Błyskoporek skórzasty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

szczeciniakowce

Rodzina

szczeciniakowate

Rodzaj

błyskoporek

Gatunek

błyskoporek skórzasty

Nazwa systematyczna
Inonotus cuticularis (Bull.) P. Karst.
Meddn. Soc. Fauna Flora fenn. 5: 39 (1879)
Hymenofor

Błyskoporek skórzasty, włóknouszek skórzasty (Inonotus cuticularis (Bull.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rzędu szczeciniakowców (Hymenochaetaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inonotus, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Takson ten w 1790 r. opisał Jean Baptiste François Pierre Bulliard nadając mu nazwę Boletus cuticularis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Petter Adolf Karsten w 1879 r.[1] Ma 11 synonimów[2].

Feliks Kwieciński w 1896 r. opisywał go pod nazwą huba korkowata, Stanisław Chełchowski w 1898 r. jako żagiew skórzastą, Stanisław Domański w 1967 jako włóknouszka skórzastego. Władysław Wojewoda w 2003 r. wszystkie te nazwy uznał za nieodpowiednie i zaproponował nazwę błyskoporek skórzasty[3].

Morfologia

Owocniki

Jednoroczne, siedzące, występujące pojedynczo lub w kępach, przyrośnięte bokiem, spłaszczone, o wymiarach do 5 × 11 × 1,5 cm. Górna powierzchnia żółtawobrązowa, błoniasta lub promieniście włókienkowata, naga, w starszych owocnikach poczerniała i pomarszczona, bezstrefowa lub słabo strefowana, gładka lub płytko bruzdowata. Brzeg jaśniejszy, zwykle ostry, sterylny. Hymenofor bladobrązowy. Pory kanciaste, 4–5 na mm. Kontekst jasno żółtawobrązowy do czerwonawo brązowego, twardy, włóknisty, niestrefowany, o grubości do 1 cm. Jego górna część często ograniczona ciemniejszą, zwartą warstwą, która tworzy górną powierzchnię ze szczecinkami. Warstwa rurek jasnobrązowa, rurki często białawe, do 8 mm grubości. Wysyp zarodników jasnożółtawy, brązowy[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki generatywne bladożółtawe, z rzadkimi rozgałęzieniami, w kontekście o średnicy 5–11 µm, inne cienkościenne do grubościennych, blado brązowawe do prawie bezbarwnych, z częstymi rozgałęzieniami, o szerokości 2,5–5 µm. Strzępki skórki obficie rozgałęzione, twarde do grubościennych, rozgałęzienia zmienne, monopodialne do dychotomicznych, gałęzie często zakrzywione, oś główna o średnicy do 12 µm. Szczecinki błoniaste obfite do rzadkich, szydłowate do brzuchatych, często haczykowate, twarde do grubościennych, 16–30 × 6–11 µm. Podstawki szeroko maczugowate, 4-sterygmowe, 16–21 × 7–8 µm z prostą przegrodą u podstawy. Bazydiospory szeroko elipsoidalne do jajowatych, blado do ciemnożółtobrązowych, 6–8 × 4,5–5,5 µm[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i Argentynie[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytacza ponad 10 jego stanowisk, ale niektóre już historyczne[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Danii, Norwegii, Szwecji, Niemczech[3].

Grzyb nadrzewny, huba, saprotrof i pasożyt. Występuje w lasach, ogrodach, parkach, ogrodach botanicznych, drzewach przydrożnych. Rozwija się na żywych i martwych drzewach liściastych. W Polsce notowany na klonie jesionolistnym, klonie zwyczajnym, dębie szypułkowym, topoli osice, grabie, buku[3]. Powoduje białą zgniliznę drewna[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2021-12-23].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-12-23].
  3. 1 2 3 4 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 Inonotus cuticularis [online], Mycobank [dostęp 2021-12-20].
  5. ↑ Mapa występowania błyskoporka skórzastego na świecie [online], gbif.org. [dostęp 2021-12-20].
  6. ↑ Aktualne stanowiska błyskoporka skórzastego w Polsce [online] [dostęp 2021-12-23].
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.