 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Hydnotrya tulasnei |
| Nazwa systematyczna | |
| Hydnotrya tulasnei (Berk.) Berk. & Broome Ann. Mag. nat. Hist., Ser. 1 18: 78 (1846) | |
Truflica kasztanowata (Hydnotrya tulasnei (Berk.) Berk. & Broome) – gatunek grzybów należący do rodziny krążkownicowatych (Discinaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hydnotrya, Discinaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1844 roku Miles Joseph Berkeley, nadając mu nazwę Hydnobolites tulasnei. Obecną nazwę nadali mu w 1846 r. J. Berkeley i Christopher Edmund Broome[1]. Pozostałe synonimy:
- Hydnobolites carneus Corda 1854
- Hydnotrya carnea (Corda) Zobel 1854
- Rhizopogon carneus Corda 1854
- Rhizopogon tulasnei Corda 1854[2].
Polska nazwa według M.A. Chmiel[3]. Ma też drugą nazwę – truflica mięsna (Hydnotrya carnea), dawniej traktowana jako odrębny gatunek[4], obecnie według Index Fungorum to synonim truflicy kasztanowatej[2].
Morfologia
Zamknięty, podziemny lub częściowo podziemny, nieregularnie kulisty o średnicy około 2 cm, czerwonawo-brązowej i mózgowato pofałdowanej powierzchni. Zapach stęchły, u starszych okazów nieprzyjemny. Perydium o grubości 100–160 μm, złożone z brązowych strzępek, bardziej czerwonawo-brązowe pod powierzchnią. Gleba różowa z białymi żyłkami w stanie niedojrzałym, później jasnobrązowa z pomarańczowymi żyłkami, na koniec ciemnobrązowa, fałdująca się w małe nieregularne zagłębienia[5].
- Cechy mikroskopowe
Worki 92,5–162,5×50–70 μm, szeroko cylindryczne lub maczugowate (zwłaszcza niedojrzałe), z (4–)7–8-zarodnikami. Liczne worki znajdują się także w subhymenium. Askospory (20–)25–37,5(–40) μm, nieregularnie ułożone w workach, początkowo szkliste lub jasnopomarańczowe, w miarę dojrzewania przechodzące w czerwonawo-brązowe, na ogół kuliste z dużą, gruboziarnistą, brodawkowatą ścianą o grubości 2,5–10 μm. Parafizy o średnicy 5–7,5 μm, cylindryczne, szkliste, cienkościenne, septowane[5].
Występowanie i siedlisko
Truflica kasztanowata występuje głównie w Europie, poza nią podano mniej liczne stanowiska w Ameryce Północnej, Środkowej i Azji[6]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła kilkanaście stanowisk tego gatunku[3], w późniejszych latach również podano wiele jego stanowisk[7], a najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].
Grzyby podziemne lub częściowo podziemne[8]. Występują w lasach liściastych, rzadziej iglastych. Owocniki tworzą od lata do jesieni[4].
Grzyby ektomykoryzowe żyjące w symbiozie z wieloma gatunkami drzew[9]. Grzyby jadalne[4].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-06] (ang.).
- 1 2 Species Fungorum [online] [dostęp 2023-03-06] (ang.).
- 1 2 Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- 1 2 3 Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- 1 2 Chuen-Hsu Fu i inni, First Report of Hydnotrya tulasnei in Central Taiwan, „Taiwan J For Sci”, 33 (3), 2018, s. 245–50 [dostęp 2023-03-06] (ang.).
- ↑ Występowanie Hydnotrya tulasnei na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-03-06] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-04].
- 1 2 Aktualne stanowiska truflicy kasztanowatej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-06] (pol.).
- ↑ Rafał Ważny, Stefan Kowalski, Ectomycorrhizal fungal communities of silver-fir seedlings regenerating in fir stands and larch forecrops, „Trees”, 31, 2017, s. 929–939, DOI: 10.1007/s00468-016-1518-y [dostęp 2023-03-06] (ang.).