Sumik karłowaty
Ameiurus nebulosus[1]
(Lesueur, 1819)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

sumokształtne

Rodzina

sumikowate

Rodzaj

Ameiurus

Gatunek

sumik karłowaty

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Sumik karłowaty[3], sumik amerykański[4], amerykański sumik karłowaty[5] (Ameiurus nebulosus) – gatunek słodkowodnej, drapieżnej ryby sumikowatej, w Polsce bardziej znany pod nazwą synonimiczną Ictalurus nebulosus. Poławiany przez wędkarzy, prezentowany w akwariach publicznych.

Występowanie

Pierwotnym terenem występowania sumika karłowatego jest Ameryka Północna. W wielu krajach został introdukowany i był hodowany w akwariach i sadzawkach, skąd wydostał się na swobodę. Jego zasięg występowania w wodach europejskich nie jest dokładnie znany, pomimo dużego zasięgu i licznego, czasami masowego występowania. Jego rozmieszczenie jest nierównomierne.

Za sprowadzenie ryby do naszej części Europy odpowiada pruski właściciel ziemski i zapalony wędkarz Max von dem Borne, który w 1885 r. wypuścił pierwsze okazy w stawach rybnych w swym majątku Barnówko w dzisiejszym województwie zachodniopomorskim.[6] Z Prus został sprowadzony m.in. do Jeziora Orzechowego na Polesiu Brzeskim (dziś w pd.-zach. Białorusi), a w 1937 r. do zespołu Jezior Szackich na Wołyniu. Stamtąd prawdopodobnie przedostał się do dorzecza środkowego Bugu i Wieprza oraz na Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie. Systematycznie opanowuje stąd coraz to nowe zbiorniki wodne, strugi a nawet rowy melioracyjne systemu irygacyjnego Wieprz-Krzna.[7]

Spotykany w wodach wolno płynących i stojących, nad miękkim podłożem, rzadziej w wodach słonawych. Wykazuje dużą odporność na niski poziom tlenu, wysoki poziom dwutlenku węgla oraz zanieczyszczeń, a także na podwyższoną temperaturę wody. W zbiornikach o zaawansowanym stopniu eutrofizacji, w których nie ma warunków do życia dla większości gatunków ryb, obok form głodowych karasi i linów występują często głodowe formy sumika karłowatego.[6]

Opis

Sumik karłowaty ma ciało bezłuskie, walcowate, z dużą, spłaszczoną głową zakończoną poziomo ustawioną paszczą. Od małego suma europejskiego różni się małą płetwą tłuszczową położoną za płetwą grzbietową, oraz liczbą wąsików. W swej ojczyźnie osiąga ok. 45 cm długości i około 2 kg masy ciała. W Europie rzadko osiąga długość 30 cm i 200 g masy. Wokół otworu gębowego posiada 8 wąsików, po 4 na każdej szczęce, a w płetwach grzbietowej i piersiowych ostre kolce służące do obrony. Grzbiet brązowozielony lub ciemnoszary, boki jaśniejsze ze złotym połyskiem, czasem nakrapiane. Brzuch szarawobiały. Wąsy szare lub czarniawe.

Gatunki podobne

sum

Odżywianie

Żywi się mięczakami, owadami, pijawkami, planktonem, ikrą i małymi rybami.

Inne nazwy

Potocznie nazywany byczkiem lub koluchem[8].

  • angielska: Brown bullhead
  • niemiecka: Katzenwels
  • czeska: Sumeček americký
  • francuska: Barbotte brune[9]

Rozród

Ikra sumika karłowatego

Dojrzewa płciowo w 2–3 roku życia. Trze się w V i VI. W tym czasie brzuch u tarlaków staje się żółtawy lub bladopomarańczowy. Samica buduje gniazdo w płytkiej, zarośniętej wodzie na piaszczystym dnie. Składa od 2000 do 3000 jaj. Samiec strzeże ikry oraz narybku. W Europie w wieku 4 lat sumik mierzy 18–24 cm.

Znaczenie gospodarcze

Obecnie nie ma żadnego znaczenia w gospodarce rybackiej, gdyż z racji silnego karłowacenia w warunkach europejskich, jego hodowla na skalę przemysłową (w celu której został sprowadzony), okazała się nieopłacalna. Sumik karłowaty został uznany przez Polski Związek Wędkarski za szkodnika. W wydanym przez PZW regulaminie amatorskiego połowu ryb figuruje zapis, że "po złowieniu nie należy go wypuszczać do łowiska, w którym je złowiono, ani do innych wód"[10]. Bywa czasami łowiony na wędkę – na przynęty naturalne. Jednak pomimo smacznego mięsa, nawet wśród wędkarzy cieszy się umiarkowanym zainteresowaniem. Zjada ikrę i narybek rodzimych polskich ryb. Jest również bardzo odporny na niesprzyjające warunki (zanieczyszczenia, susze) itp. Często po wpuszczeniu tych ryb do akwenu wypierają rodzime ryby i stają się w nim gatunkiem dominującym.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Ameiurus nebulosus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Ameiurus nebulosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. ↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
  4. ↑ Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
  5. ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  6. 1 2 Urbaniak Piotr: Jeszcze o sumiku karłowatym, w: "Przyroda Polska" nr 12/1983, s. 37
  7. ↑ Baranowicz Tadeusz: Zamiast korzyści - kłopot, w: "Przyroda Polska" nr 2/1983, s. 23
  8. ↑ Łowisko specjalne Rogóżno [online], web.archive.org, 8 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-08].
  9. ↑ Medianauka.pl, Sumik karłowaty, amerykański sumik karłowaty - Media Nauka [online] [dostęp 2018-04-12] (pol.).
  10. ↑ Regulamin Amatorskiego Połowu Ryb Polskiego Związku Wędkarskiego (Uchwała ZG PZW Nr 15 z dnia 29 marca 2002 z późniejszymi zmianami)

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.