naukowego z płynnością i błyskotliwością narracji^[25].

Bibliografia publikacji naukowych Staronia dostępna jest na stronie Polskiej Bibliografii Naukowej^[26].

W 2023 roku ukazała się jego debiutancka powieść Wzgórze Bzów. Pojawiają się w niej wątki związane z wysiedleniem Polaków z dawnej Galicji Wschodniej na Dolny Śląsk po II wojnie światowej. Teresa Tomsia nazwała ją mianem "literackiej ballady prozą", w której "Ważny jest zapach i dotyk, słuch i patrzenie, czuwanie i przeczuwanie". Zwracała uwagę, że język tej prozy przypomina język Brunona Schulza i Tadeusza Nowaka^[27].

Wybrane publikacje

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Ireneusz Staroń - katalog elektroniczny Biblioteki Narodowej [dostęp 2024-01-13]
• Ireneusz Staroń - biogram na stronie "NowyNapis.eu" [dostęp 2024-01-13]